Person
·
1925 -
Ο Ιωάννης Μπομπόναρης γεννήθηκε στη Κοζάνη το έτος 1925. Καθ' όλη την διάρκεια της ζωής του υπηρέτησε σε διάφορες στρατιωτικές αποστολές, ζώντας τις πιο σκληρές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Το αρχείο με τα απομνημονεύματα του κ. Μπομπόναρη έχει κατατεθεί στο Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης και αποτελούν αδιαμφησβήτητα πρωτότυπες ιστορικές πηγές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
153084
·
Person
·
1873 -1942
Ο Νικόλαος Μαλούτας γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1873. Σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με υποτροφία του Μουράτειου κληροδοτήματος. Το 1897 κατατάχθηκε στα αντάρτικα σώματα της Εθνικής Εταιρείας και συμμετείχε σε συμπλοκές στα ελληνοτουρκικά σύνορα καθώς και στις μάχες Βαλτινού, Μποζόβου και Βλαχοκρανιάς Γρεβενών. Διηύθυνε τα σχολαρχεία Λιβαδίου Ολύμπου, Καταφυγίου Πιερίας, Εράτυρας, Κοζάνης. Δίδαξε ως καθηγητής στο Λύκειο Ζήση Αγραφιώτη στον Πειραιά, στο Μοναστήρι, στο Λύκειο Στέφανου Νούκα στην Θεσσαλονίκη, στην Κοζάνη και στο Ιστορικό Γυμνάσιο Τσοτυλίου, από το οποίο και παραιτήθηκε λόγω υπερκοπώσεως το 1933. Υπήρξε, επίσης, ιεροκήρυκας στην εκκλησία και επικοινωνούσε με τα αντάρτικα σώματα με σκοπό την επίτευξη της εθνικής κατήχησης.Ο Ν. Μαλούτας υπήρξε ο πρώτος πράκτορας (συλλογή πληροφοριών) που κάλεσε στην υπηρεσία του ο Παύλος Μελάς. Του ανατέθηκε επίσης αποστολή για στρατολόγηση αξιόμαχων και τολμηρών ανδρών εντός και εκτός Κοζάνης, καθώς και η αποστολή να εξασφαλίσει χρήματα για να πληρωθούν οι Κοζανίτες αντάρτες Καραλίβανος και Βισβίκης.
Σε επιστολή του, ο Παύλος Μελάς αναφέρεται στην μετακίνησή του από την Μητρόπολη Κοζάνης στο σπίτι των αδελφών Νικολάου και Λάζαρου Μαλούτα, που βρισκόταν επί της οδού Παύλου Χαρίση (νυν Πλατεία Νικολάου Μαλούτα), ως εξής : «… επήγαμεν εις το σπίτι του καθηγητή Ν. Μαλούτα, διότι οι επίτροποι δεν είχον έλθει εκ φόβου μήπως γίνωσι αντιληπτοί υπό των περιοίκων ή των τούρκων.» Ο Παύλος Μελάς, στην ίδια επιστολή γράφει: «Νάτα μου, απόψε σου γράφω από την νέα μου κρύπτην. Οι νέοι μου δεσμοφύλακες είναι κάλλιστοι άνθρωποι και πολύ περιποιητικοί. Η οικογένεια απαρτίζεται από την γραίαν μητέραν, έξυπνην και καλήν γριούλα, τον υιόν της Νικόλαον Μαλούταν, Θεολόγον ενθουσιώδη πατριώτην, και τον δεύτερον υιόν, ο οποίος είναι υπερύψηλος και επαγγέλλεται τον σαγματοποιόν…» (Κοζάνη, Κυριακή 25 Ιουλίου 1904).
Ο Μαλούτας τιμήθηκε με βραβεία, για το ήθος και τις υπηρεσίες του, από το Υπουργείο Στρατιωτικών, το Υπουργείο Παιδείας, το Ελεγκτικόν Συνέδριον και με το παράσημο του βασιλικού τάγματος του Φοίνικος.
Φυλακίσθηκε το 1903 στα Σέρβια, «ως κομιστής επιστολών επιληψίμων, προερχομένων εκ του Εθνικού Κέντρου Λαρίσης», το 1904 στο Μοναστήρι, «κηρύξας προ του Εσταυρωμένου λόγον φλογερόν κατά Βουλγάρων, Ρουμάνων και άλλων εχθρών του Ελληνισμού» και «κατά το 1909 εφυλακίσθη εν Κοζάνη και εστάλη υπερορίαν υπό του Νεοτουρκικού κομιτάτου, διότι διαταγή του Ελληνικού Προξενείου Μοναστηρίου περιήλθε και κατήχησε όλα τα χωρία των Καμβουνίων, ίνα ταύτα ψηφίσωσιν τους βουλευτάς Γεώργ. Μπούσιον και Κων. Δρίζην δια την Βουλήν Κωνσταντινουπόλεως».