Μαρμάρινα και λίθινα αντικείμενα της Αρχαιολογικής Συλλογής της ΚΔΒΚ, τα οποία φυλάσσονται στον αποθηκευτικό χώρο της ΚΔΒΚ, με βάση τους καταλόγους που συνέταξαν οι υπάλληλοι της ΕΦΑ Κοζάνης κ. Τσιλιπάκου (έντυπος κατάλογος, 2004) και Κούσουλα (ηλεκτρονικός κατάλογος, 2015) και τον κατάλογο του Ν.Π. Δελιαλή, Συλλογή παλαιοχριστιανικών και μεταγενέστερων μνημείων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης μετ’ εικόνων και φερμανίων εις το τέλος (1955), ανήκουν στην παλαιά Αρχαιολογική Συλλογή. Πρόκειται για εικοσιπέντε (25) αντικείμενα: μαρμάρινες μεταβυζαντινές επιγραφές, που δίνουν στοιχεία για την ιστορία της πόλης, μαρμάρινοι δόμοι, μαρμάρινες μεταβυζαντινές λεκανίδες, κιονόκρανα και τμήμα επιστυλίου (από ναούς της πόλης).

Οι μεταβυζαντινές φορητές εικόνες της Αρχαιολογικής Συλλογής της Κοβενταρείου Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης αποτελούν ένα μικρό δείγμα των καλλιτεχνικών τάσεων και ρευμάτων που επικρατεί στη Βόρεια Ελλάδα από τον 16ο έως τον 19ο αι. και μαρτυρούν τη συνέχεια της θρησκευτικής ζωγραφικής από τον 15ο έως και τον 19ο αιώνα στον Ορθόδοξο κόσμο. Καλύπτουν χρονικά την περίοδο από τα πρώτα μεταβυζαντινά χρόνια μέχρι και τη νεότερη περίοδο και προέρχονται από τον ευρύτερο βορειοελλαδικό και βαλκανικό χώρο καθώς και από τη Ρωσία. Ένα τμήμα το αντικειμένων αποτελούν έργα ιδιωτικής λατρείας, ενώ τα υπόλοιπα εντάσσονται στη διακόσμηση εκκλησιών της ευρύτερης περιοχής της πόλης της Κοζάνης.
Από το τέλος του 17ου έως και το 19ο αι. στην ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας παρατηρείται μια μεγάλη δημογραφική και εμπορική άνθηση, ιδιαίτερα μετά τη συνθήκη του Κάρλοβιτς (1699), που παρείχε προνόμια στους χριστιανούς κατοίκους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Στο πλαίσιο της θρησκευτικής ανοχής, εκκλησίες ανακαινίζονται, ενώ κατασκευάζονται και νέες, και διακοσμούνται με τέμπλα και εικόνες. Η άνθηση αυτή που δεν παρατηρείται μόνο στις μεγάλες πόλεις αλλά και στις αγροτικές περιοχές και φέρει μια ανανέωση στη ζωγραφική τέχνη με την επιστροφή σε παλαιότερα πρότυπα και όχι μόνον.

Χαρακτική είναι η τέχνη της εγχάραξης μιας σκληρής επίπεδης, κυλινδρικής ή άλλου είδους επιφάνειας με σκοπό τη δημιουργία διακοσμητικών σχεδίων σ' αυτή την επιφάνεια. Συνήθως, με τον όρο χαρακτική αναφερόμαστε στην εγχάραξη σχεδίων και συμβόλων σε μια επιφάνεια, η οποία κατόπιν θα χρησιμεύσει ως πλάκα για την παραγωγή αντιτύπων σε χαρτί. Το έργο (αντίτυπο σε χαρτί ή άλλο μέσο) που δημιουργείται κατ' αυτόν τον τρόπο αποκαλείται χαρακτικό.
Η χαλκογραφία είναι είδος χαρακτικής, στο οποίο η απεικόνιση είναι ανάγλυφο ή έγγλυφο σχέδιο που δημιουργείται με διάφορους τρόπους επάνω σε πλάκα από χαλκό, ή και από άλλο μέταλλο. Χρησιμοποιείται κυρίως για τη δημιουργία εκτυπώσεων και εικονογραφήσεις βιβλίων. H χαλκογραφία διακρίνεται ανάλογα με τη χρησιμοποιούμενη τεχνική σε γραμμική και σε χαλκογραφία που γίνεται με τη διάβρωση της χάλκινης πλάκας με νιτρικό οξύ.
Οι χαλκογραφίες της Κοβενταρείου Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κοζάνης, που έχουν δημιουργηθεί πάνω σε ύφασμα, προέρχονται επί το πλείστον από δωρεές και χρονολογούνται μεταξύ του 17ου και 19ου αιώνα. Η θεματογραφία τους παρουσιάζει κατά κύριο λόγο εκκλησιαστικά θέματα και απόψεις του Αγίου Όρους και των μονών του.
Στη μικρή αυτή συλλογή χαλκογραφιών βρίσκονται και δύο (2) αντιμήνσια. Αντιμήνσιο στην εκκλησιαστική ορολογία αποκαλείται ένα κομμάτι υφάσματος πάνω στο οποίο έχουν ζωγραφιστεί ποικίλες ιερές παραστάσεις και σύμβολα. H λειτουργική χρήση του αντιμηνσίου έγκειται στην αντικατάσταση της Αγίας τράπεζας όταν αυτή δεν υπάρχει.
Τέλος, ένα έγχρωμο χαρακτικό απεικονίζει τη βασική Mariazell που βρίσκεται στην Αυστρία, στην περιφέρεια Στύρια, παραπέμποντας πιθανόν στις ιδιαίτερες σχέσεις που είχαν οι Κοζανίτες με την κεντρική Ευρώπη από το 17ο αι. και μετέπειτα.