Το αρχείο της Μητρόπολης αποτελείται από 75 κουτιά, 698 φακέλους και σχεδόν 15134 τεκμήρια και μέσα από αυτά κάνουμε μια διαδρομή στις αρχιερατείες των: Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης Βενιαμίν Καρίπογλου (1815-1850), Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης Ευγένιος Πατέρας (1849-1882), Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης Κωνστάντιος Ματουλόπουλος (1889-1892 & 1894-1910), Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης Γεράσιμος Τανταλίδης (1892-1893), Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης Φώτιος Μανιάτης (1910-1923), Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης Ιωακείμ Αποστολίδης (1923-1926 & 1927-1945), Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης Κωνσταντίνος Πλατής (1945-1957), Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης Διονύσιος Ψαριανός (1957 – 1997). Αλληλογραφία της Ιεράς Μητρόπολης Σερβίων και Κοζάνης με κοινότητες, Οικουμενικό Πατριαρχείο, πόλεις της Ελλάδος, χώρες της Ευρώπης και των Βαλκανίων. Πωλητήρια έγγραφα, διαθήκες, δωρητήρια, προικοσύμφωνα, οικονομικά έγγραφα, έγγραφα της Γενικής Αντιπροσωπείας της κοινότητας και της Δημογεροντίας, έγγραφα της εφορείας της κοινότητας για εκπαιδευτικά θέματα, έγγραφα του εκκλησιαστικού δικαστηρίου, πατριαρχικές επιστολές και έγγραφα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι κάποια από αυτά που συναντούμε. Μεγάλη επίσης είναι και η συλλογή από Οθωμανικά έγγραφα (φιρμάνια, προστάγματα, διαταγές, επιστολές, αλληλογραφία και πολλά άλλα).
Διάφορα έγγραφα επί αρχιερατείας Φώτιου (1910-1912) και συγκεκριμένα περιλαμβάνονται πατριαρχικές επιστολές και εγκύκλιοι, έγγραφα από το Πατριαρχείο και υπουργικές αποφάσεις, καθώς και αλληλογραφία της Ιεράς Μητρόπολης Σερβίων και Κοζάνης επί αρχιερατείας Φώτιου με την Κωνσταντινούπολη, τη Μόσχα, τη Σμύρνη, την Πρεμέτη, τη Σηλυβρία, τα Σκόπια, το Λονδίνο, την Αμβέρσα και Δαμανχούρ Αιγύπτου.
Αντίγραφο επιστολών από και προς τον Μητροπολίτη Σερβίων και Κοζάνης Φώτιο, αντίγραφα Συνεδριάσεων, αντίγραφα επιστολών από και προς Μητροπολίτη Σερβίων και Κοζάνης Κωνστάντιο, αντίγραφα Πατριαρχικών επιστολών και αντίγραφα διαφόρων άλλων εγγράφων.
Περιλαμβάνει εξερχόμενα έγγραφα της Ι.Μ.Σερβίων και Κοζάνης, μετάφραση του Ανακτορικού Προσκυνητού Αυτόγραφης του σουλτάνου Απδούλ Μετζίτ, επιστολή του Μητροπολίτη Φώτιου προς τον επίτροπο Αθανάσιο καθώς και επιστολές Κοζανιτών από Αθήνα, Νάουσα, Χαλκίδα, Ζάκυνθο και Έδεσσα. Επίσης, περιέχονται τηλεγράφημα του βασιλιά, της Βασιλίσσης Όλγας, του Ιωάννη Δραγούμη και του Βενιζέλου προς τον Μητροπολίτη Φώτιο, αλληλογραφία της τράπεζας ανατολής προς την επιτροπή ανέγερσης του ναού του Αγ.Νικολάου, καταστάσεις ημερομίσθιων επισκευής του ναού Αγίου Νικολάου καθώς και δημοπρασίες εκμίσθωσης καταστημάτων της κοινότητας.
Προικοσύμφωνα κατά τις αρχιερατείες Βενιαμίν, Ευγένιου, Γεράσιμου, Κωνστάντιου και Φωτίου. Κατάσταση ονομάτων ζευγαριών που υπέγραψαν προικοσύμφωνα την περίοδο 1846-1911. Αχρονολόγητος κατάλογος δώρων αρραβώνα.
Έγγραφα σχετικά με την ίδρυση και λειτουργία του Γυμνασίου Τσοτυλίου. Αντίγραφα του καταλόγου των εξόδων της εν Τσοτυλίω Σχολής από 11 Μαρτίου1872 και λογαριασμοί της Σχολής. Κατάλογος Αλφαβητικός Βιβλιοθήκης Δωρεάς Μητροπολίτου Κοζάνης κ.κ. Φωτίου Μανιάτη 1923. Φύλλο της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος (αριθμός φύλλου 46, 06/08/1945), αιτήσεις, επιστολές, χειρόγραφες σημειώσεις σχετικά με τα παιδικά συσσίτια. Τίτλοι ιδιοκτησίας στα οθωμανικά, αυτοκρατορικά μονογράμματα. Φωτογραφία της Αγίας Μαρίνας και σχετική βιβλιογραφία.
Περιλαμβάνονται διάφορες ξένες επιταγές, έγγραφα που αφορούν τον Φώτιο Μανιάτη και τον Αντώνη Πέππα. Επίσης, περιέχονται αποκόμματα εφημερίδων, επιστολές, καταστάσεις, σημειώσεις για τη Χάρτα της Ελλάδος, καταγραφές αντικειμένων, αντίγραφα εγγράφων και έγγραφα για τη Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα. Ακόμα, εμπεριέχονται λογαριασμοί της εκκλησίας από την κοινότητα Κοζάνης και δεκάτης της επαρχίας Σερβίων. Τέλος, περιλαμβάνονται έγγραφα που αφορούν την Εθνική Αντίσταση, τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, σημειώσεις για τον χάρτη της Μακεδονίας και της Θράκης και ποικίλες καταστάσεις του Δήμου Κοζάνης.
Αλληλογραφία της Ιεράς Μητρόπολης Σερβίων και Κοζάνης επί αρχιερατείας Φώτιου με την πόλη της Κοζάνης και τα παρακάτω χωριά της: 1)Κρόκος, 2)Αιανή, 3)Κτένι, 4)Καισαρεία, 5)Καστανέα, 6)Λουζιανή, 7)Μεταξάς, 8)Μόκρου, 9)Μοσκοχώρι, 10)Πάδων-Βογκόπετρα, 11)Παλαιογράτσανο, 12)Σκουλιάρη, 13)Τρανόβαλτο, 14)Πλατανόρρευμα, 15)Άνω Βόνιτσα.
