Showing 56 results

Archival description
Αρχείο Συλλογικού Kαταλόγου Xειρογράφων Item Χειρόγραφα, Ελληνικά -- Κοζάνη
Print preview Hierarchy View:
Ascending

Αθανάσιος Ψαλίδας , Στοιχεία μεταφυσικής (σε κοινή γλώσσα).

(φ. 1r-3v) «Στοιχεῖα Μεταφυσικῆς. Προοίμιον». Ἀρχ. Μεταφυσικὴ ἦτον ἡ πρώτη, καὶ κυριωτέρα ἀσχολία τῶν ἀρχαίων φιλοσόφων, ἡ ἀρχὴ τοῦ κόσμου. Τέλ. ἐπειδὴ αὐτὴ εἶναι ἡ ἀξιολογωτέρα, καὶ πρέπει νὰ πραγματευθῇ πλέον ἐκτεταμένα. Πβ. Παν. Νοῦτσος, «Ἕνα μαθηματάριο ‘Μεταφυσικῆς’ τοῦ Ἀθανασίου Ψαλίδα», Ὁ Ἐρανιστὴς 18 (1986) 93-104.
(φ. 3v-80r) «Στοιχεῖα τῆς Μεταφυσικῆς. Μέρος Α΄. Ψυχολογία». Ἀρχ. Ὁ ὅρος Ψυχολογία ἑτοιμολογεῖται [!] παρὰ τὸ ψυχὴ καὶ λόγος καὶ θέλει νὰ λόγος ἢ πραγματεία περὶ τῆς ψυχῆς. Τέλ. ὅθεν ποῖος ἤθελε τολμήσῃ ποτὲ νὰ ὀνομάσῃ τὸν θεὸν σκληρὸν διὰ τὸ δῶρον ὁποῦ τὰ ἔκαμε;
(φ. 80v-158r) «Στοιχεῖα Μεταφυσικῆς Μέρος Δεύτερον. Ὀντολογία ἢ ἀνάλυσις τῶν ἰδεῶν καὶ ἐννοιῶν περὶ τὰ ὄντα». Ἀρχ. Ἡ Ὀντολογία ὁποῦ θέλει νὰ εἰπῇ λόγος ἢ πραγματεία περὶ τῶν ὄντων, εἶναι τὸ μέρος τῆς Μεταφυσικῆς ὁποῦ πραγματεύεται περὶ τῶν καθόλου ἰδιοτήτων τῶν ὄντων. Τέλ. μὲ τί μέτωπον θέλουν ἀντισταθῇ οἱ Λαϊβνιτζιανοὶ εἰς τὸ δυνατὸν τούτης τῆς μεταβολῆς;
Τὸ Μέρος Γ΄ (Κοσμολογία) παραλείπεται ἀπὸ τὸν γραφέα.
(φ. 159r-167v) «Στοιχεῖα τῆς Μεταφυσικῆς. Μέρος Δ΄. Φυσικὴ θεολογία». Ἀρχ. Πῶς φθάνει ὁ ἄνθρωπος εἰς τὴν γνῶσιν τῆς ὑπάρξεως τοῦ θεοῦ δὲν εἶναι δύσκολον νὰ ἀποδειχθῇ. Τέλ. Καὶ ἄλλοι πολλοί, τοὺς ὁποίους θέλεις τοὺς εὕρῃ συναθροισμένους εἰς Ἰουστῖνον τὸν φιλόσοφον ἐν τῷ Περὶ θεοῦ μοναρχίας.

Untitled

Μαθηματάριο

1. (φ. 1r) Τμῆμα κειμένου εκκλησιαστικοῦ περιεχομένου: Καὶ ἡ ποίμνη πρὸς τὸν ποιμένα τῶν σχετικῶν ἐστὶ ... ἐν τῷ ἱερῷ κώδικι τῆς τοῦ χριστοῦ μεγάλης ἐκκλησίας. ἐν ἔτει σωτηρίῳ ᾳχξβ´ μηνὶ ἰουλίῳ (ν;) ἰνδικτιῶνος ιε´
2. (φ. 6v-178 r) Συνεσίου Κυρήνης, Μητροπολίτου Πτολεμαΐδος. Ἐπιστολαί. Ἀρχ. Ἔστι δὲ οὗτος ὁ Συνέσιος τὴν φρᾶσιν ὑψηλός.
3. (φ. 179r-218r) 'Ιουλιανοῦ αὐτοκράτορος Ἐπιστολαί.
4. (φ. 221r-238v) Βασιλείου τοῦ μεγάλου, Πρὸς τοὺς νέους.
5. (φ. 239r-261r) Τοῦ αὐτοῦ, Εἰς Εὐαγόραν ἐγκώμιον.
6. (φ. 263r-291v) Πλουτάρχου, Περὶ παίδων ἀγωγῆς.
7. (φ. 292r-309v) Προς Νιγρῖνον ἢ περὶ φιλοσόφου ἤθους.
8. (φ. 312r-318r) «Περὶ πένθους λόγος ιβ.» Ἄξιόν γε παρατηρεῖν τὰ ὑπὸ
τῶν πολλῶν ἐν τοῖς πένθεσι γιγνόμενα καὶ λεγόμενα. Τέλ. διὰ τὸ τοὺς πολλοὺς τῶν κακών τι μέγιστον τὸν θάνατον ὁρᾶσθαι.
9. (φ. 319r-372v) Εὐριπίδου, Ἑκάβη.
10. (φ. 375r-400r) Ἰλιάδος Α.
11. (φ. 402r-416r) Κάτωνος, Γνῶμαι παραινετικαὶ δ', Ἀναπολήσας ἐγὼ κατὰ νοῦν, ὡς oἱ πλεῖστοι . . . Τέλ. διπλοῖς τοῦτο δὲ νοῦν βραχύτις δρᾷ μὲν δύο ταῦτα τιθεῖσα.
12. (φ. 417r-439v) Λόγοι διάφοροι ἐπὶ τοῦ Εὐαγγελίου εἰς ἁπλῆν
γλῶσσαν. Βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ υἱοῦ Δαβίδ, υἱοῦ Ἀβραάμ. Κ(εφάλαι)ον
πρῶτον τοῦ Ματθαίου. Οὐδὲ καμμίαν ἄλλην φορὰν φαίνεται νὰ ἔλαβεν ὁ κόσμος
οὗτος οὔτε βιβλιον πλέον εὐφρόσυνον ἀπὸ τὸ σημερινόν, οὔτε μάθημα πλέον
εὐφρόσυνον ἀπὸ τὸ σημερινόν, οὔτε μάθημα πλέον ὑψηλότερον. Τέλ, ἐγὼ διὰ
νὰ σᾶς εὐγάλω καὶ ἀπὸ αὐτὸν τὸν κόπον σᾶς λέγω, ὦ ἀκροαταί, οἱ ἀπόστολοι ἐφώναζαν εἰς τοὺς προπάτοράς σας τὸν παλαιὸν καιρὸν πίστιν, πίστιν, ἐγὼ τώρα φωνάζω εἰς ἐσᾶς ἔργα, ἔργα.
(φ. 444r) + τὰ ἐναντία τῶν βρεττανῶν καὶ εἰς μερικὰ ζητήματα ὁποῦ θέλουσι συγκατάβασιν καὶ εἰς μερικὰ ὁποῦ διστάζουσι.
13. (φ. 444v) Ἀντίγραφον ἐπιστολῆς. Ὁ Ἀδριανουπόλεως ὑπέρτιμος
καὶ ἔξαρχος ... Τὸ τέλος ἐπὶ τῆς ἐσωτερικῆς πλευρᾶς τοῦ ὀπισθίου περιβλήματος, ὅπου ὑπάρχουν καὶ ἄλλες μεταγενέστερες σημειώσεις.

Γεώργιος Σουγδουρής – <Νικόλας Ζερζούλης >

1. (φ. 10r-49v) ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΓΔΟΥΡΗΣ, Εἰσαγωγὴ Λογικῆς. Τίτλος: «Εἰς ἅπασαν τὴν λογικὴν τοῦ Ἀριστοτέλους μέθοδον Προδιοίκησις, ἤτοι Εἰσαγωγὴ Γεωργίου Σουγδουρῆ τοῦ ἐξ Ἰωαννίνων». – (φ. 10r-11r) [Προοίμιο] «Τί ἐστι λογική, καὶ περὶ τῶν τριῶν τοῦ νοὸς ἐνεργειῶν. Ἀρχ. Ἡ περὶ τὴν φιλοσοφίαν σπουδὴ ὑμᾶς ὑποδέχεται, νέοι φιλομαθέστατοι. – (11r-27r) «Μέρος α΄. Περὶ τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν αην τοῦ νοὸς ἐνέργειαν, ἤτοι περὶ ὅρων». – (27r-36v) «Μέρος β΄. Περὶ τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν βαν τοῦ νοὸς ἐνέργειαν». – (36v-49r) «Μέρος γ΄. Περὶ τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν γην τοῦ νοὸς ἐνέργειαν». Στὰ φ. 19r, 33r, 36r, διαγράμματα λογικῆς (μελάνι κειμ. καὶ ἰόχρωμο). – Ἔκδ. Γεώργιος Σουγδουρῆς, Εἰσαγωγὴ Λογικὴ ἤτοι Προδιοίκησις, Βιέννη 1792 (ΘΠ, ἀρ. 5318)· πβ. κώδ. ΔΒΚ 42, φ. 1r-31r.
2. (φ. 54r-132v) <ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΖΕΡΖΟΥΛΗΣ>, «Στοιχεῖα τῆς Ἀριθμητικῆς» [μετάφραση/παράφραση τοῦ ἔργου Christian Wolff, Elementa Matheseos Universae, τ. 1-2, Halle 1713-1715, Γενεύη 21743]. Ἀρχ. «Κεφ. Αον. Περὶ τῶν ἀρχῶν τῆς Ἀριθμητικῆς. Ὁρισμὸς Αον». Ἀριθμητική ἐστιν ἡ τῶν ἀριθμῶν ἐπιστήμη· ταύτης δὲ πρακτικὸν μέρος ἡ ἐπιστήμη τοῦ ἀναλογίζεσθαι. Τέλ. ὅς ποτε ἐπὶ τῆς διαιρέσεως τοῦ μέτρου τῶν γραμμῶν χώραν ἔσχε. Ἀνέκδοτο. Γιὰ τὰ σωζόμενα χειρόγραφα τοῦ ἔργου βλ. Καράς, Οἱ ἐπιστῆμες στὴν Τουρκοκρατία, τ. 1, σ. 79-88, ὁ ὁποῖος (στὸ ἴδιο, σ. 85) διαπιστώνει ὁμοιότητες τοῦ κώδ. ΔΝΚ 44 μὲ τὸν κώδ. Μπενάκη 210 (ΤΑ 59), φ. 13r-96r)· βλ. Χατζοπούλου, Κατάλογος χειρογράφων Μπενάκη, σ. 314-316. Πβ. Λίνος Μπενάκης, «Νικόλαος Ζερζούλης, μεταφραστὴς τῶν μαθηματικῶν ἔργων τοῦ Christian Wolff», Ὁ Ἐρανιστὴς 20 (1995), σ. 47-57. Ὁ Καράς (ὅ.π., σ. 86) ἀναφέρει ἐπίσης ὅτι τὸ ἀνωτέρω ἔργο περιέχει καὶ ὁ σύμμικτος κώδ. ΔΒΚ 3 (Σιγάλας [Βιβλ.], σ. 61), ὁ ταξινομικὸς ἀρ. ὅμως τοῦ ἐν λόγω χειρογράφο ἔχει ἀλλάξει –χωρὶς ἀντιστοίχιση–, ὥστε ἡ ταύτισή του δὲν εἶναι ἄμεσα δυνατή).

Untitled

Μαθηματάριο

1. (φ. 3 r -10 r ) ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, Περὶ τοῦ ἐνυπνίου ἤτοι βίος Λουκιανοῦ, Ἀρχ.
(ἀκέφ.) Πολλοῖς καὶ ἀγαθοῖς κοσμήμασι, σωφροσύνης τε καὶ
εὐσεβείας. ἔκδ. A.M. Harmon, Lucian, vol. 3, Cambridge, Mass.:
Harvard University Press, 1921 (repr. 1969): σ. 214-232. (10.5 κ.ἑ.)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΩΔΙΚΩΝ 1-100

 103 

2. (φ. 10 r -112 v ) Νεκρικοί διάλογοι Ἔκδ. Jacobitz, Luciani, τ. 1. (φ. 10 r -14 v )
Διογένους καὶ Πολυδεύκους· Ἔκδ. σ. 136-138. – (φ. 14 v -23 r ) Χάρωνος
καὶ Ἑρμοῦ· Ἔκδ. σ. 149-154. – (φ. 23 v -28 r ) Μενίππου, Ἀχακοῦ,
Πυθαγόρου καὶ Σωκράτους· (φ. 28 r -30 r ) Πλούτων ἢ κατὰ
Μενίππου·Ἔκδ. σ. 138-139. – (φ. 30 r -32 r ) Ἑρμοῦ καὶ Χάρωνος· Ἔκδ.
σ. 140-141. – (φ. 32 v -34 r ) Πλούτωνος καὶ Ἑρμοῦ· (φ. 34 v -38 v )
Τερψίωνος καὶ Πλούτωνος·Ἔκδ. σ. 142-144. – (φ. 38 v -46 r )
Ἀλεξάνδρου, Ἀννίβα, Μίνωος καὶ Σκηπίωνος· (φ. 46 r -48 v ) Μίνωος καὶ
Σωστράτου· (φ. 48 v -51 r ) Διογένους καὶ Μαυσώλου· (φ. 51 v -53 r ) Νιρέως
καὶ Θερσίτου καὶ Μενίππου· (φ. 53 r -54 v ) Μενίππου καὶ Χείρωνος· (φ.
55 r -62 r ) Διογένους καὶ Ἀντισθένους καὶ Κράτητος· (φ. 62 r -64 v )
Μενίππου καὶ Τειρεσίου· (φ. 65 r -66 v ) Αἴαντος καὶ Ἀγαμέμνονος· (φ.
66 v -68 r ) Μενίππου καὶ Κερβέρου· (φ. 68 v -97 v ) Χάρων ἢ
ἐπισκοποῦντες· (φ. 98 r -112 v ) Μένιππος ἢ Νεκυιομαντία.
2.(φ. 112 v -133 r ) Περὶ τοῦ μὴ ῥᾳδίως πιστεύειν διαβολῇ. Ἔκδ. Bompaire,
Lucien, τ. 2, σ. 146-168.
3. (φ. 137 r -145 v ) Πατρίδος ἐγκώμιον. Ἔκδοση πρωτοτύπου στό: Bompaire,
Lucien, τ. 2, σ. 8-13.
4. (φ. 147 r -163 v ) Περὶ πένθους 147r: δύο καὶ μισὴ ἀράδες τοῦ κειμένου
ἀνολοκλήρωτες (Τίτλος καὶ Ἀρχ. Ἄξιον ρε παρατηρεῖν … τὰ
συμβαίνοντα, ἐπαναλαμβένεται πλήρως τὸ κείμενο ἐξ ἀρχῆς ἀπὸ τὸ φ.
147 v
5. (φ. 165 r –188 r ) ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Ὁμιλία κατὰ {τῶν} ὀργιζομένων
(CPG 2854). PG 31, 353-372.
6. (φ. 188 v -224 r ) Ὁμιλία κατὰ μεθυόντων (CPG 2858). PG 31, 444-464.
(φ. 224 r -256 r ) Περὶ τοῦ μὴ προσηλῶσθαι, ταῖς βιωτικαῖς (τοῖς βιωτικοῖς χφ.)
καὶ περὶ τοῦ ἐμπρησμοῦ (ἐμπυρισμοῦ ἔξωθεν τῆς ἐκκλησίας χφ.) (CPG
2866). PG 31, 540-553Α1, 560Β10-564
1. (φ. 256 v -289 r ) Ὁμιλία πρὸς τοὺς νέους ὅπως ἂν ἐξ ἑλληνικῶν
ὠφελοῖντο λόγων (CPG 2867). PG 31, 564-589. Ἔκδ. Boulenger, Saint
Basile, σ. 41-61.
2. (φ. 289 r -315 v ) Ὁμιλία ὅτι οὐκ ἔστιν αἴτιος τῶν κακῶν ὁ Θεός (CPG
2853). PG 31, 329-353.
3. (φ. 317 r – 366 v ) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Περὶ παίδων ἀγωγῆς. Sirinelli–
Philippon, Plutarque, σ. 34-63.
4. Κείμενο γιὰ τὶς ἐννέα Μοῦσες, Ἀρχ. Φασὶ τὰς Μούσας … Τέλ.
Καλλιόπην ποιήσεως· ἀπαντᾶ στὰ Σχόλια στὸν Λουκιανὸ, Σχόλιο στὶς
Εἰκόνες, ἀρ. 43, H. Rabe, Scholia in Lucianum, Leipzig: Teubner, 1906
(repr. 1971): σ.186. 7-12.
5. (φ. 371 r -408 v ) Περὶ τοῦ ἀκούειν. Klaerr – Philippon – Sirinelli,
Plutarque, σ. 36-62.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

 104 

6. (φ. 411 r -436 v ) Περὶ πολυπραγμοσύνης, Dumortier – Defradas,
Plutarque, σ. 266-284.
7. (φ. 439 r -481 v ) Περὶ ἀδολεσχίας, G. N. Bernardakis, Plutarchi Moralia,
τ. 3, Λειψία, 1891, σ. 322-333.

Untitled

Ερμογένης

(φ. 1 r -27 v ): Περὶ στάσεων. H. Rabe, Hermogenis opera, Leipzig: Teubner,
1913 (repr. 1969): 28-92.
(φ. 27 v -77 v ): Περὶ εὐρέσεως. H. Rabe, Hermogenis opera, Leipzig: Teubner,
1913 (repr. 1969): 93-212.
(φ. 78 r -166 r ): Περὶ ἰδεῶν λόγου. H. Rabe, Hermogenis opera, Leipzig:
Teubner, 1913 (repr. 1969): 213-413.
(φ. 167 r -181 r ): Περὶ μεθόδου δεινότητος. H. Rabe, Hermogenis opera, Leipzig:
Teubner, 1913 (repr. 1969): 414-456. Τέλος τῆς δεινότητος μεθόδου.

Untitled

Θεολογικός Σύμμικτος

(φ. 1r-61 r ): Ἀνωνύμου, περὶ Θεολογίας. Δοσιθέου, Τόμος ἀγάπης κατὰ
Λατίνων συλλεγεὶς καὶ τυπωθεὶς, 413-490·Ἐξήγησις τοῦ ἱεροῦ συμβόλου, ἣν
ἡμεῖς διηρήκαμεν εἰς κεφάλαια δεκατρία. Ἀρχ. Πιστεύομεν καὶ
ὁμολογοῦμεν ἕνα καὶ μόνον ἀληθῆ Θεὸν τοῦ παντός.
(φ. 61v-64 r ) Μ. Ψελλός
(φ. 65 r -130 r ) Διάφορα θεολογικὰ ζητήματα Περὶ Ἀναστάσεως νεκρῶν κ.ἄ.
Τέλ. διὰ τὸ πνευματικόν ὕδωρ τὸ θρεπτικὸν τῶν ψυχῶν.

Σύμμικτος φιλολογικός , με διάστιχες ἑρμηνεῖες λέξεων.

(φ. 1 r ) Πίναξ περιεχομένων.
(φ. 4 r -35 v ) ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, Περὶ τῶν ἐπὶ μισθῷ συνόντων. Ἀρχ. Καὶ τί σοι
πρῶτον, ὦ φίλε. Τέλ. μέμνησο τοῦ σοφου λέγοντος, ὡς θεὸς ἀναίτιος
(φ. 38 r -67 r ) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Περὶ παίδων ἀγωγῆς. Ἔκδ. Sirinelli – Philippon,
Plutarque, τ. 1, 1, σ. 34-63.
(φ. 70 r – 94 v ) Τοῦ αὐτοῦ, Ἔκδ. Klaerr – Philippon – Sirinelli, Plutarque, σ.
36-62.
(φ. 95 r -112 v ) Τοῦ αὐτοῦ, Περὶ πολυπραγμοσύνης, Dumortier – Defradas,
Plutarque, σ. 266-284.
(φ. 113 r -133 v ) ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Ὁμιλία πρὸς τοὺς νέους ὅπως ἂν ἐξ
ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων (CPG 2867). PG 31, 564-589. Ἔκδ. Boulenger,
Saint Basile, σ. 41-61. Κείμενο μὲ διάστιχη ψυχαγωγικὴ ἑρμηνεία.
(φ. 134 r -153 r ) ΘΕΜΙΣΤΙΟΣ Θεμιστίου, φιλοσόφου τοῦ ἐπικληθέντος εὐφραδοῦς,
Περὶ φιλίας.
(φ. 154 r -161 v ) ΔΙΩΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, Δίωνος τοῦ Χρυσοστόμου, Λόγος Διογένους
ἢ περὶ ἀρετῆς.
(165 r -205 r ) ΣΥΝΕΣΙΟΣ ΚΥΡΗΝΗΣ, Εἰς τὸν αὐτοκράτορα Ἀρκάδιον περὶ
βασιλείας. Ἔκδοση στό: PG 66, 1053-1108· Lamoureux, Synésios, τ. 5, σ. <84>-141.
(φ. 208 r -215 v ) ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, Ὀλυνθιακὸς λόγος α´.
(φ. 216 r -232 v ) Τοῦ αὐτοῦ, Ὀλυνθιακὸς δεύτερος.
(φ. 233 r -265 r ) Τοῦ αὐτοῦ, Κατὰ Φιλίππου λόγος ά.
(φ. 266 r -278 r ) ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΝΑΖΙΑΝΖΗΝΟΣ, Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Εἰς τὸν
ἐξισωτὴν Ἰουλιανόν.
(φ. 278 v -285 r ) Τοῦ αῦτοῦ, Λόγος εἰς τοὺς Μακκαβαίους (μόνον, τρεῖς
στίχοι). … περὶ τῶν πατρίων ἡ καρτερία. Κατόπιν σημείωμα κτητ.: Ἐκ τῶν
τοῦ Κωνσταντίνου Γκέου ἐκ τοῦ ἐκ Μισίας.

Untitled

Θεόφιλος Κορυδαλλέας , Υπόμνημα στο Φυσική ἀκρόασις του Αριστοτέλη

(φ. 1 r ) Τίτλος: «Τοῦ λογιωτάτου καὶ σοφωτάτου Θεοδοσίου τοῦ Κορυδαλέως,
νῦν δὲ χρηματίσαντος μητροπολίτου Ναυπάκτου καὶ Ἄρτης, Εἰς
φιλοσοφίαν Προδιοίκησις». Ἀρχ. [Προοίμιον. Ὁποῖον τὸ τῆς φιλοσοφίας
ἀξίωμα] Τῶν ὅσα θηράσιμα πέφυκε τοῖς ἀνθρώποις καλὰ ἐν τῷ μετὰ
σώματος βίῳ. – Ἔκδ. Βενετία 1779. Διάσπαρτα κάποια λίγα
παρασελίδια σχόλια.
– (σ. 1-202) Βιβλίο α΄. – (σ. 202-299) Βιβλίο β.΄ – (σ. 301-340) Βιβλίο
γ΄. – (σ. 341-384) Βιβλίο δ΄. – (σ. 385-439) Βιβλίο ε΄. – (σ. 441-510)
Βιβλίο ϛ.΄ – (σ. 510-562) Βιβλίο ζ.΄ – (σ. 564-656) Βιβλίο η.΄ Τέλ. κολ.
(βιβλίο η΄, κεφ. ζ΄) …] οὐ μἐντοι ἐστὶν ἡ τοιαύτη ἀντιπερίστασις αἰτία
τῆς τοῦ ῥιπτομένου φορᾶς.

Untitled

Πρακτική αριθμητική

(σ. 4-72) Παραδείγματα προβλημάτων ἀριθμητικῆς μὲ ἀριθμητικὲς πράξεις, σχετικὲς μὲ τὸ ἐμπόριο.
Ἔνθετο λυτὸ τεμάχιο στὸ χειρόγραφο (156117 χιλ.): (recto) τὴν εὐγένειάν της ὡς εἰκὸς προσκυνῶ. Ἐγὼ μὲ ἔκαμε συγκατάβασιν κατά [3 δυασανάγνωστες γερμανικὲς λέξεις]· στὸ verso ἀριθμητικὲς πράξεις.

Untitled

Γεώργιος Κορέσσιος , Θεολογικά έργα .

Τίτλος (4r): «ΘΕΟ-ΛΟΓΙΚΟΝ ΠΕΡΙ ΕΞΟΧΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ συγγραφὲν παρὰ τοῦ σοφωτάτου καὶ λογιωτάτου ἄκρου θεολόγου τῆς μεγάλης Ἐκκλησίας, καὶ ἐν ἰατροῖς ἀρίστου ΚΥΡΙΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΟΡΕΣΣΙΟΥ τοῦ Χίου καὶ ἀφιερωθὲν τῷ Παναγιωτάτῳ Θειοτάτῳ καὶ Σοφωτάτῳ ἀρχιεπισκόπῳ Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης τῷ οἰκουμενικῷ Πατριάρχῃ ΚΥΡΙῼ ΚΥΡΙῼ ΚΥΡΙΛΛῼ τῷ ἐκ Βεῤῥοίας, Ταὐτὸν εἰπεῖν τῇ ἁγίᾳ τοῦ Χριστοῦ καθολικῇ Ἀποστολικῇ Ἀνατολικῇ ΕΚΚΛΗΣΙΑ· Ἐν ἔτει τῷ σωτηρίῳ ͵αχλα΄» (ἐρυθρόγραφα τὰ κεφαλαῖα πλὴν τῶν λέξεων ΚΥΡΙΟΥ, ΚΥΡΙῼ). – Ἀνέκδοτο. Γιὰ τὸ ἔργο καὶ τὰ σωζόμενα χειρόγραφα βλ. Στουπάκης, Γεώργιος Κορέσσιος, σ. 180-220 (βλ. Βιβλ.).
(φ. 5r-7r) Προσφώνηση ἀφιερωματικὴ τοῦ συγγραφέα πρὸς τὸν Οἰκουμ. Πατριάρχη Κύριλλο Β΄ ἐκ Βεροίας Χαλεπίου (Συρίας): (κεφαλαῖα) «Τῷ Παναγιωτάτῳ Θειοτάτῳ καὶ Σοφωτάτῳ Οἰκουμενικῷ Πατριάρχῃ κυρίῳ κυρίῳ Κυρίλλῳ τῷ ἐκ Βεῤῥοίας, Γεώργιος ὁ Κορέσσιος θεολόγος τῆς μεγάλης Ἐκκλησίας τὴν ὀφειλομένην εὐλάβειαν» (Τῷ Κυρίλλῳ: ἐρυθρόγραφα). Ἀρχ. Οἶδα ΠΑΤΕΡ ἐπιστάτα τῆς ἐκκλησίας ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΤΕ ΚΑΙ ΣΟΦΩΤΑΤΕ, ἄλλους μὲν ἄλλοις προσύλοις τῶν δωρεῶν τοὺς προϊσταμένους. Τέλ. καὶ σοφωτάτῳ νεύματι ἀπερχόμενος, εἴης τῶν ἐς βίον μακραίωνα ἀφικομένων. Στὴν ἄνω ὤα τοῦ φ. 5r: Χ(ριστὸ)ς ἡγοῦ.
(φ. 7v) Ἀπαντητικὴ ἐπιστολὴ Κυρίλλου Β΄: «ΚΥΡΙΛΛΟΣ Ο ΕΚ ΒΕΡ-ΡΟΙΑΣ ἐλέῳ Θεοῦ Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως νέας Ῥώμης καὶ οἰκουμενικὸς Πατριάρχης». Ἀρχ. Ἐχρονίσαμεν γράψαι σοι λογιώτατε καὶ σοφώτατε Ἰατρέ, οὐχ ὅτι ἀχάριστοι καὶ ἀμνήμονες, ἀλλ’ ὅτι πολλαῖς βαπριζόμενοι ταῖς τηκεδόσιν. Τέλ. ἀλλὰ παρὰ τοῦ θεοῦ καὶ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, οὗ ἡ χάρις μετὰ τῆς σῆς λογιότητος. Μετὰ τὴν ἐπιστολή (ἀπὸ κάτω): Ἐν ἔτει σωτηρίῳ ͵αχλζ΄ φευρουαρίου κϛ΄. Ὁ Κωνσταντινουπόλεως καὶ ἐν Χ(ριστ)ῷ εὐχέτης.
(φ. 8r) Σημείωμα (συγγραφέα): Ἡ Θεολογία παρὰ τῇ γραφῇ λέγεται σοφία τοῦ θεοῦ … ὅμοιοι δὲ γινόμεθα, ἤγουν ἀγλαΐας θείας ἀνάμεστοι.
(φ. 8v) «ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ Πρὸς τὸν εὐκλεέστατον σοφώτατον καὶ θεο-λογικώτατον καὶ ἐν Ἰατροῖς ἄριστον κύριον κύριον Γεώργιον τὸν Κορέσσιον, ἑλλάδι τε καὶ λατινίδι φωνῇ κεκοσμημένον ἄνδρα τῷ ὄντι εὐσεβείᾳ σωφροσύνῃ νοῦ καθαρότητι καὶ φιλανθρωπίᾳ διαπρεπῇ, πολλῶν ἀντάξιον ἄλλων» (ἐρυθρ.: τὰ κεφαλαῖα τοῦ τίτλου, τὸ πρωτόγραμμα Π, ὁ τίτλος τοῦ δευτέρου ἐπιγράμματος, ὅπως καὶ τὰ ἀρχικὰ τῶν μονῶν στίχων ποὺ ἀκολουθοῦν):
Οὐρανὸς ἑπτάζωνος χάρισιν εἶ γλυκερῇσιν
πάνσοφε τῷ Κορέσῃ πλημμύρα τῆς σοφίης·Οἷα κεκοσμημένος ἄστρασι λαμπροῖς ἑπτὰ πλανήτων
θεσμοῖς θειολόγοις παγχθονίων συνόδων.
Ἔξοχα δ’ ἠελίῳ γανόοντι πᾶσαν ἐπ’ αἶαν
πίστει τῇ ἀτρεκεῖ θεσπεσίων πατέρων·
Τῇ σε διαυγαζούσῃ ὣςς λιπαρὰν σελαναίαν,
οἷά τε ψυχοσόον σώματι ἀτερσόφον.
Πρὸς δὲ φέρεις πόλον αὖτε βόρειον νειλοτροφῆα,
εὐκελάδου ῥήτρης ἠδὲ θεηγορίης·
Ἀστέρα τηλεφανῆ Χίοιο, μέγ’ ὄμματε κόσμου,
ῥεύματα ὠκεανοῦ ἐκ προχέων σοφίης.
Καὶ πόλον ἠδὲ νότειον, δόγματα δεύτερα φῶτα
μυστοπόλων Χριστοῦ φθέγμασιν ἀμφιχέων.
Δωδεκάτην ζώων ἐκλαμπετόεσσαν ἀέλλην,
ἄρθρων πιστοσύνης φέρτατα σοῖς καμάτοις.
Ζώδια μὲν καλέουσιν ἀμύμονες οὐρανοφάνται,
φαίνεις ἀμβροσύνης πᾶσιν ἐπιχθονίοις.
Ναὶ μήν, καὶ θρασυκάρδιον Ὠρίονος ἀρίστου,
πάμμεγα Κορέσσιον τὸ ξίφος ἑκτάδιον.
Σφάτον ἅπαντας παμπήδην δολοφράδμονας ἄνδρας,
ἄλλος ἅτ’ Ὠρίων ἔκδικος εὐσεβίης.
Ἔστι δὲ καὶ λύρα τετράχορδος σαῖς δ’ ἐνὶ Μούσαις
φθόγγους κρουομένη αἰπυτάτης σοφίης.
Ἄθρει και τετράγωνον σαφαῖραν οὐρανιώνων
τέτταρα κλίματα γῆς, ἠδέ γε μέτρα θαλάσσης.
Τὰς ἀρετὰς ὡς ἄστρα μὲν ἀπλανέας τε πλάνητας
ἣν σὺ καταστερόεις ἤθεσι κυδαλίμοις.
Ἠρ’ ὅσον οὐρανὸς ἀστερόεις γαίης πολὺ κρείττων,
τοσσάτιον τελέθεις φέρτατος ἐκ μερόπων.

Εἰς τὸν αὐτόν.
Πνευματοῤῥύτων ἐκ φρεάτων ὁ Κορέσσιος ἀντλῶν,
νάματ’ ἀπὸ στομάτων πᾶσι βροτοῖς προχέει.
Γλώσσης τοὕνεχ’ ἑῆς γλυκερῆς κόρος, οὔποτ’ ἐσεῖται,
Ματέρος οἷα λόγων νέκταρος ἡδυτέρων.

Τὸ πρῶτο ἐπίγραμμα ἐκδίδεται καὶ στὸ Στουπάκης, Γεώργιος Κορέσσιος, σ. 181-182 (βλ. Βιβλ.)· ἀμφότερα ἐπίσης στὸ Ι. Σακελλίων, Πατμιακὴ Βιβλιοθήκη ἤτοι ἀναγραφὴ τῶν ἐν τῇ Βιβλιοθήκῃ τῆς κατὰ τὴν νῆσον Πάτμον γεραρᾶς καὶ βασιλικῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου τεθησαυρισμένων χειρογράφων τευχῶν, Ἀθήνα 1890, σ. 154-155, ἀπὸ τὸν κώδ. Πάτμου ΤΙΑ΄-ΤΙΖ΄. Στὸν ἐν λόγω κώδικα ἀναφέρεται ὡς συνθέτης τοῦ δευτέρου ἐπιγράμματος ὁ ἱερομόναχος Νεκτάριος Σιναΐτης, μετέπειτα πατριάρχης Ἱεροσολύμων (1660-1669). Τὰ δύο ἐπιγράμματα καὶ στὸν κώδ. 216 τοῦ Πατρ. Ἱεροσολύμων, φ. 7r· βλ. Α. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, Ἱεροσολυμιτικὴ Βιβλιοθήκη, τ. 1, [Ἁγία Πετρούπολη 1891], σ. 219 (ἀνατύπ.: Βρυξέλλες 1963).
(φ. 9r-14v) Πίνακας περιεχομένων. Τίτλος (9r): «ΕΛΕΓΧΟΣ ἢ πίναξ τῆς παρούσης Ἱερᾶς Θεολογίας, διῃρημένης ἐν βιβλίοις ἕξ». Σημειώνονται τὰ ἕξι βιβλία καὶ τὰ ὑποκεφάλαια μὲ τὴν ἔνδειξη φλ [: φύλλα], μὲ τὴν ὁποία ὑπονοῦνται ὅμως σελίδες. Ἡ παραπομπὴ σὲ φύλλα (δηλ. σελίδες) διακόπτεται στὴ σ. 173 τοῦ Πίνακα (πρὸς τὸ τέλος τοῦ Βιβλίου Β΄). Οἱ λέξεις ΕΛΕΓΧΟΣ, οἱ ἐπικεφαλίδες (ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ κ.λπ.) καὶ τὰ πρωτογράμματα τῶν ὑποκεφαλαίων: ἐρυθρόγραφα.
(σ. 1-101) «ΠΕΡΙ ΕΞΟΧΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ … ΒΙΒΛΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Ἡ θεολογία κατὰ τὸν θεῖον Διονύσιον ἐν τῇ πρὸς Τῖτον ἐπιστολή. – (σ. 194-177) «ΒΙΒΛΙΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟΝ» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Τὸ ἁμάρτημα τοῦ Ἀδὰμ ὑπῆρχε πεπερασμένον, ἀποτέλεσμα ὂν πεπερασμένης δυνάμεως. – (σ. 195-302) «ΒΙΒΛΙΟΝ ΤΡΙΤΟΝ Περὶ προορισμοῦ καὶ χάριτος» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Ὁ ἀγαθὸς καὶ ὑπεράγαθος θεὸς ὁ διὰ τὴν ἄκραν ἀγαθότητα. – (σ. 303-456) «… Περὶ φυσικῶν ἰδιωμάτων τοῦ Θεοῦ. ΒΙΒΛΙΟΝ ΤΕΤΑΡΤΟΝ» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Ἐπειδὴ ὅση δύναμις τοῖς προσωπικοῖς θεωρήμασι διητήμασι. – (σ. 457-518) «… ΒΙΒΛΙΟΝ ΠΕΜΠΤΟΝ Περὶ τῆς τῶν ἀγγέλων δημιουργίας» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Περιοδευομένης τῆς περὶ τῶν ἀσωμάτων θεωρίας, ἤδη πρὸς τὴν τῶν ἀσωμάτων οὐσιῶν δεῖν τρέπεσθαι ἔγνωμεν. – (σ. 519-618) «ΒΙΒΛΙΟΝ ΕΚΤΟΝ· Πραγματεία τῶν μυστηρίων διαλαμβάνουσα» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Τινὲς τὸ μυστήριον βούλονται εἶναι αἰσθητὸν σημεῖον ἱεροῦ πράγματος.
2. (σ. 619-733) «Ἀπολογία Γεωργίου Κορεσσίου Θεολόγου τῆς μεγάλης Ἐκκλησίας πρὸς τὸν ἐν τῇ Ἀγγλίᾳ τῶν σοφῶν σύλλογον ὡς ἐκ μέρους τῶν τῆς Κωνσταντινουπόλεως κληρικῶν» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Πρῶτον φὴς μὴ εἶναι ἀναγκαῖον τὴν ἀληθινὴν ἀποδιώκει τὴν οὐσίαν τοῦ σημαίνοντος. Τέλ. δι’ ἣν αἰτίαν καὶ μεσίταις κεχρήμεθα. – Ἀνέκδοτο. Γιὰ τὸ ἔργο καὶ τὰ σωζόμενα χειρόγραφα βλ. Στουπάκης, Γεώργιος Κορέσσιος, σ. 274-278 (βλ. Βιβλ.), ὅπου ὅμως δὲν ἀναφέρεται ὁ παρὼν κώδικας (στὸ ἴδιο, σ. 274). Τὸ ἔργο συνεγραφη τὸ 1631.
3. (σ. 734-769) [ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΡΕΣΣΙΟΣ], «Περὶ εὐαγγελικοῦ κήρυκος» (ἐρυθρ.) [Σχεδάσματα ἐκκλησιαστικῶν λόγων]. Ἀρχ. Ὀφείλει ὁ εὐαγγελικὸς κῆρυξ μετὰ τὸ προοίμιον καὶ τὴν προδιήγησιν καὶ τὴν διήγησιν τῆς προκατασκευῆς. Τέλ. πρὸς Ῥωμ.: καὶ ἀδελφοί, 23: τοῦ Ματθαίου, καὶ τὰ ἑξῆς. Μετὰ τὸ πέρας (ἐρυθρ.): Τέλος καὶ τῷ Θεῷ δόξα. – Ἀνέκδοτο. Γιὰ τὸ συγκεκριμένο ἔργο καὶ τὰ σωζόμενα χειρόγραφα βλ. Στουπάκης, Γεώργιος Κορέσσιος, σ. 410-423 (βλ. Βιβλ.), ὅπου ὅμως δὲν ἀναφέρεται ὁ παρὼν κώδικας (στὸ ἴδιο, σ. 410).
Ὁ κώδικας χρονολογεῖται βάσει γραφῆς δ΄ τέταρτο τοῦ 18ου αἰ., καὶ ὄχι στὸν 17ο αἰ., ὅπως τὸν χρονολογεῖ ὁ Σιγάλας (Βιβλ.), ὁ ὁποῖος παρασύρθηκε προφανῶς ἀπὸ τὴ χρονολογία συγγραφῆς τῶν ἔργων (ἔτ. 1631 τὰ δύο πρῶτα)· τὴ χρονολόγηση τοῦ Σιγάλα γιὰ τὸν κώδικα ἀντιγράφει καὶ ὁ Στουπάκης, Γεώργιος Κορέσσιος, σ. 160 (Βιβλ.). Γιὰ τὴ χρονολόγηση τοῦ χειρογράφου βλ. καὶ Γρ.
Παρόμοια κωδικολογικὰ χαρακτηριστικὰ μὲ τὸν κώδ. ΔΒΚ 6.

Untitled

Results 21 to 30 of 56