(φ. 1 r -1 v ) Πίνακας περιεχομένων (ἀπὸ τὸ χέρι τοῦ Θεοφίλου Βεροίας),
1. (φ. 3 r -10 r ) Τοῦ αὐτοῦ Γερασίμου πρῴην Καστορίας λόγος εἰς τὸ ἐλέησόν
με ὁ θεὸς κατά. Ἀρχ. Προοίμιον. Καθὼς εἰς μίαν εἰκόνα στοχαζόμενος
τινὰς βλέπει ὅλα τὰ τοῦ πρωτοτύπου. Τέλ. καὶ εἴσελθε εἰς τὴν
ἡτοιμασμένην σοι βασιλείαν τῆς ἐκ δεξιῶν στάσεως τῶν δικαίων, ἧς
γένοιτο κ.λπ.
2. (φ. 12 r -28 r ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος τρίτος εἰς τὸ ρητὸν τοῦ πεντηκοστοῦ
ψαλμοῦ ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω. Τέλ. νὰ δοξασθοῦμεν εἰς
τὴν οὐράνιον δόξαν αἰνοῦντες καὶ εὐλογοῦντες τὸν π(ατέ)ρα κλπ
3. (φ. 30 r –40 v ) Λόγος Γερασίμου εἰς τὸ ρητὸν ἰδοὺ γὰρ ἀλήθειαν καὶ
ἠγάπησας τὰ ἄδηλα καὶ τὰ κρύφια. Ἀρχ. θέλει ὁ υψιπέτης αετός νά
μάθῃτοὺς νεοσσούς του. Τέλ. νά χαροῦμεν μὲ ἀγαλλίασιν, ἧς γένοιτο
κ.λπ. – φ. 30 r : ἐρρέθη εἰς τὸν ἅγιον Λάζα(ρον).
4. (φ. 42 r -52 r ) Τοῦ αὐτοῦ εἰς τὸ ρητὸν ῥαντιεῖς με ὑσσώπῳ καὶ
καθαρισθήσομαι. Ἀρχ. ἄτεχνα καὶ μὲ πολλὴν ἀμέλειαν τῆς δολερᾶς
του προαιρέσεως. Τέλ. ἀκαταπαύστως θὰ ὑμνοῦμεν τὸν ἄναρχον
π(ατέ)ρα κλπ. – φ. 42 r : ἐρρέθη εἰς τὰ Χανιά.
5. (φ. 54 r -61 v ) Τοῦ αὐτοῦ εἰς τὸ ρητόν τοῦ ψαλμοῦ ἀπόστρεψον τὸ
πρόσωπόν σου ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν μου. Ἀρχ. Περιγράφει εἰς τὰς ὑπὲρ
αἴσθησιν θεωρίας. Τέλ. νὰ ἀξιωθῆτε τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἧς
γένοιτο κλπ. – φ. 54 r : ἐρρέθη εἰς Κυδωνίας.
6. (φ. 62 r -67 r ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος α. Περὶ μυστηρίων. Ἀρχ. Ἰδίωμα καὶ φύσις
εἶναι εἰς τὸ ζῶον. Τέλ. ὁποῦ ψάλλει … ἡ ἁγία ἐκκλησία εἰς τὴν ὥραν

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΩΔΙΚΩΝ 1-100

 119 

τοῦ βαπτιζομένου. Ἔκδ. Χατζόγλου-Μπαλτᾶ, τ. 1, σ. 103-120.
7. (φ. 70 r -75 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος β ος Περὶ ἱερωσύνης. Ἀρχ. Ὅλοι ἠξεύρετε
καλὰ τὴν λαιμαργικὴν συνήθειαν ὁποῦ ἔχουν οἱ ἄνθρωποι. Τέλ. θέλει
σᾶς ἀξιώσει ἀντάμα εἰς τὸ ἕνα μέρος καὶ τὸ ἄλλο τῆς οὐρανίου αὐτοῦ
βασιλείας. ἔκδ. Χατζόγλου-Μπαλτᾶ, τ. 1, σ. 121-135.
8. (φ. 78 r -84 r ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εις τοὺς Τρεῖς Ἱεράρχας. Ἀρχ. Ἂν ἴσως
καὶ καμμίαν φορὰν ἐθέλασι. καθήση τινὲς τὸν καιρὸν τοῦ ἔαρος. Τέλ.
μιμηθεῖτε ταῖς πράξεις τους καὶ ταῖς πολιτείαις τους διὰ νά ἀξιωθῆτε
κλπ.
9. (φ. 86 r -91 r ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος τῇ Κυριακῇ ι΄ Ματθαίου ἐμβλέψατε εἰς τὰ
πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ. Ἀρχ. θαυμάζεται ὁ σοφώτατος Ἀριστοτέλης.
Τέλ. νὰ εὐχαριστοῦμεν ἐκεῖ ἀληθέστατα τὸ δεδοξασμένον σου κράτος
εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀμήν.
10. (φ. 94 r -101 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος τῇ Κυριακῇ τοῦ Ματθαίου εἰς τὸ ὁ λύχνος
τοῦ σώματος εστιν ὁ ὀφθαλμός. Ἀρχ. Εἶναι ρήτωρ ὁποῦ συμβουλεύει
μίαν πολιτείαν. Τέλ. νὰ ἐπίβλεψῃ εἰς ἡμᾶς ἀξιώνοντάς μας τῆς
οὐρανίου αὐτοῦ βασιλείας, ἧς γένοιτο κλπ.
11. (φ. 106 r -111 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εἰς τὸ τοῦ Ἠσαΐου ρηθέν. Ὁ λαὸς ὁ
καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα. Ἀρχ. εὑρισκόμενος κανένας
ἄρρωστος εἰς τὰ ὀλοίσθια. Τέλ. νὰ δοξάζῃς ἀντάμα μὲ ὅλους τοὺς
μακάριους τὸ ὑπερύμνητον ὄνομα.
12. (φ. 114 r -122 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εἰς τὴν θυγατέρα τοῦ ἀρχισυναγωγοῦ
Ἰαείρου. Ἀρχ. Πολλὴν καὶ θαυμαστὴν ὠφέλειαν πέρνουσιν. Τέλ. εἰς
τοὺς γνωρίμους της λέγω εἰς τὴν οὐράνιον βασιλείαν.
13. (φ. 124 r -129 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος τῇ Κυριακῇ τῶν δύο τυφλῶν. Ἀρχ. Καὶ
τὰ ἀναίσθητα πράγματα καὶ τὰ ἀπροαίρετα. Τέλ. καὶ νὰ ἐλπίσωμεν
πῶς θέλεις μας δεχθεῖς εἰς τήν.
14. (φ. 132 r -138 v ) Τοῦ αὐτοῦ εἰς τὴν ὑπόθεσιν τοῦ λεπροῦ. Ἀρχ. Ἐὰν τὸ
θέλημα τοῦ ἀνθρώπου τόσον εἶναι δυνατόν. Τέλ. νὰ γενοῦμεν ἄξιοι
τοῦ γάμου τῆς θείας σου μεγαλοπρεπείας δοξάζοντες κλπ.
15. (φ. 140 r -147 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εἰς τὴν παραβολὴν τῶν γάμων. Ἀρχ.
Πολλὴν παραπόνεσιν δείχνει σήμερον ὁ τῶν ὅλων βασιλεύς. Τέλ. νὰ σὲ
ὑμνοῦμεν καὶ νὰ σὲ δοξάζωμεν εἰς τοὺς αἰῶνας κλπ.
16. (φ. 148 r -154 r ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος τῇ ς Κυριακῇ. Ἀρχ. Ἂν ἴσως καὶ τινὰς
ἄνθρωπος ἤθελεν ἔχει κανένα πρᾶγμα μὲ πᾶσαν δικαιοσύνην. Τέλ.
ἄλλα στεφόμεστεν κατὰ ἀλήθειαν εἰς τὴν πατρίδα τῆς οὐρανίου
ἐκείνης δόξης.
17. (φ. 156 r -165 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εἰς τὸ τοῦ Λουκᾶ ρητὸν καὶ προσελθὼν
ἥψατο τῆς σοροῦ. Ἀρχ. Καθὼς ὁ ἔμπειρος ἰατρός. Τέλ. καὶ νὰ ἀνεβῆτε
εἰς τὸ καθολικόν σας κάστρον κλπ.
18. (φ. 166 r -173 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εἰς τὸν μονογενῆ υἱὸν τῆς χήρας. Ἀρχ.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

 120 

Ἐὰν ἡ κοσμικὴ ἐξουσία, ὁποῦ ἔχει ἕνας ἄνθρωπος ἐπάνω εἰς ἕνα
πρᾶγμα. Τέλ. νὰ σὲ ἀναθέσῃ εἰς τὴν κατοικητήριον τῶν μακαρίων
ἀγγέλων.
19. (174 r -180 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος τῇ Κυριακῇ τῶν δέκα λεπρῶν. Ἀρχ. Πολὺν
πόθον εἴχασι παλαιὰ οἱ Ἑβραῖοι νά ψάλλουν. Τέλ. καὶ τὸ ἄλλον νὰ
κληρονομήσετε τῶν οὐρανίων ἀγαθῶν.
20. (φ. 182 r -190 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εἰς τὸ κατὰ Λουκᾶν 10 ὑπόθεσις τοῦ
πειράζοντος τὸν κύριον νομικοῦ. Ἀρχ. Ὅταν τινὰς ἀκούῃ ἕνα
ἄνθρωπον πλούσιον καὶ ἐξουσιαστήν. Τέλ. καὶ θέλει μᾶς δώση τὸν
ἀρραβῶνα τῆς οὐρανίου βασιλείας.

(φ. 1r-38r): «Κανόνες τῶν ἱερῶν καὶ θείων ἀποστόλων». Ἀρχ. Δύο ἢ τρεῖς ἐπίσκοποι χειροτονοῦσιν Ἐπίσκοπον. Τέλ. κατ' εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν ἐργάζονται θεοῦ.
(φ. 1r-1v) Οἱ περιλήψεις τῶν Κανόνων ποὺ προτάσσει ὁ Ἀλέξιος Ἀριστηνὸς στοὺς ἀποστολικοὺς κανόνες- μὲ κάποιες παραλλαγές. Ἀντιγράφονται μόνο οἱ περιλήψεις τοῦ Ἀριστηνοῦ, ὄχι ὅμως καὶ τὰ σχόλιά του. Βλ. Γ. Α. Ράλλη- Μ. Ποτλῆ, Σύνταγμα τῶν θείων καὶ ἱερῶν Κανόνων, τ. 2, Ἀθῆναι 1852, σ. 1-112. Κανόνες τῶν ἱερῶν καὶ θείων ἀποστόλων. Ἀρχ. Δύο ἢ τρεῖς ἐπίσκοποι χειροτονοῦσιν Ἐπίσκοπον... Τέλ. συγγενεῖς εἰ μή. Περιλήψεις στοὺς κανόνες α´-ιβ´ (οἱ περιλήψεις τῶν ι´-ια´ κανόνων εἶναι ἑνοποιημένες στὸ χφ: Ὁ συνευχόμενος ἀκοινωνήτῳ ἢ καθῃρημένῳ αὐτοκατάκριτος), παραλ. ιγ´, ιδ´-κβ´ (παραλείπεται στὸν κ´ κανόνα ἡ φράση: δοὺς δέ, καθαιρεῖται), παραλ. κγ´-κδ´, κε´, παραλ. κς´-κζ´ καὶ κη´-λη´. τέλ. συγγενεῖς εἰ μὴ (καν. λη´).
(φ. 2r-12v) <ΜΙΧΑΗΛ ΨΕΛΛΟΣ Ἀποκρίσεις συνοπτικαὶ καὶ ἐξηγήσεις πρὸς ἐρωτήσεις διαφόρους καὶ ἀπορίας γραφεῖσαι πρὸς τὸν βασιλέα κυρὸν Μιχαὴλ τὸν Δούκαν, De omifaria doctrina>, Iter Psellianum [890] PHI.167 Ἀρχ. ἀκέφ: …] τόπων πνέοντες ἄνεμοι (= Περὶ ἐκνεφίου, κεφ. 148, 10, ἔκδ. Westerink). Στὸ χφ σώζεται διαφορετικὴ ἀρίθμηση· τὸ ἀκέφαλο τμῆμα μᾶλλον θὰ εἶχε ἀρίθμηση ρμς´, ὅπως μποροῦμε νὰ εἰκάσουμε ἀπὸ τὴν ἀρίθμηση τῶν κεφαλαίων ρμζ´-ρϞν´, ποὺ εἶναι τὰ κεφάλαια 149-152 ἀπὸ αὐτὴ τῆς ἔκδοσης Westerink. Ὁ ἀντιγραφέας ἔκανε σφάλμα στὴν ἀρίθμηση τοῦ κεφαλαίου ρνα´, τὸ ὁποῖο φέρει τὸν ἀριθμὸ ρνβ´. (= κεφ. 153, ἔκδ. Westerink), κεφ. ρνγ΄-ρπβ΄ (= κεφ. 154-183, ἔκδ. Westerink)- καὶ πάλι ὑπάρχει σφάλμα στὴν ἀρίθμηση· τὸ κεφ. ρνδ´ παρατίθεται ὡς ρδ´.
(φ. 1Ar) πολλαπλῶς κατεστραμμένο, τὸ κείμενο σὲ συμπλήρωση τοῦ Τσολάκη, μὲ μικρὲς τροποποιήσεις, 325:
Τὸ ἀποκ[ρινόμενον] [Τίτλος]
σπέρμ[α ἢ ἀπὸ τοῦ ἀνδρὸς ἢ ἀπὸ τῆς γυναικός·]
τὸ μὲν [ἀπὸ τοῦ ἀνδρὸς λόγους ἔχει τῶν ἐν αὐτῷ ἠθῶν]
καὶ [τρόπων καὶ τῆς μορφῆς, καὶ τὸ ἀπὸ τῆς μητρὸς δὲ ὡσαύτως.]
ὅ[ταν οὖν ἄμφω …] (ἔκδ. Westerink, Κεφ. 114, Πόθεν γίνονται τῶν γονέων αἱ ὁμοιώσεις καὶ αἱ πρὸς
τούτους ἀνομοιότητες, στ. 1-5)
(φ. 1Av)
[Πολλαὶ τῶν ὀνείρων εἰσὶν αἱ αἰτίαι. οἱ μὲν γ]ὰρ αὐτῶν
[εἰσὶ θεόπνευστοι ἄνωθεν διὰ μέσου τοῦ νοῦ] τῇ λογι-
[κῇ ψυχῇ ἡμῶν ἐγγινόμενοι· οἱ δὲ οἶον ἀπη]χήματα
[εἰσὶ τῶν ἡμερινῶν πράξεων· οἱ δὲ ἀπὸ τῆς φαν]τα-
[στικῆς ἐντυποῦνται δυνάμεως …] (ἔκδ. Westerink, Κεφ. 116, Πῶς ὄνειροι γίνονται, στ. 2-5)
(φ. 1Br)
τροπῆς [ἄρχονται πνεῖν, τοῦ ἡλίου ὄντος ἐν ἰχθύσι]
καὶ ἀπ[ὸ μὲν τῆς ἰσημερινῆς δύσεως πνεῖ ὁ ζέφυρος]
ἀπὸ δ[ὲ τῆς ἀνατολικῆς ἰσημερίας πνεῖ ὁ ἀπηλιώτης.]
Καὶ [αὖθις ἀπὸ μὲν τοῦ ἀρκτικοῦ πόλου πνεῖ ὁ]
ἀπ[αρκτίας, ἀπὸ δὲ τοῦ νοτίου πόλου πνεῖ ὁ νότος …] (ἔκδ. Westerink, Κεφ. 146, Περὶ ἀνέμων, στ. 34-37)
(φ. 1Bv)
[παχύνει τὴν ἀτμίδα πρὶν ἢ ἀποσοβῆσαι τὸ νέφ]ος καὶ
[ποιεῖ ὑετόν. καὶ οἱ μὲν κατ’ ἀντικρὺ ἄνεμοι οὐ δύναντα]ι ἅμα
[πνεῖν, οἱ δὲ μὴ κατ’ ἀντικρὺ δύνανται. ὁ δὲ καθ’ ἡμᾶς νότος
οὐκ ἀπὸ τοῦ νότου τοῦ παν]τὸς πνεῖ,
ἀλλ’ ἀπὸ τοῦ θερινοῦ τροπικοῦ.] (ἔκδ. Westerink, Κεφ. 146, Περὶ ἀνέμων, στ. (59-62)
[Περὶ τυφῶνο]ς
[Ὁ τυφὼν ἄνεμος ἐστίν, ὃν ὁ μὲν Ὅμηροςθύελλαν ὀνομά]ζει, [ὁ δὲ Ἀριστοτέλης ἀπὸ τοῦ παχὺ εἶναι τὸ πνεῦμα καὶ] οἶ[ον τύπτειν τὸ παρατυχόν, τυφῶνα…] (ἔκδ. Westerink, Κεφ. 147, Περὶ τυφῶνος, στ. 2-3)
(φ. 13r-25r) ΣΥΜΕΩΝ ΣΗΘ, Τίτλ. «Τοῦ αὐτοῦ ἐπιλύσεις ἕτεραι σύντομοι φυσικῶν ζητημάτων». ἔκδ. A. Delatte, Συμεὼν μαγίστρου τοῦ σὴθ Σύνοψις τῶν φυσικῶν, Anecdota Atheniensia et alia 2, Liège, Paris: Faculté de Philosophie et Lettres, 1939: 17-89.
(φ. 25r-38r) ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΠΑΘΙΟΣ, ΚΕΦΑΛΑΙΑ, «Τοῦ μακαρίου Ἰωάννου τοῦ Καρπαθίου Κεφάλαια. Περὶ ἀγεννήτου καὶ γεννητῶν καὶ ἀγαθοῦ καὶ καλῶν φυσιολογία, ἀσκητική», CPG 7856, ἔκδ. D. Balfour καὶ M. Cunningham, A Supplement to the Philocalia: The Second Century of Saint John of Karpathos [The Archbishop Iakovos Library of Ecclesiastical and Historical Sources 16. Brookline, Mass.: Hellenic College Press, 1994]: 42-124.

2. 16ος αἰ. Χαρτὶ 200130 χιλ. φ. 38v-62r, στ. 2.

(φ. 38v): <ΜΑΝΟΥΗΛ ΦΙΛΗΣ, Στίχοι διάφοροι ἰαμβικοί>. ἔκδ. Κοτζάμπαση, σ. 360. Ἀρχ. Τὸ πνεῦμα τὸ ζῶν ἡ θεόδροσος χύσις. Τέλ. ὡς ὑπὸ ληστῇ τῷ φθορεῖ πάντα φθόνον.

3. 16ος αἰ. Χαρτὶ 185120 χιλ. φ. 63r-97r

Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, Ἐπιστολαὶ πρὸς Εὐστάθιον τὸν φιλόσοφον τὸν ἀπὸ Ἀντιοχείας «πρὸ τοῦ πρεσβύτερον κατασταθῆναι». Ἀρχ. Ἀπειρηκότα μὲν ἤδη πρὸς τὰς παρὰ τῆς τύχης ἐπηρεἰας. Τέλ. (κολοβὸν) καὶ παρὰ σοῦ τινὰ εὑρέσθαι.
4. 18ος αἰ. Χαρτὶ 225158 χιλ. φ. 98r-118r
Ἀρχ. ἀκεφ. μακρὰν ταῦτα διὰπορθμάσαν. Τέλ. οὕτω δεκτὸς εἶναι τῇ τοῦ ἀγαθοῦ αἰωνίως.

(φ. 1 v ) «Ἕτερον προοίμιον». Ἀρχ. Ὅσα ἕνεκά του κινεῖται, (τοιαῦτα τά τε
φύσει ἢ καὶ λόγω χρώμενα) ἀγαθοῦ τινὸς ἐφιέμενα πάντως. Τέλ. ὥστε πρὸς
τῶν ἄλλων τὸν ὁριστικὸν λόγον ὡς ἐν βραχεῖ ληπτέον. – Ἔκδ. Καρανάσιος,
«Ὅσα ἕνεκά του κινεῖται» (Βιβλ.). – (φ. 2 r -3 v ) «Προοίμιον εἰς ἅπασαν τὴν
λογικὴν πραγματείαν». Ἀρχ. Οὐ μόνον καλῶς, ἀλλὰ καὶ λίαν ὀρθῶς τοῖς
ἐρωτῶσι. – (φ. 3 v -67 v ) «Προσδιορισμὸς τῶν λέχθησομένων, καὶ ζητήματα τῆς
ὅλης λογικῆς πραγματείας» κ.λπ. – (φ. 68 v -108 v ) «Σχολαστικαὶ σημειώσεις
εἰς τὴν τοῦ Πορφυρίου εἰσαγωγήν», (φ. 109 r -208 v ) «Ὑπόμνημα εἰς τὰς

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΩΔΙΚΩΝ 1-100

 89 

Ἀριστοτέλους κατηγορίας», (φ. 209 r -213 r ) «Περὶ τῶν μετὰ τὰς κατηγορίας»,
(φ. 213 v -249 v ) «Εἰς τὸ περὶ ἑρμηνείας τοῦ Ἀριστοτέλους ὑπομνήματα», (φ.
250 r -293 r ) «Εἰς τὰ πρότερα ἀναλυτικὰ προθεωρία», (φ. 293 r -328 r ) «Εἰς τὰ
ὕστερα ἀναλυτικά». – Ἔκδ. Θεόφιλος Κορυδαλλεύς, Εἰς ἅπασαν τὴν
Λογικὴν τοῦ Ἀριστοτέλους ὑπομνήματα καὶ ζητήματα, Βενετία 1729 (ΘΠ, ἀρ.
3201).
Στὸ φ. 328 v : Περὶ ὀνομασίας ἤχων ζώων, πτηνῶν κ.λπ. Τίτλος: «Διαφορὰ
φωνῆς», Ἀρχ. Ἐπὶ κύκνου, ἅδειν· ἐπὶ ἀηδόνοις, τερετίζειν·ἐπὶ τέττιγος, ἠχοῦν.
Τέλ. ἐπὶ μυῶν, τρίζειν· ἐπὶ όλυβερίου ληρεῖν. – Ἔκδ. Αἴλιος Ἡρωδιανός,
Ἐπιμερισμοί, ἔκδ. J. Fr. Boissonade, Λονδίνο 1819, σ. 291-292 (ἀνατύπ.
Hakkert, Ἄμστερνταμ 1963).
Κατωτέρω, ἀποφθέγματα ἀρχαίων σοφῶν:
Σόλων: Γνῶθι σαυτόν. Χίλων: Τέλος ὁρᾶν μακροῦ βίου. Πιττακός: Καιρὸν
Γνῶθι. Βίας: Οἱ πλείονες κακοί. Περίανδρος: Μελέτει τὸ πᾶν. Κλεόβουλος
Ἄριστον μέτρον, Θαλής: ἐγγύα πάρα δ’ ἄτη.

1. (σ. 1-22) ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΒΛΑΧΟΣ, «Διδασκαλία περὶ τοῦ ἀκραιφνοῦς τρόπου τοῦ
διδάσκειν τὸ θεῖον καὶ ἱερὸν εὐαγγέλιον, ἐκδοθεῖσα παρὰ Γερασίμου
Βλάχου τοῦ Κρητός». Ἀρχ. Προοίμιον ἐν εἴδει χρείας. Πορευθέντες εἰς
τὸν κόσμον ἅπαντα κηρύξατε τὸ εὐαγγέλιόν μου πάσῃ τῇ κτίσῃ. Τέλ.
ἡδοναῖς τισὶ καὶ εὐφροσύναις ἐνέτυχε, τὴν δὲ τούτων αἰτίαν ἐν ἄλλοις
δηλώσωμεν. Ἀκολουθεῖ ἁπλοϊκὸ σχῆμα ἐν εἴδει σχεδιαγράμματος: τῶν
καθ’ ὕπνους φαινομένων. α ον ἐνύπνιον. β ον φάντασμα. γ ον χρηματισμός.
δ ον ὅραμα. ε ον ὄνειρος. – Προηγεῖται τοῦ κειμένου προσφώνηση πρὸς τὸν
Βησσαρίωνα Μακρῆ, βάσει τῆς ὁποίας τεκμαίρεται ὅτι ἡ «Διδασκαλία
ἐκπονήθηκε κατ’ αἴτησιν τοῦ τελευταίου». Ἐπιγραφή: Τῷ
σεβασμιωτάτῳ ἐν πνευματικοῖς πατράσι καὶ λογιωτάτῳ ἐν Διδασκάλοις
κ(υρί)ῳ Βησ-σαρίωνι Μακρῇ, τῷ τῶν Ἰωαννίνων βλαστήματι καὶ
Διδασκάλῳ, Γεράσιμος Βλάχος κοινός, τῶν ἐπιστημῶν διδάσκαλος,
κήρυξ τοῦ ἱεροῦ εὐαγγελίου, καὶ καθηγούμενος τοῦ ἐν Κερκύρᾳ

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

 106 

σεβασμίου μοναστη-ρίου, τῆς ὑπεραγίας Θ(εοτό)κου Παλαιοπόλεως,
εὔχομαι εὖ διάγειν καθεκάτερον τὸν ἄνθρωπον. Ἀρχ. Ζητήσας παρὰ τῆς
ἡμετέρας εὐτελείας, σεβασμιώτατε, τὸν τρόπον τοῦ διδάσκειν τὸ θεῖον
καὶ ἱερὸν εὐαγγέλιον. Τέλ. καὶ διὰ γραμμάτων ἀποδοῦναι τὰς ἀμοιβάς.
Ἔῤῥωσο. –Ἔκδ. Κ. Δυοβουνιώτης, «Γερασίμου Βλάχου τοῦ Κρητός –
Διδασκαλία περὶ τοῦ ἀκραιφνοῦς τρόπου τοῦ διδάσκειν τὸ θεῖον καὶ
ἱερὸν εὐαγ-γέλιον», Ἐκκλησία 16 (1938) 163-165 (μερικὴ ἔκδ.)· Κ.
Κούρκουλας, Ἡ ἀνέκδοτος Ὁμιλητικὴ τοῦ Γερασίμου Βλάχου, Ἀθήνα
1958 (πλήρης ἔκδ.). Σχετικὰ μὲ τὸ ἔργο τοῦ Βλάχου βλ. Γ. Σπυριδάκης,
«Γεράσιμος Βλάχος», Ἐπετηρὶς τοῦ Μεσαιωνικοῦ Ἀρχείου 2 (1940) 70-
106: 258 188 (ΤΑ 31) 86 κ.ἑ.· Β. Τατάκης, Γεράσιμος Βλάχος ὁ Κρής
(1605/7-1685). Φιλόσοφος, Θεολόγος, Φιλόλογος, Βενετία 1973, σ. 44·
Βασιλικὴ Μπόμπου-Σταμάτη, «Παρατηρήσεις στὰ χειρόγραφα τῶν
ἔργων τοῦ Γερασίμου Βλάχου», Ἑλληνικὰ 28 (1975) 375-393: 387-389·
Χατζοπούλου, Κατάλογος χειρογράφων Μπενάκη, σ. 257-258. Γιὰ ἄλλα
χειρόγραφα βλ. https://archivesetmanuscrits.bnf.fr/ark:/12148/cc4290c/ca
112 .
1. (σ. 25-177) ΒΙΚΕΝΤΙΟΣ ΔΑΜΟΔΟΣ, «Ἐγχειρίδιον ῥητορικῆς, ἤτοι μέθοδος, καὶ
διδασκαλία, καὶ τρόπος τοῦ συνθέτειν τὰς διδαχάς» (24 κεφ.). Ἀρχ. Τὸ
πρῶτον, ὁποῦ πρέπει νὰ εἶναι εἰς εἴδησιν ἐκείνου, ὁποῦ θέλει νὰ κάμῃ
τὸ ἔργον τοῦ ἱεροκήρυκα. Τέλ. ἐκ τῶν ὁποίων οἱ ἔξω ῥήτορες ἐδύνοντο
νὰ συνθέσουν σχετικὰ προοίμια. – (σ. 178-181) «Πίναξ τῶν
περιεχομένων εἰς τοὺς ἐξ ἀρχῆς ταύτης τῆς βίβλου τρόπους ὑπὲρ τῶν
ἱεροκηρύκων». Γιὰ τὸ ἔργο βλ. κώδ. ΔΒΚ 24. — Βασιλικὴ Μπόμπου-
Σταμάτη, Ὁ Βικέντιος Δαμοδός. Βιογραφία-Ἐργογραφία 1700-1754,
ἐκδ. ΜΙΕΤ, Ἀθήνα, 1998, σ. 147-148
2. (σ. 183-227) ΒΙΚΕΝΤΙΟΣ ΔΑΜΟΔΟΣ, «Μέθοδος σύντομος πρακτικὴ περὶ
ῥητορικῆς τῶν ἱερῶν λόγων τοῦ δημηγορικοῦ, καὶ ἐπιδεικτικοῦ γένους,
πρὸς τὸν εὐλαβέστατον καὶ λογιώταταν ἐν ἱερεῦσι Πέτρον Μάνεσιν
Κερκυραῖον παρὰ Βικεντίου τοῦ Δαμῳδοῦ τοῦ ἐκ τῆς νήσου
Κεφαληνίας». Ἀρχ. Περὶ τοῦ δημηγορικοῦ λόγου, καὶ περὶ διδαχῆς.
Ὅλη ἡ δυσκολία ὁποῦ δοκιμάζεις, λογιώτατε δέσποτα, εἰς τὴν σύνθεσιν
τοῦ ῥητορικοῦ λόγου. Τέλ. Καὶ ταῦτα περὶ τῆς πραγματείας ταύτης
κατὰ συντομίαν γενομένης. Τέλος· τῷ Θεῷ δ’ ἔστω δόξα. — Βασιλικὴ
Μπόμπου-Σταμάτη, Ὁ Βικέντιος Δαμοδός. Βιογραφία-Ἐργογραφία
1700-1754, ἐκδ. ΜΙΕΤ, Ἀθήνα, 1998, σ. 147-148.