Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1873. Σπούδασε θεολογία και αναγορεύτηκε διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1903. Κατατάχθηκε ως εθελοντής στα αντάρτικα σώματα το 1897 και πήρε μέρος σε διάφορες μάχες. Συνελήφθη ως αγγελιοφόρος και φυλακίστηκε στα Σέρβια το 1903 . Το 1904 στο Μοναστήρι δίδασκε στο γυμνάσιο, κήρυττε στην εκκλησία και ήταν ταυτόχρονα μυστικός πράκτορας του προξενείου του Μοναστηρίου, ώσπου απομακρύνθηκε από τη θέση του. Στη συνέχεια καταδικάστηκε σε ισόβια για την εθνική του δράση, φυλακίστηκε κατά απαίτηση του Βαλή του Μοναστηρίου και των πιέσεων των Βουλγάρων, διασώθηκε όμως με επέμβαση προκρίτων και του Άγγλου προξένου. Πρωτοστάτησε στην προετοιμασία και την ίδρυση της επιτροπής Εθνικής Αμύνης στην Κοζάνη, στη συγκρότηση ομάδων, στη μεταφορά οπλισμού, στην ενίσχυση των αντάρτικων αποσπασμάτων. Ως πρώτος αγγελιοφόρος είχε επαφές για την μεταφορά πληροφοριών από τον πρόξενο στο Μοναστήρι στον γεν. πρόξενο στη Θεσσαλονίκη Λάμπρο Κορομηλά. Ο Παύλος Μελάς, κατά τη δεύτερη επίσκεψή του στην Κοζάνη για μεγαλύτερη ασφάλεια, μεταφέρθηκε από το επισκοπείο και φιλοξενήθηκε στο σπίτι του Νικόλαο Μαλούτα, το διάστημα 24-31 Ιουλίου-1904. Αναφορές στη φιλοξενία βρίσκουμε στις επιστολές προς τη σύζυγο του Ναταλία. Ο Νικόλαος Μαλούτας δίδαξε σε σχολεία της Κοζάνης, του Τσοτυλίου και της Βέροιας έως το 1933. Τιμήθηκε από το Υπουργείο των Στρατιωτικών με το μετάλλιο του Πράκτορος Α' τάξεως και από το Υπουργείο παιδείας με τον Αργυρό Σταυρό του Σωτήρος για τις εκπαιδευτικές και εθνικές υπηρεσίες του. Το 1934- 35 δώρισε στο Δήμο Κοζάνης την οικία του ώστε να γίνει εθνολογικό μουσείο, εις μνήμη του εθνομάρτυρα της Μακεδονίας Παύλου Μελά. Απεβίωσε το 1942.
Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1873. Σπούδασε θεολογία και αναγορεύτηκε διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1903. Κατατάχθηκε ως εθελοντής στα αντάρτικα σώματα το 1897 και πήρε μέρος σε διάφορες μάχες. Συνελήφθη ως αγγελιοφόρος και φυλακίστηκε στα Σέρβια το 1903 . Το 1904 στο Μοναστήρι δίδασκε στο γυμνάσιο, κήρυττε στην εκκλησία και ήταν ταυτόχρονα μυστικός πράκτορας του προξενείου του Μοναστηρίου, ώσπου απομακρύνθηκε από τη θέση του. Στη συνέχεια καταδικάστηκε σε ισόβια για την εθνική του δράση, φυλακίστηκε κατά απαίτηση του Βαλή του Μοναστηρίου και των πιέσεων των Βουλγάρων, διασώθηκε όμως με επέμβαση προκρίτων και του Άγγλου προξένου. Πρωτοστάτησε στην προετοιμασία και την ίδρυση της επιτροπής Εθνικής Αμύνης στην Κοζάνη, στη συγκρότηση ομάδων, στη μεταφορά οπλισμού, στην ενίσχυση των αντάρτικων αποσπασμάτων. Ως πρώτος αγγελιοφόρος είχε επαφές για την μεταφορά πληροφοριών από τον πρόξενο στο Μοναστήρι στον γεν. πρόξενο στη Θεσσαλονίκη Λάμπρο Κορομηλά. Ο Παύλος Μελάς, κατά τη δεύτερη επίσκεψή του στην Κοζάνη για μεγαλύτερη ασφάλεια, μεταφέρθηκε από το επισκοπείο και φιλοξενήθηκε στο σπίτι του Νικόλαο Μαλούτα, το διάστημα 24-31 Ιουλίου-1904. Αναφορές στη φιλοξενία βρίσκουμε στις επιστολές προς τη σύζυγο του Ναταλία. Ο Νικόλαος Μαλούτας δίδαξε σε σχολεία της Κοζάνης, του Τσοτυλίου και της Βέροιας έως το 1933. Τιμήθηκε από το Υπουργείο των Στρατιωτικών με το μετάλλιο του Πράκτορος Α' τάξεως και από το Υπουργείο παιδείας με τον Αργυρό Σταυρό του Σωτήρος για τις εκπαιδευτικές και εθνικές υπηρεσίες του. Το 1934- 35 δώρισε στο Δήμο Κοζάνης την οικία του ώστε να γίνει εθνολογικό μουσείο, εις μνήμη του εθνομάρτυρα της Μακεδονίας Παύλου Μελά. Απεβίωσε το 1942.
Η φωτογραφική συλλογή της ΚΔΒΚ περιλαμβάνει φωτογραφίες, μικρό αριθμό καρτ ποστάλ και γκραβούρες. Αναλυτικότερα : Φωτογραφίες της πόλεως Κοζάνης και περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας. Φωτογραφίες δημοσίων προσώπων και ιδιωτών, όπως οι δήμαρχοι της Κοζάνης, μητροπολίτες, ιερείς, δάσκαλοι, μαθητές, δωρητές της πόλης και της βιβλιοθήκης, Μακεδονομάχοι, σημαντικές προσωπικότητες που επισκέφτηκαν την Κοζάνη και την βιβλιοθήκη της, όπως πολιτικοί, βασιλείς, υπουργοί, βουλευτές, ιερωμένοι και άλλοι. Φωτογραφίες δημοσίων κτιρίων, εκκλησιών και κατοικιών οι οποίες έχουν σχέση με την Κοζάνη και ευρύτερα με την περιοχή της Δυτ. Μακεδονίας. Επίσης φωτογραφίες εκδηλώσεων του Δήμου από τις απόκριες και τα Λασσάνεια, όπως και εκδηλώσεις από τις δράσεις της ίδιας της βιβλιοθήκης και των φορέων που υποστήριζαν το έργο της, για παράδειγμα το Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης (ΙΝΒΑ). Τέλος φωτογραφίες συλλόγων, σωματείων, ιδρυμάτων και ομάδων της Κοζάνης και της ευρύτερης περιοχής, όπως για παράδειγμα της ομάδας του Μακεδονικού Κοζάνης.
Ο Δημήτριος Νταλίπης γεννήθηκε στο Γάβρο (Γκαμπρέσι) Κορεστίων Καστοριάς το 1872. Καταγόταν από οικογένεια τσελιγκάδων, την οποία καταδίωκαν οι Τούρκοι. Για το λόγο αυτό άλλαξαν το επώνυμο τους, που ήταν Κωνσταντινίδης ή Κωνσταντίνου, και έλαβαν το προσωνύμιο « Νταλίπης » από τον γνωστό επαναστάτη Στέφανο Νταλίπη, που συμμετείχε στην Επανάστασηςτου 1878. Η οικογένεια ήρθε σε αντιπαράθεση με το βουλγαρικό κομιτάτο, το οποίο δρούσε στην Καστοριά από το 1900, έχοντας κύριο σκοπό την συστηματική εξόντωση του ελληνικού στοιχείου, ιδιαίτερα των ιερέων, δασκάλων και προκρίτων. Ο Δημήτριος Νταλίπης πήρε μέρος το 1903 στην εξέγερση του Ίλιντεν. Στη συνέχεια όμως, αντιληφθείς τον πραγματικό σκοπό, διαχώρησε τη θέση του από την ΕΜΕΟ. Εντάχθηκε και έγινε υπαρχηγός στο σώμα του Χ. Κώττα και στη συνέχεια συμμετείχε στον αγώνα στο πλευρό του Παύλου Μελά, μέχρι και τον θάνατο του Μελά το 1904. Μετά τη σύλληψη του Κώττα στις 19-06-1904 και τον θάνατο του Μελά ο Δ. Νταλίπης κατέβηκε στην Αθήνα. Επέστρεψε ως Καπετάνιος στις 17 Οκτωβρίου 1904, υπό τον Γεώργιο Κατεχάκη (Ρούβα). Σε συνεργασία με τον Γεώργιον Τσόντο (Βάρδα) συμμετείχε στις συμπλοκές στις 25 Αυγούστου 1905 στην Πρέσπα και την 30ην Αυγούστου 1905 στο Γαύρο. Με απόφαση του ανωτάτου Συμβουλίου του Ελληνικού Μακεδονικού Κομιτάτου το 1906, ο Δημήτριος Νταλίπης διορίσθηκε οπλαρχηγός στην περιφέρεια των Κορεστίων. Στις 19 Νοεμβρίου 1906 οι Βούλγαροι έστησαν καρτέρι και σκοτώθηκε στη ράχη «Ασβού των Κορεστίων» στο δρόμο προς την Πρέσπα. Η φωτογραφία στάλθηκε από τον γιό του στις 17-06-1937 στον εκλεκτό φίλο του Λάζαρο Βαφειάδη " εις ένδειξειν απείρου αγάπης και εκτιμήσεως".
Στη φωτογραφία ο οπλαρχηγός Αλέξιος Καραλίβανος, με τους Μητσογιώργο και Καραγιάννη. Οι λοιποί άγνωστοι. Ο Μητσογιώργος με καταγωγή από την ΄Ελασσόνα ζούσε στην Κοζάνη και εκτέλεσε κάποιον στα Σέρβια.
Στη φωτογραφία ο οπλαρχηγός Αλέξιος Καραλίβανος, με τους Μητσογιώργο και Καραγιάννη. Οι λοιποί άγνωστοι. Ο Μητσογιώργος με καταγωγή από την ΄Ελασσόνα ζούσε στην Κοζάνη και εκτέλεσε κάποιον στα Σέρβια.
Γεννήθηκε το 1876 στα Ασπρόγεια Φλώρινας (Στρέμπενο). Εργάστηκε στην Κωνσταντινούπολη ως γαλατάς και κτίστης. Αρχικά ήταν μέλος του βουλγαρικού κομιτάτου, με το οποίο διαφώνησε για τις πρακτικές που εκείνο ακολουθούσε προς τον ελληνικό πληθυσμό. Μετά τη δολοφονική απόπειρα εναντίον του κατέφυγε στον Γερμανό Καραβαγγέλη ο οποίος τον βοήθησε να δημιουργήσει μικρό ένοπλο σώμα. Προξένησε σημαντικές απώλειες στους κομιτατζήδες με προεξέχουσα την εξόντωση του βοεβόδα Κύρτσεφ. Στις 12/5/1904 στην επιστροφή του από το Μοναστήρι όπου ήρθε αντιμέτωπος με κομιτατζήδες, σκοτώθηκε ύστερα από ενέδρα στον Αετό Φλώρινας.
