Η Λιθογραφία απεικονίζει τον Στέφανο Δραγούμη. Αποτέλεσε ένας από τους κύριους οργανωτές του Μακεδονικού Αγώνα, μαζί με τον γιο του, Ίωνα Δραγούμη και τον γαμπρό του Παύλο Μελά.
Περιλαμβάνει 22 φωτογραφίες Μακεδονομάχων της Κοζάνης και της ευρύτερης περιοχής κατά τη διάρκεια της ένοπλης φάσης του Μακεδονικού αγώνα καθώς και της προπαρασκευής των αντιστασιακών αγώνων του Ελληνισμού της Μακεδονίας.
Στη φωτογραφία ο οπλαρχηγός Αλέξιος Καραλίβανος, με τους Μητσογιώργο και Καραγιάννη. Οι λοιποί άγνωστοι. Ο Μητσογιώργος με καταγωγή από την ΄Ελασσόνα ζούσε στην Κοζάνη και εκτέλεσε κάποιον στα Σέρβια.
Η φωτογραφία απεικονίζει τον Χαρίση Σαχίνη στο κέντρο με δύο άγνωστους. Στο πίσω μέρος της φωτογραφίας αναφέρει ότι ο Σαχίνης μεταβαίνοντας στη Λάρισα πραγματοποίησε μάχη με τούρκικο απόσπασμα. Ο άγνωστος συνοδός σκοτώθηκε , ο Σαχίνης τραυματίστηκε στη φτέρνα και αυτοκτόνησε μη θέλοντας να τραυματιστεί.
Η φωτογραφία απεικονίζει τον Ιωάννη Μ. Τσιτσικλή, ο οποίος γεννήθηκε στην Κοζάνη και εξασκούσε το επάγγελμα του δικηγόρου στη Θεσσαλονίκη. Υπήρξε από τους πρώτους συνεργάτες του Παύλου Μελά.
O Παύλος Μελάς ήταν αξιωματικός πυροβολικού του ελληνικού στρατού και μακεδονομάχος. Υπήρξε από τους πρωτεργάτες του Μακεδονικού αγώνα, ενισχύοντας τις ελληνικές διεκδικήσεις με όπλα και άνδρες. Στις 17 Φεβρουαρίου 1904 επισκέφτηκε την Μακεδονία και έφτασε μέχρι την Καστοριά και τις Πρέσπες. Αποφάσισε να αναλάβει αντάρτικη δράση στην περιοχή και πραγματοποίησε δεύτερη επίσκεψη τον Ιούλιο με αποκλειστικό προορισμό την Κοζάνη, ενώ στις 22 του μήνα επισκέφτηκε και την Σιάτιστα . Κατά την παραμονή του στην Κοζάνη αρχικά φιλοξενήθηκε στο ξενοδοχείο του Δ. Μπουρδούμα ή Πιτσέλη, στη συνέχεια στην Μητρόπολη για τρεις ημέρες, τέλος λόγω του κινδύνου τις υπόλοιπες έξι φιλοξενήθηκε στην οικία του Μακεδονομάχου Λάζαρου Μαλούτα. Κατά την παραμονή του στην Κοζάνη οδηγήθηκε από τον Ιωάννη Τσιτσεκλή στη Μητρόπολη και όρισε Επιτρόπους του Μακεδονικού αγώνα στην Κοζάνη τους προκρίτους Ν. Μουμουζιά, ιατρό , Ν. Ρεπανά, ιατρό, Εμ. Στεργίου ή Δαρδούφα ,πρόεδρο επιτροπής, Κ. Δρίζη, Τραπεζίτη και γραμματέα - λογιστή τον γραμματέα της Μητρόπολης Αστέριο Παπαργυρούδη. Αποφασίστηκε να οργανώσουν ανταρτικό σώμα με 15 άνδρες, για την ενίσχυση του αγώνα ο Κ. Δρίζης έδωσε 30 χρυσές λίρες και άλλοι άλλα ποσά. Το πρώτο ένοπλο τμήμα στην Κοζάνη αποτελούν οχτώ άνδρες, υπό τους Αλέξη Καραλίβανο και Σωτήρη Βισβίκη. Από την επιτροπή Κοζάνης δημιουργήθηκαν μικροί εθνικοί πυρήνες στο Καταφύγι, στα Σέρβια , στο Βελβεντό και άλλού ενώ σημαντικό ρόλο ιδιαίτερα στη μεταφορά και στη διακίνηση ανθρώπων και πολεμικού υλικού διαδραμάτισαν οι ηγούμενοι των τοπικών μοναστηριών . Τον Αύγουστο ο Π. Μελάς διορίστηκε από το νεοϊδρυθέν Μακεδονικό Κομιτάτο αρχηγός των ελληνικών ομάδων στην περιοχή Καστοριάς και Μοναστηρίου, εισήλθε για τρίτη φορά στην οθωμανοκρατούμενη τότε περιοχή της Μακεδονίας, αυτή τη φορά επικεφαλής ένοπλου σώματος, αγωνίστηκε μέχρι την προδοσία και τον ηρωικό χαμό του στο χωριό Στάτιστα των Κορεστίων, από τον τουρκικό στρατό, στις 13 Νοεμβρίου 1904.
Ο Δημήτριος Νταλίπης γεννήθηκε στο Γάβρο (Γκαμπρέσι) Κορεστίων Καστοριάς το 1872. Καταγόταν από οικογένεια τσελιγκάδων, την οποία καταδίωκαν οι Τούρκοι. Για το λόγο αυτό άλλαξαν το επώνυμο τους, που ήταν Κωνσταντινίδης ή Κωνσταντίνου, και έλαβαν το προσωνύμιο « Νταλίπης » από τον γνωστό επαναστάτη Στέφανο Νταλίπη, που συμμετείχε στην Επανάστασηςτου 1878. Η οικογένεια ήρθε σε αντιπαράθεση με το βουλγαρικό κομιτάτο, το οποίο δρούσε στην Καστοριά από το 1900, έχοντας κύριο σκοπό την συστηματική εξόντωση του ελληνικού στοιχείου, ιδιαίτερα των ιερέων, δασκάλων και προκρίτων. Ο Δημήτριος Νταλίπης πήρε μέρος το 1903 στην εξέγερση του Ίλιντεν. Στη συνέχεια όμως, αντιληφθείς τον πραγματικό σκοπό, διαχώρησε τη θέση του από την ΕΜΕΟ. Εντάχθηκε και έγινε υπαρχηγός στο σώμα του Χ. Κώττα και στη συνέχεια συμμετείχε στον αγώνα στο πλευρό του Παύλου Μελά, μέχρι και τον θάνατο του Μελά το 1904. Μετά τη σύλληψη του Κώττα στις 19-06-1904 και τον θάνατο του Μελά ο Δ. Νταλίπης κατέβηκε στην Αθήνα. Επέστρεψε ως Καπετάνιος στις 17 Οκτωβρίου 1904, υπό τον Γεώργιο Κατεχάκη (Ρούβα). Σε συνεργασία με τον Γεώργιον Τσόντο (Βάρδα) συμμετείχε στις συμπλοκές στις 25 Αυγούστου 1905 στην Πρέσπα και την 30ην Αυγούστου 1905 στο Γαύρο. Με απόφαση του ανωτάτου Συμβουλίου του Ελληνικού Μακεδονικού Κομιτάτου το 1906, ο Δημήτριος Νταλίπης διορίσθηκε οπλαρχηγός στην περιφέρεια των Κορεστίων. Στις 19 Νοεμβρίου 1906 οι Βούλγαροι έστησαν καρτέρι και σκοτώθηκε στη ράχη «Ασβού των Κορεστίων» στο δρόμο προς την Πρέσπα. Η φωτογραφία στάλθηκε από τον γιό του στις 17-06-1937 στον εκλεκτό φίλο του Λάζαρο Βαφειάδη " εις ένδειξειν απείρου αγάπης και εκτιμήσεως".
Γεννήθηκε στο Σπήλαιο Γρεβενών το έτος 1862. Είχε το ψευδώνυμο «Κόκκινος», λόγω του χρώματος του προσώπου και των μαλλιών του. Το 1905 χρησιμοποιήθηκε στην ομάδα του καπετάν Βέργα και στη συνέχεια συγκρότησε δική του ομάδα. Το Μάιο του 1906 εντάχθηκε με το σώμα των 15 ανδρών του στον καπετάν Ζάκα και το επόμενο έτος στον καπετάν Τσάρα, ο οποίος στη συνέχεια αποχώρησε από τα Γρεβενά και ο καπετάν Κόκκινος έμεινε αρχηγός στην περιοχή. Στις 8 Φεβρουαρίου 1908 συνελήφθη από τουρκικό απόσπασμα ύστερα από προδοσία. Ομολόγησε τη δράση του απαγχονίστηκε στο Μοναστήρι, στις 25 Απριλίου 1908. Βασική κατηγορία οι φόνοι Τούρκων στρατιωτών στην περιοχή του Όρλιακα στις 29 Απριλίου 1906.
