Εμφανίζει 63 αποτελέσματα

Αρχειακή περιγραφή
Προεπισκόπηση εκτύπωσης Hierarchy Προβολή:

Γεώργιος Σουγδουρής – <Νικόλας Ζερζούλης >

1. (φ. 10r-49v) ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΓΔΟΥΡΗΣ, Εἰσαγωγὴ Λογικῆς. Τίτλος: «Εἰς ἅπασαν τὴν λογικὴν τοῦ Ἀριστοτέλους μέθοδον Προδιοίκησις, ἤτοι Εἰσαγωγὴ Γεωργίου Σουγδουρῆ τοῦ ἐξ Ἰωαννίνων». – (φ. 10r-11r) [Προοίμιο] «Τί ἐστι λογική, καὶ περὶ τῶν τριῶν τοῦ νοὸς ἐνεργειῶν. Ἀρχ. Ἡ περὶ τὴν φιλοσοφίαν σπουδὴ ὑμᾶς ὑποδέχεται, νέοι φιλομαθέστατοι. – (11r-27r) «Μέρος α΄. Περὶ τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν αην τοῦ νοὸς ἐνέργειαν, ἤτοι περὶ ὅρων». – (27r-36v) «Μέρος β΄. Περὶ τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν βαν τοῦ νοὸς ἐνέργειαν». – (36v-49r) «Μέρος γ΄. Περὶ τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν γην τοῦ νοὸς ἐνέργειαν». Στὰ φ. 19r, 33r, 36r, διαγράμματα λογικῆς (μελάνι κειμ. καὶ ἰόχρωμο). – Ἔκδ. Γεώργιος Σουγδουρῆς, Εἰσαγωγὴ Λογικὴ ἤτοι Προδιοίκησις, Βιέννη 1792 (ΘΠ, ἀρ. 5318)· πβ. κώδ. ΔΒΚ 42, φ. 1r-31r.
2. (φ. 54r-132v) <ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΖΕΡΖΟΥΛΗΣ>, «Στοιχεῖα τῆς Ἀριθμητικῆς» [μετάφραση/παράφραση τοῦ ἔργου Christian Wolff, Elementa Matheseos Universae, τ. 1-2, Halle 1713-1715, Γενεύη 21743]. Ἀρχ. «Κεφ. Αον. Περὶ τῶν ἀρχῶν τῆς Ἀριθμητικῆς. Ὁρισμὸς Αον». Ἀριθμητική ἐστιν ἡ τῶν ἀριθμῶν ἐπιστήμη· ταύτης δὲ πρακτικὸν μέρος ἡ ἐπιστήμη τοῦ ἀναλογίζεσθαι. Τέλ. ὅς ποτε ἐπὶ τῆς διαιρέσεως τοῦ μέτρου τῶν γραμμῶν χώραν ἔσχε. Ἀνέκδοτο. Γιὰ τὰ σωζόμενα χειρόγραφα τοῦ ἔργου βλ. Καράς, Οἱ ἐπιστῆμες στὴν Τουρκοκρατία, τ. 1, σ. 79-88, ὁ ὁποῖος (στὸ ἴδιο, σ. 85) διαπιστώνει ὁμοιότητες τοῦ κώδ. ΔΝΚ 44 μὲ τὸν κώδ. Μπενάκη 210 (ΤΑ 59), φ. 13r-96r)· βλ. Χατζοπούλου, Κατάλογος χειρογράφων Μπενάκη, σ. 314-316. Πβ. Λίνος Μπενάκης, «Νικόλαος Ζερζούλης, μεταφραστὴς τῶν μαθηματικῶν ἔργων τοῦ Christian Wolff», Ὁ Ἐρανιστὴς 20 (1995), σ. 47-57. Ὁ Καράς (ὅ.π., σ. 86) ἀναφέρει ἐπίσης ὅτι τὸ ἀνωτέρω ἔργο περιέχει καὶ ὁ σύμμικτος κώδ. ΔΒΚ 3 (Σιγάλας [Βιβλ.], σ. 61), ὁ ταξινομικὸς ἀρ. ὅμως τοῦ ἐν λόγω χειρογράφο ἔχει ἀλλάξει –χωρὶς ἀντιστοίχιση–, ὥστε ἡ ταύτισή του δὲν εἶναι ἄμεσα δυνατή).

Ζουγδουρής, Γεώργιος

Γεώργιος Σουγδουρής – Αναστάσιος Παπαβασιλόπουλος – Νικηφόρος Βλεμμύδης – <Μεθόδιος Ανθρακίτης >

1. (φ. 1r-27r) ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΓΔΟΥΡΗΣ, Εἰσαγωγὴ Λογικῆς. Τίτλος: «Εἰς ἅπασαν τὴν λογικὴν τοῦ Ἀριστοτέλους μέθοδον Προδιοίκησις, ἤτοι Εἰσαγωγὴ Γεωργίου Σουγδουρῆ τοῦ ἐξ Ἰωαννίνων». – (φ. 1r-v) [Προοίμιο] «Τί ἐστι λογική, καὶ περὶ τῶν τριῶν τοῦ νοὸς ἐνεργειῶν. Ἀρχ. Ἡ περὶ τὴν φιλοσοφίαν σπουδὴ ὑμᾶς ὑποδέχεται, νέοι φιλομαθέστατοι. – (1v-12r) «Μέρος Πρῶτον. Περὶ τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν πρώτην τοῦ νοὸς ἐνέργειαν, ἤτοι περὶ ὅρων». – (12r-18r) «Μέρος β΄. Περὶ τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν βαν τοῦ νοὸς ἐνέργειαν». – (18r-27r) «Μέρος γ΄. Περὶ τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν τρίτην τοῦ νοὸς ἐνέργειαν». Στὰ φ. 6v, 15v, 18r, διαγράμματα λογικῆς (μελάνι κειμ.). – Ἔκδ. Γεώργιος Σουγδουρῆς, Εἰσαγωγὴ Λογικὴ ἤτοι Προδιοίκησις, Βιέννη 1792 (ΘΠ, ἀρ. 5318)· πβ. κώδ. ΔΒΚ 42, φ. 1r-31r, καὶ ΔΒΚ 44, φ. 10r-49v.
2. (φ. 27r-44v) ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ, Εἰσαγωγὴ μαθηματικῆς. Τίτλος: «Εἰσαγωγὴ μαθηματικῆς ἐκ τῆς τῶν Λατίνων φωνῆς μετοχετισθεῖσα καὶ τῇ ἑλληνικῇ διαλέκτῳ ὑπεστρωθεῖσα σπουδῇ καὶ πόνῳ μεγίστῳ τοῦ λογιωτάτου κὺρ Ἀναστασίου ἱεροδιδασκάλου τοῦ Παπαβασιλοπούλου τοῦ ἐξ Ἰωαννίνων». Ἀρχ. Τῷ πρωτοπείρῳ μαθητῇ ἵνα εἰσέλθῃ ἐν τοῖς ἀδύτοις τῆς μαθηματικῆς. Τέλ. ἀλλ’ ἑκουσίως τὰ τοιαῦτα καταλιμπάνω συντομίας ἕνεκα. Ἀκολουθεῖ ἡ σημείωση: Ἀποδείξεις σύντομοι τῆς λβας προτ. τοῦ αου τῶν εὐκλειδείων, ὅτι παντὸς τριγώνου αἱ τρεῖς γωνίαι, ἶσαι δυσὶν ὀρθαῖες εἰσὶ πάντη μεταλαμβανόμεναι. – Ἔκδ. Χατζῆς (Βιβλ.), σ. 315-344. Σχήματα γεωμετρικὰ ἐσωματωμένα στὸ κείμενο.
3. (φ. 45r-105v) ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΛΕΜΜΥΔΗΣ, Ἐπιτομὴ τῆς Λογικῆς. Ἀρχ. Ἐπειδήπερ ἡ λογικὴ ἐπιστήμη πρὸς τὴν ἱερὰν γραφὴν καὶ πάντας τοὺς τῆς ἀληθείας λόγους. – Ἔκδ. PG 142, 688-1004· J. Wegelinus, Augsburg 1605. Νεώτερη ἔκδοση: Λειψία 1784, σ. 1-21 (ΘΠ, ἀρ. 1383).
4. (φ. 106r-114r) <ΜΕΘΟΔΙΟΣ ΑΝΘΡΑΚΙΤΗΣ, Λογικὴ Πραγματεία>.
(φ. 106r-113v) «Ζητήματα τῆς Λογικῆς πρὸς ἄσκησιν τῶν λογικευoμένων». Ἀρχ. Διάλεξις α΄. Ζήτημα α΄. Πότερον ἀναγκαία ἡ λογικὴ πρὸς τὴν τῶν ἐπιστημῶν ἐπίκτησιν. Διχῶς ἡ λογική, ἡ μὲν φυσική, ἡ δ’ ἔντεχνος. Τέλ. καὶ ὅπερ ἡ λογικὴ συνεσταλμένως, τοῦτο ἡ ῥητορικὴ διεξοδικωτέρως διαλαμβάνει. – Τὸ αὐτὸ κείμενο καὶ στὸν κώδ. British Library 8227, φ. 42v-63r, τοῦ ἔτους 1726, καθὼς καὶ στὸν κώδ. ΔΒΚ 41, φ. 107r-116r.
(φ. 113v-114r) «Κοινῶς περὶ τῶν καθόλου». Ἀρχ. Εἴρηται τὰς ἐπιστήμας περὶ τῶν καθόλου καταγίνεσθαι, τὴν δὲ λογικὴν ὄργανον τούτων εἶναι. Τέλ. (ἀτελές) Ἕτερα δ’ ὧν τὰ εἴδη πλείω, ὡς ἄνθρωπος ἵππος, ἡ ὧν ἡ ὕλη ἑτέρα, ὡς τὰ ἓν ἀριθμῷ ἔνυλα [ . – Τὸ αὐτὸ κείμενο καὶ στὸν κώδ. British Library 8227, φ. 42v-63r, τοῦ ἔτους 1726, καθὼς καὶ στὸν κώδ. ΔΒΚ 41, φ. 118r-132r.

Νικηφόρος Βλεμμύδης

Κωσταντίνος Κούμας , Σύνταγμα Φιλοσοφίας.

Βλ. καὶ κώδ. ΔΒΚ 70, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ τὸ α΄ μέρος τοῦ ἔργου. Βάσει τοῦ
ἀνωτέρω χειρογράφου, ποὺ φέρει χρονολογία 1812, χρονολογεῖται καὶ ὁ
παρὼν κώδ. 47 περὶ τὸ ἔτος 1812, καὶ πρέπει νὰ ἀντιγράφηκε στὴ Σμύρνη.
(Α σ. 1-148· Β, 1-88) Σύνταγμα Φιλοσοφίας, κολοβό.
Α (σ. 1-148) Μεταφυσική. – (σ. 1) Τίτλος: «Φιλοσοφίας Μέρος Τέταρτον.
Μεταφυσική». – (σ. 2) χωρίο ἀπὸ τὰ Μετὰ τὰ Φυσικὰ τοῦ Ἀριστοτέλη,

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΩΔΙΚΩΝ 1-100

 91 

ἐλαφρῶς παραλλαγμένο [996b8-12]: οὐδαμῶς ἔχειν λόγον ἑκάστη τῶν
ἐπιστημῶν … τὰς ἄλλας ἐπιστήμας δίκαον τοιαύτη.
– (σ. 3-7) «Εἰσαγωγή. § α΄». Ἀρχ. Μεταφυσικὴ εἶναι ἐπιστήμη τῶν ἀρχικῶν
νόμων τοῦ ἀνθρωπίνου νοός. Τέλ. ὑποσυνάπτομεν κεφαλαιωδῶς τὰ μέρη, εἰς
τὰ ὁποῖα πάλιν ὑποδιαιρεῖται καθέν. – (σ. 7-65) «Μεταφυσικῆς μέρος
πρῶτον. Καθαρὰ Μεταφυσική, Ὀντολογία». – (σ. 65-95) «Μεταφυσικῆς
μέρος δεύτερον. Ἐφηρμοσμένη Μεταφυσική». – (σ. 96-109) «Ἐφηρμοσμένης
Μεταφυσικῆς τμῆμα δεύτερον. Μεταφυσική, ’Οργανολογία». – (σ. 110-116)
«Ἐφηρμοσμένης Μεταφυσικῆς τμῆμα τρίτον. Μεταφυσικὴ Τελεολογία». – (σ.
117-118) «Ἐφηρμοσμένης Μεταφυσικῆς τμῆμα δεύτερον. Μεταφυσικῆς τῶν
ὑπὲρ αἴσθησιν. Ὑψηλοτέρα Μεταφυσική». – (σ. 118-129) «Ὑψηλοτέρας
Μεταφυσικῆς τμῆμα πρῶτον. Λογικὴ Ψυχολογία». – (σ. 129-139)
«Ὑψηλοτέρας Μεταφυσικῆς τμῆμα δεύτερον. Λογικὴ Κοσμολογία». – (σ.
139-148) «Ὑψηλοτέρας Μεταφυσικῆς τμῆμα τρίτον. Λογικὴ Θεολογία». –
Ἔκδ. Κ. Κούμας, Σύνταγμα φιλοσοφίας, τ. 3, Βιέννη 1819, σ. 1-149. Τὸ
χειρόγραφο ἀκολουθεῖ γενικῶς τὴν ἔκδοση, ἀλλὰ μὲ παραλείψεις, ἐνίοτε
παραφρασμένο κείμενο, μικρὲς διαφορὲς στοὺς ὅρους, ἀλλὰ καὶ διαφορετικὴ
ἀρίθμηση ταῶν παραγράφων. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ δὲν εἶναι βέβαιο ὅτι
ἀντιγράφηκε ἀπὸ τὴν ἔκδοση.
Β (σ. 1-88) Αἰσθητική (κολοβό). – (σ. 1) Τίτλος: «Φιλοσοφίας Μέρος
Πέμπτον. Αἰσθητική». – (σ. 2) χωρίο ἀπὸ τὸ Ἱππίας μείζων τοῦ Πλάτωνος
[128a1-6]: Οἵ τε καλοὶ ἄνθρωποι και τὰ ποικίλματα πάντα … καλὸν ἄρα ἐστὶ
τὸ δι’ ἀκοῆς τε καὶ δι' ὄψεως ἡδύ.
– (σ. 3-6) «Εἰσαγωγή. § α΄». Ἀρχ. Ἡ Αἰσθητικὴ εἶναι ἐπιστήμη τῶν ἀρχικῶν
νόμων τοῦ νοὸς τοῦ ἀνθρώπου. Τέλ. ἀπὸ τὰ νεώτερα συγγράμματα τῶν εἰς
ταύτην τὴν ὕλην ἀγωνισθέντων Γερμανῶν φιλοσόφων. – (σ. 6-78) «Αἰσθητικῆς
μέρος πρῶτον. Καθαρὰ Αἰσθητική». – (σ. 79-88) «Ἐφηρμοσμένης Αἰσθητικῆς
τμῆμα Α΄. Γενικὴ Καλλιτεχνία». Τέλ. (κολ.) [§ πϛ΄] διὰ τοῦτο διαιρεῖται τὸ
δαιμόνιον εἰς καθόλου καὶ μερικόν· ἀλλ’ ἐὰν εὑρίσκεται ἄνθρωπος ἔχων. –
Ἔκδ. Κ. Κούμας, Σύνταγμα φιλοσοφίας, τ. 3: Περιέχων Μεταφυσικὴν καὶ
Αἰσθηματικήν, Βιέννη 1819, σ. 153-242 (στὴν ἔκδοση § ΡΜΖ)· βλ. καὶ καὶ
ἀμέσως ἀνωτέρω, στὸ Α΄ μέρος (Μεταφυσική).

Κούμας, Κωνσταντίνος Μ., (1777-1836)

Ευγένιος Βούλγαρης , Φυσική Βούκερερ.

(φ. 1 r -129 v ) Μετάφραση τοῦ Βούλγαρη στὸ ἔργο τοῦ J. F. Wucherer,
Delineatio physicae in usum auditorium publicae luci exposita, Ἰένα 1720. –
Ἀνέκδοτο. Γιὰ τὸ ἔργο καὶ τὰ σωζόμενα χειρόγραφα βλ. Stiernon, «Eugène
Boulgaris», σ. 781. Πβ. καὶ κώδ. ΔΒΚ 11.
(φ. 1 r ) Τίτλος: «Φυσικὴ Ἰωάννου Φριδερίκου Βουκερέρ».
(φ. 1 r -34 v ) «Εἰσηγήσεων τῆς Φυσιολογίας μέρος τὸ κατὰ γένος» (§ α΄-σξθ΄).
Ἀρχ. Τὰς περὶ τῶν φυσικῶν πραγμάτων εἰσηγήσεις ἥκω σοι προτιθέμενος τῷ
ἀναγινώσκοντι. Τέλ. ἤδη δὲ ἐπὶ τὴν εἰδικωτέραν φυσικῆς θεωρίαν μεταβῶμεν.
(φ. 34 v -62 r ) «Φυσικῆς Μέρος δεύτερον, ἤτοι Φυσικῆς κατ’ εἶδος. Περὶ
Οὐρανοῦ» (§ σο΄-υμζ΄]). Ἀρχ. Ἡ τῶν οὐρανίων σωμάτων ἀκριβὴς θεωρία. Τέλ.
ἐπὶ τὴν τῆς γῆς, καὶ τῶν ἐν αὐτῇ σωμάτων κάτειμεν θεωρίαν.
(φ. 62 r -104 v ) «Τῶν τῆς φυσικῆς φιλοσοφίας εἰσηγήσεων τοῦ κατ’ εἶδος
μέρους, τμῆμα β ον . Περὶ γῆς καὶ τῶν ἐν αὐτῇ σωμάτων» (§ υμη΄-χϞδ΄). Ἀρχ.
Ἔστω δὴ πρῶτον περὶ στοιχείων ἡμῶν ὁ λόγος. Τέλ. Ἀλλὰ τούτων ἡ
ἀκριβεστέρα σκέψις τῆς προταθείσης ἐπιτομῆς τοὺς ὅρους ὑπεράλεται.
(φ. 105 r -129 v ) «Τῆς περὶ ἀνθρώπου Διδασκαλίας» (§χϞε΄-ωϞγ΄). Ἀρχ. Ἰτέον
ἄρα ἐπὶ τὴν τιμιωτάτην διδασκαλίαν τὴν περὶ ἀνθρώπου. Τέλ. (κολ.) ἡ
Δευτέρα γάρ ἐστιν ἡ μετὰ τῶν ἄλλων, καὶ μάλιστα ἢν ἄγαθὸς και [πεπαιδ.
Σὲ πολλὰ φύλλα «αὐτιά» σημειώσεων ποὺ προεξέχουν τῶν φύλλων.

Ευγένιος Βούλγαρης

Διάφορα σχολικά κείμενα εκκλησιαστικά και θύραθεν, με διάστιχες «γλώσσες»

(φ. 1 r -16 r ) ΑΓΑΠΗΤΟΣ, ΔΙΑΚΟΝΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ,
Ἔκθεσις κεφαλαίων παραινετικῶν. Τίτλος:«Ἔκθεσις κεφαλαίων
παραινετικῶν σχεδιασθεῖσα παρὰ Ἀγαπητοῦ διακόνου τῆς ἁγιωτάτης
ἐκκλησίας· ὧν ἡ ἀκροστιχὶς ὧδε πῶς ἔχει· Τῷ θειοτάτῳ, καὶ σεβασμιωτάτῳ
βασιλεῖ ἡμῶν Ἰουστινιανῷ, ἀγαπητὸς ὁ ἐλάχιστος διάκονος». Τὸ κείμενο
ἔκδ. R. Riedinger, Agapetos Diakonos. Der Fürstenspiegel für Kaiser
Iustinianos [Ἑταιρεία Φίλων του Λαοῦ. Κέντρον Ἐρεύνης Βυζαντίου 4.
Athens 1995]: 24, σ. 26-76. Μετὰ τὸ κείμενο: (φ. 16 r ) Τέλος ἐκθέσεως
παραινετικῆς ἀγαπητοῦ διακόνου Ἰουστινιανοῦ τοῦ Καίσαρα, ἥτις παρ᾽
Ἕλλησι βασιλικὴ ὀνομάζεται σχέδη.
(φ. 17 r -24 v ) ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, Περὶ τοῦ ἐνυπνίου ἤτοι βίος Λουκιανοῦ, ἔκδ. A.M.
Harmon, Lucian, vol. 3, Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1921
(repr. 1969): σ. 214-232.
(φ. 25 r -32 v ) ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, Νεκρικοὶ διάλογοι Ἔκδ. Jacobitz, Luciani, τ. 1. (φ.
25 r -26 v ) Διογένους καὶ Πολυδεύκους Ἔκδ. σ. 136-138. – (φ. 26 v -27 v ) Νεκρῶν
Πλούτωνι κατὰ Μενίππου (χφ. Πλούτων, ἢ κατὰ Μενίππου) Ἔκδ. σ. 138-
139. – (27 v -28 r ) Μενίππου, Ἀμφιλόχου καὶ Τροφωνίου (28 v -29 r ) Ἑρμοῦ καὶ
Χάρωνος Ἔκδ. σ. 140-141. – (29 r -30 r ) Πλούτωνος καὶ Ἑρμοῦ (30 r -31 v ),
Τερψίωνος καὶ Πλούτωνος Ἔκδ. σ. 142-144. – (32 r -32 v ) Ζηνοφάντου καὶ
Καλλιδημίδου Ἔκδ. σ. 145-146.
(φ. 35 r -52 v ) <ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ>, Πῶς ἄν τις ὑπ᾽ ἐχθρῶν ὠφελεῖτο. ἔκδ. F.C.
Babbitt, Plutarch's moralia, vol. 2, Cambridge, Mass.: Harvard University
Press, 1928 (repr. 1962): 4-40.
(φ. 53 r -70 v ) ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Ὁμιλία πρὸς τοὺς νέους ὅπως ἂν ἐξ
ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων (CPG 2867). PG 31, 564-589. Ἔκδ. Boulenger,
Saint Basile, σ. 41-61. Κείμενο μὲ διάστιχη ψυχαγωγικὴ ἑρμηνεία.
(φ. 70 v -71 r ) ΔΙΑΦΟΡΑ ΙΑΤΡΟΣΟΦΙΑ Τίτλος «Προφυλακτικὰ διὰ νὰ μὴ κάμῃ
τινὰς πέτραν». Ἀρχ. Γένια ἤτοι ρίζαις πρασῶν … Τέλ. καὶ ποτὲ δὲν θέλει
κάμῃ πέτραν φ. 71 r Τίτλος: «Ἰατρικὰ διὰ τὴν πέτραν». Ἀρχ. Βεργάουροι
λεγόμενον Τέλ. πολλὰ καλὸν διὰ τὴν πέτραν Τίτλος «εἰς πρίξιμον λαιμοῦ»
Ἀρχ. Μῆλα γλυκά. Τέλ. ἐπὶ τοῦ λαιμοῦ καὶ ἰατρεύσαι.
(φ. 73 v -82 v ) ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Περὶ φθόνου. PG 31, 372-385.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΩΔΙΚΩΝ 1-100

 95 

(φ. 82 v -93 r ) Εἰς τὸ πρόσεχε σεαυτῷ. S.Y. Rudberg, L'homélie de Basile de
Césarée sur le mot `observe-toi toi-même', Stockholm: Almqvist & Wiksell,
1962: 23-37.   
(φ. 93 r -103 r ) Τοῦ αὐτοῦ, Κατὰ {τῶν} ὀργιζομένων. PG 31, 353-372.
(φ. 103 r -119 v ) Τοῦ αὐτοῦ, Ὅτι οὐκ ἔστιν αἴτιος τῶν κακῶν ὁ Θεός. PG 31,
329-353.
(φ. 120 r -144 v ) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Περὶ παίδων ἀγωγῆς. Ἔκδ. Sirinelli –
Philippon, Plutarque, τ. 1, 1, σ. 34-63.
(φ. 145 r -167 v ) Τοῦ αὐτοῦ, Περὶ τοῦ ἀκούειν. Ἔκδ. Klaerr – Philippon –
Sirinelli, Plutarque, σ. 36-62.
(φ. 168 r -186 r ) Τοῦ αὐτοῦ, Περὶ πολυπραγμοσύνης, Dumortier – Defradas,
Plutarque, σ. 266-284.
(φ. 186 v -213 r ) Τοῦ αὐτοῦ, Περὶ τοῦ πῶς ἄν τις αἴσθοιτο ἑαυτοῦ
προκόπτοντος ἐπ᾽ ἀρετῇ. F.C. Babbitt, Plutarch's moralia, vol. 1, Cambridge,
Mass.: Harvard University Press, 1927 (repr. 1969): 400-456.
(φ. 216 r -271 v ) ΣΥΝΕΣΙΟΣ ΚΥΡΗΝΗΣ, Ἐπιστολαί. Τέλος κολοβό: ἅττα
ἡμεῖς περὶ τοῦ χρόνου πρὸς σὲ ἤδη βούλει καὶ τὴν ἐπιστολήν.
(Ἐπιστολὴ 61, 42) A. Garzya, Synésios de Cyrène, Correspondance: Lettres I-
CLVI, vols. 2-3, Paris: Les Belles Lettres, 2000: 1:1-79; 2:173-307.

Λουκιανός

Γεώργιος Κορέσσιος , Θεολογικά έργα .

Τίτλος (4r): «ΘΕΟ-ΛΟΓΙΚΟΝ ΠΕΡΙ ΕΞΟΧΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ συγγραφὲν παρὰ τοῦ σοφωτάτου καὶ λογιωτάτου ἄκρου θεολόγου τῆς μεγάλης Ἐκκλησίας, καὶ ἐν ἰατροῖς ἀρίστου ΚΥΡΙΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΟΡΕΣΣΙΟΥ τοῦ Χίου καὶ ἀφιερωθὲν τῷ Παναγιωτάτῳ Θειοτάτῳ καὶ Σοφωτάτῳ ἀρχιεπισκόπῳ Κωνσταντινουπόλεως Νέας Ρώμης τῷ οἰκουμενικῷ Πατριάρχῃ ΚΥΡΙῼ ΚΥΡΙῼ ΚΥΡΙΛΛῼ τῷ ἐκ Βεῤῥοίας, Ταὐτὸν εἰπεῖν τῇ ἁγίᾳ τοῦ Χριστοῦ καθολικῇ Ἀποστολικῇ Ἀνατολικῇ ΕΚΚΛΗΣΙΑ· Ἐν ἔτει τῷ σωτηρίῳ ͵αχλα΄» (ἐρυθρόγραφα τὰ κεφαλαῖα πλὴν τῶν λέξεων ΚΥΡΙΟΥ, ΚΥΡΙῼ). – Ἀνέκδοτο. Γιὰ τὸ ἔργο καὶ τὰ σωζόμενα χειρόγραφα βλ. Στουπάκης, Γεώργιος Κορέσσιος, σ. 180-220 (βλ. Βιβλ.).
(φ. 5r-7r) Προσφώνηση ἀφιερωματικὴ τοῦ συγγραφέα πρὸς τὸν Οἰκουμ. Πατριάρχη Κύριλλο Β΄ ἐκ Βεροίας Χαλεπίου (Συρίας): (κεφαλαῖα) «Τῷ Παναγιωτάτῳ Θειοτάτῳ καὶ Σοφωτάτῳ Οἰκουμενικῷ Πατριάρχῃ κυρίῳ κυρίῳ Κυρίλλῳ τῷ ἐκ Βεῤῥοίας, Γεώργιος ὁ Κορέσσιος θεολόγος τῆς μεγάλης Ἐκκλησίας τὴν ὀφειλομένην εὐλάβειαν» (Τῷ Κυρίλλῳ: ἐρυθρόγραφα). Ἀρχ. Οἶδα ΠΑΤΕΡ ἐπιστάτα τῆς ἐκκλησίας ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΤΕ ΚΑΙ ΣΟΦΩΤΑΤΕ, ἄλλους μὲν ἄλλοις προσύλοις τῶν δωρεῶν τοὺς προϊσταμένους. Τέλ. καὶ σοφωτάτῳ νεύματι ἀπερχόμενος, εἴης τῶν ἐς βίον μακραίωνα ἀφικομένων. Στὴν ἄνω ὤα τοῦ φ. 5r: Χ(ριστὸ)ς ἡγοῦ.
(φ. 7v) Ἀπαντητικὴ ἐπιστολὴ Κυρίλλου Β΄: «ΚΥΡΙΛΛΟΣ Ο ΕΚ ΒΕΡ-ΡΟΙΑΣ ἐλέῳ Θεοῦ Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως νέας Ῥώμης καὶ οἰκουμενικὸς Πατριάρχης». Ἀρχ. Ἐχρονίσαμεν γράψαι σοι λογιώτατε καὶ σοφώτατε Ἰατρέ, οὐχ ὅτι ἀχάριστοι καὶ ἀμνήμονες, ἀλλ’ ὅτι πολλαῖς βαπριζόμενοι ταῖς τηκεδόσιν. Τέλ. ἀλλὰ παρὰ τοῦ θεοῦ καὶ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, οὗ ἡ χάρις μετὰ τῆς σῆς λογιότητος. Μετὰ τὴν ἐπιστολή (ἀπὸ κάτω): Ἐν ἔτει σωτηρίῳ ͵αχλζ΄ φευρουαρίου κϛ΄. Ὁ Κωνσταντινουπόλεως καὶ ἐν Χ(ριστ)ῷ εὐχέτης.
(φ. 8r) Σημείωμα (συγγραφέα): Ἡ Θεολογία παρὰ τῇ γραφῇ λέγεται σοφία τοῦ θεοῦ … ὅμοιοι δὲ γινόμεθα, ἤγουν ἀγλαΐας θείας ἀνάμεστοι.
(φ. 8v) «ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ Πρὸς τὸν εὐκλεέστατον σοφώτατον καὶ θεο-λογικώτατον καὶ ἐν Ἰατροῖς ἄριστον κύριον κύριον Γεώργιον τὸν Κορέσσιον, ἑλλάδι τε καὶ λατινίδι φωνῇ κεκοσμημένον ἄνδρα τῷ ὄντι εὐσεβείᾳ σωφροσύνῃ νοῦ καθαρότητι καὶ φιλανθρωπίᾳ διαπρεπῇ, πολλῶν ἀντάξιον ἄλλων» (ἐρυθρ.: τὰ κεφαλαῖα τοῦ τίτλου, τὸ πρωτόγραμμα Π, ὁ τίτλος τοῦ δευτέρου ἐπιγράμματος, ὅπως καὶ τὰ ἀρχικὰ τῶν μονῶν στίχων ποὺ ἀκολουθοῦν):
Οὐρανὸς ἑπτάζωνος χάρισιν εἶ γλυκερῇσιν
πάνσοφε τῷ Κορέσῃ πλημμύρα τῆς σοφίης·Οἷα κεκοσμημένος ἄστρασι λαμπροῖς ἑπτὰ πλανήτων
θεσμοῖς θειολόγοις παγχθονίων συνόδων.
Ἔξοχα δ’ ἠελίῳ γανόοντι πᾶσαν ἐπ’ αἶαν
πίστει τῇ ἀτρεκεῖ θεσπεσίων πατέρων·
Τῇ σε διαυγαζούσῃ ὣςς λιπαρὰν σελαναίαν,
οἷά τε ψυχοσόον σώματι ἀτερσόφον.
Πρὸς δὲ φέρεις πόλον αὖτε βόρειον νειλοτροφῆα,
εὐκελάδου ῥήτρης ἠδὲ θεηγορίης·
Ἀστέρα τηλεφανῆ Χίοιο, μέγ’ ὄμματε κόσμου,
ῥεύματα ὠκεανοῦ ἐκ προχέων σοφίης.
Καὶ πόλον ἠδὲ νότειον, δόγματα δεύτερα φῶτα
μυστοπόλων Χριστοῦ φθέγμασιν ἀμφιχέων.
Δωδεκάτην ζώων ἐκλαμπετόεσσαν ἀέλλην,
ἄρθρων πιστοσύνης φέρτατα σοῖς καμάτοις.
Ζώδια μὲν καλέουσιν ἀμύμονες οὐρανοφάνται,
φαίνεις ἀμβροσύνης πᾶσιν ἐπιχθονίοις.
Ναὶ μήν, καὶ θρασυκάρδιον Ὠρίονος ἀρίστου,
πάμμεγα Κορέσσιον τὸ ξίφος ἑκτάδιον.
Σφάτον ἅπαντας παμπήδην δολοφράδμονας ἄνδρας,
ἄλλος ἅτ’ Ὠρίων ἔκδικος εὐσεβίης.
Ἔστι δὲ καὶ λύρα τετράχορδος σαῖς δ’ ἐνὶ Μούσαις
φθόγγους κρουομένη αἰπυτάτης σοφίης.
Ἄθρει και τετράγωνον σαφαῖραν οὐρανιώνων
τέτταρα κλίματα γῆς, ἠδέ γε μέτρα θαλάσσης.
Τὰς ἀρετὰς ὡς ἄστρα μὲν ἀπλανέας τε πλάνητας
ἣν σὺ καταστερόεις ἤθεσι κυδαλίμοις.
Ἠρ’ ὅσον οὐρανὸς ἀστερόεις γαίης πολὺ κρείττων,
τοσσάτιον τελέθεις φέρτατος ἐκ μερόπων.

Εἰς τὸν αὐτόν.
Πνευματοῤῥύτων ἐκ φρεάτων ὁ Κορέσσιος ἀντλῶν,
νάματ’ ἀπὸ στομάτων πᾶσι βροτοῖς προχέει.
Γλώσσης τοὕνεχ’ ἑῆς γλυκερῆς κόρος, οὔποτ’ ἐσεῖται,
Ματέρος οἷα λόγων νέκταρος ἡδυτέρων.

Τὸ πρῶτο ἐπίγραμμα ἐκδίδεται καὶ στὸ Στουπάκης, Γεώργιος Κορέσσιος, σ. 181-182 (βλ. Βιβλ.)· ἀμφότερα ἐπίσης στὸ Ι. Σακελλίων, Πατμιακὴ Βιβλιοθήκη ἤτοι ἀναγραφὴ τῶν ἐν τῇ Βιβλιοθήκῃ τῆς κατὰ τὴν νῆσον Πάτμον γεραρᾶς καὶ βασιλικῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου τεθησαυρισμένων χειρογράφων τευχῶν, Ἀθήνα 1890, σ. 154-155, ἀπὸ τὸν κώδ. Πάτμου ΤΙΑ΄-ΤΙΖ΄. Στὸν ἐν λόγω κώδικα ἀναφέρεται ὡς συνθέτης τοῦ δευτέρου ἐπιγράμματος ὁ ἱερομόναχος Νεκτάριος Σιναΐτης, μετέπειτα πατριάρχης Ἱεροσολύμων (1660-1669). Τὰ δύο ἐπιγράμματα καὶ στὸν κώδ. 216 τοῦ Πατρ. Ἱεροσολύμων, φ. 7r· βλ. Α. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, Ἱεροσολυμιτικὴ Βιβλιοθήκη, τ. 1, [Ἁγία Πετρούπολη 1891], σ. 219 (ἀνατύπ.: Βρυξέλλες 1963).
(φ. 9r-14v) Πίνακας περιεχομένων. Τίτλος (9r): «ΕΛΕΓΧΟΣ ἢ πίναξ τῆς παρούσης Ἱερᾶς Θεολογίας, διῃρημένης ἐν βιβλίοις ἕξ». Σημειώνονται τὰ ἕξι βιβλία καὶ τὰ ὑποκεφάλαια μὲ τὴν ἔνδειξη φλ [: φύλλα], μὲ τὴν ὁποία ὑπονοῦνται ὅμως σελίδες. Ἡ παραπομπὴ σὲ φύλλα (δηλ. σελίδες) διακόπτεται στὴ σ. 173 τοῦ Πίνακα (πρὸς τὸ τέλος τοῦ Βιβλίου Β΄). Οἱ λέξεις ΕΛΕΓΧΟΣ, οἱ ἐπικεφαλίδες (ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ κ.λπ.) καὶ τὰ πρωτογράμματα τῶν ὑποκεφαλαίων: ἐρυθρόγραφα.
(σ. 1-101) «ΠΕΡΙ ΕΞΟΧΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ … ΒΙΒΛΙΟΝ ΠΡΩΤΟΝ» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Ἡ θεολογία κατὰ τὸν θεῖον Διονύσιον ἐν τῇ πρὸς Τῖτον ἐπιστολή. – (σ. 194-177) «ΒΙΒΛΙΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟΝ» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Τὸ ἁμάρτημα τοῦ Ἀδὰμ ὑπῆρχε πεπερασμένον, ἀποτέλεσμα ὂν πεπερασμένης δυνάμεως. – (σ. 195-302) «ΒΙΒΛΙΟΝ ΤΡΙΤΟΝ Περὶ προορισμοῦ καὶ χάριτος» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Ὁ ἀγαθὸς καὶ ὑπεράγαθος θεὸς ὁ διὰ τὴν ἄκραν ἀγαθότητα. – (σ. 303-456) «… Περὶ φυσικῶν ἰδιωμάτων τοῦ Θεοῦ. ΒΙΒΛΙΟΝ ΤΕΤΑΡΤΟΝ» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Ἐπειδὴ ὅση δύναμις τοῖς προσωπικοῖς θεωρήμασι διητήμασι. – (σ. 457-518) «… ΒΙΒΛΙΟΝ ΠΕΜΠΤΟΝ Περὶ τῆς τῶν ἀγγέλων δημιουργίας» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Περιοδευομένης τῆς περὶ τῶν ἀσωμάτων θεωρίας, ἤδη πρὸς τὴν τῶν ἀσωμάτων οὐσιῶν δεῖν τρέπεσθαι ἔγνωμεν. – (σ. 519-618) «ΒΙΒΛΙΟΝ ΕΚΤΟΝ· Πραγματεία τῶν μυστηρίων διαλαμβάνουσα» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Τινὲς τὸ μυστήριον βούλονται εἶναι αἰσθητὸν σημεῖον ἱεροῦ πράγματος.
2. (σ. 619-733) «Ἀπολογία Γεωργίου Κορεσσίου Θεολόγου τῆς μεγάλης Ἐκκλησίας πρὸς τὸν ἐν τῇ Ἀγγλίᾳ τῶν σοφῶν σύλλογον ὡς ἐκ μέρους τῶν τῆς Κωνσταντινουπόλεως κληρικῶν» (ἐρυθρ.). Ἀρχ. Πρῶτον φὴς μὴ εἶναι ἀναγκαῖον τὴν ἀληθινὴν ἀποδιώκει τὴν οὐσίαν τοῦ σημαίνοντος. Τέλ. δι’ ἣν αἰτίαν καὶ μεσίταις κεχρήμεθα. – Ἀνέκδοτο. Γιὰ τὸ ἔργο καὶ τὰ σωζόμενα χειρόγραφα βλ. Στουπάκης, Γεώργιος Κορέσσιος, σ. 274-278 (βλ. Βιβλ.), ὅπου ὅμως δὲν ἀναφέρεται ὁ παρὼν κώδικας (στὸ ἴδιο, σ. 274). Τὸ ἔργο συνεγραφη τὸ 1631.
3. (σ. 734-769) [ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΡΕΣΣΙΟΣ], «Περὶ εὐαγγελικοῦ κήρυκος» (ἐρυθρ.) [Σχεδάσματα ἐκκλησιαστικῶν λόγων]. Ἀρχ. Ὀφείλει ὁ εὐαγγελικὸς κῆρυξ μετὰ τὸ προοίμιον καὶ τὴν προδιήγησιν καὶ τὴν διήγησιν τῆς προκατασκευῆς. Τέλ. πρὸς Ῥωμ.: καὶ ἀδελφοί, 23: τοῦ Ματθαίου, καὶ τὰ ἑξῆς. Μετὰ τὸ πέρας (ἐρυθρ.): Τέλος καὶ τῷ Θεῷ δόξα. – Ἀνέκδοτο. Γιὰ τὸ συγκεκριμένο ἔργο καὶ τὰ σωζόμενα χειρόγραφα βλ. Στουπάκης, Γεώργιος Κορέσσιος, σ. 410-423 (βλ. Βιβλ.), ὅπου ὅμως δὲν ἀναφέρεται ὁ παρὼν κώδικας (στὸ ἴδιο, σ. 410).
Ὁ κώδικας χρονολογεῖται βάσει γραφῆς δ΄ τέταρτο τοῦ 18ου αἰ., καὶ ὄχι στὸν 17ο αἰ., ὅπως τὸν χρονολογεῖ ὁ Σιγάλας (Βιβλ.), ὁ ὁποῖος παρασύρθηκε προφανῶς ἀπὸ τὴ χρονολογία συγγραφῆς τῶν ἔργων (ἔτ. 1631 τὰ δύο πρῶτα)· τὴ χρονολόγηση τοῦ Σιγάλα γιὰ τὸν κώδικα ἀντιγράφει καὶ ὁ Στουπάκης, Γεώργιος Κορέσσιος, σ. 160 (Βιβλ.). Γιὰ τὴ χρονολόγηση τοῦ χειρογράφου βλ. καὶ Γρ.
Παρόμοια κωδικολογικὰ χαρακτηριστικὰ μὲ τὸν κώδ. ΔΒΚ 6.

Κορέσσιος, Γεώργιος 1563-1661

Σύμμικτος Φιλολογικός

(φ. 5 r -15 v ) ΛΟΓΓΙΝΟΣ, Ἐκ τοῦ Λογγίνου φιλοσόφου Τὰ προλεγόμενα εἰς τὸ
τοῦ Ἡφαιστίωνος ἐγχειρίδιον περὶ μέτρων στίχων. Τέλ. κολ. 2.21: οὕτω
τοίνυν ὁ Ἡφαιστίων αὐτὴν ὁρίζεται [ . M. Consbruch, Hephaestionis
enchiridion cum commentariis veteribus, Leipzig: Teubner, 1906: 81-89. Τέλ.
καὶ εἰς ὅλα, ὡς εἴπομεν, εἶναι παρόμοιος ὁ μικρὸς κόσμος μὲ τὸν μεγάλον.
(φ. 21 r -55 r ) ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Ο ΘΡΑΞ, Τέχνη γραμματική, 1. Τέλ. Τινὲϲ δὲ
προϲτιθέαϲι καὶ ἐναντιωματικούϲ, οἷον ἔμπηϲ ὅμωϲ. 100.2, G.
Uhlig, Grammatici Graeci, vol. 1.1, Leipzig: Teubner, 1883 (repr. Hildesheim:
Olms, 1965): 5-100.
(φ. 61 r -263 ν ) ΜΙΧΑΗΛ ΨΕΛΛΟΣ, Διδασκαλία παντοδαπή. Τέλ. ἐξήνεγκε καὶ
ἀπωχέτευσεν. 193. 13, ἐκδ. L.G. Westerink, Michael Psellus, De omnifaria
doctrina, Nijmegen: Centrale Drukkerij N.V., 1948: 17-108.
4 (φ. 267 r -342 v ) ΑΔΗΛΟΣ, «Περὶ τοῦ μικροκόσμου καὶ τῆς κυκλοφορίας
αὐτοῦ καὶ πῶς γένηται;». «Ἡ κυκλοφερὴς κίνησις τοῦ αἵματος ὀλίγα
τινά». Ἀρχ. Ὁ κόσμος σύγκειται ἐξ οὐρανοῦ καὶ γῆς. Τέλ. διὰ τὰ
ὁποῖα ἀρκετῶς ἐβαρύναμεν τὴν ἀκοήν της.
(φ. 350 r -353 v ) πυθαγορας, Χρυσᾶ ἔπη. Ἀρχ. Ἀθανάτους μὲν πρῶτα
θεοὺς νόμῳ ὡς διάκριται. D. Young (post E. Diehl), Theognis,
Leipzig: Teubner, 1971, σ. 86-94.
(φ. 354 r -362 r ) Ἑκ τοῦ αὐτοῦ Ἱεροκλέους εἰς τὸ, Τετρακτὺν παγὰν
ἀενάου φύσεως. Ἀρχ. Πηγὴ λέγεται τῆς ἀενάου φύσεως. Τέλ. ἐν τῷ
πνευματικῷ αὐτῆς ὀχήματι.
(φ. 366 r -368 v ) ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΜΕΝΟΠΟΥΛΟΣ, Ἐπιτομὴ τῶν θείων καὶ
ἱερῶν κανόνων. Προθεωρία. PG 150, 45-49.
(φ. 369 r -371 v ) ΑΓΑΠΙΟΣ, Τίτλος «Ἐκπληκτικὴ καὶ νουθετικὴ ἐπιστολή
τοῦ αὐτοῦ Ἀγαπί(ου)», Ἀρχ. Ἀγάπιος κυρίῳ Ἰωάννῃ τῷ Καπελλέτῳ.
Ἀνάγκην ἔχω καὶ χρέος. Τέλ. δεύτερον εἰς τὸ αὐτὸ μὴ ἐμπίπτοντες.
(φ. 372 r -373 r ) «Ἀπόκρισις τοῦ κὺρ Ἀγαπίου ἡ ἀπάντησις». Ἀρχ. Ἔγραψάς
μοι ἐπιταχῦναι εἰς τὰ αὐτόθι τὸν πλοῦν. Τέλ. καὶ ταῦτα πρὸς σέ. Μετὰ ὁ
γραφέας προσθέτει: φ. 373 r Ἀγάπιος τῷ Δημητρίῳ ἔτι ἐν Ὁσπηταλίοις ὄντι
ἔγραψε ταύτην.
9. (φ. 374 r ) ΜΑΝΟΣ Ο ΠΕΡΣΗΣ, «Ἐκ τῆς πρὸς Ζεβηνᾶν αὐτοῦ Ἐπιστολῆς».
F. Diekamp, Doctrina patrum de incaranatione verbi, σ. 306, κεφ. 41.
XV.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

 100 

(φ. 375 v ) «Πρὸς Σκυθιανόν, ἑτέροις δὲ Μαλεντίνου τοῦ διδασκάλου
Μάνεντος ἐπιγέγραπται». (φ. 375 v ) «Τοῦ αὐτοῦ, Ἐκ τῆς πρὸς Κούδαρον
Σαρακινὸν ἐπιστολῆς». (φ. 376 r -377 r ) «Τοῦ αὐτοῦ, Ἐκ τῆς πρὸς Ὀδὰν
ἐπιστολῆς». Ἔκδ. Johannes Fabricius, Bibliotheca Graeca, τ. 7, Ἁμβοῦργο,
1801, σ. 315-316.

Λογγίνος, Διονύσιος

Μαθηματάριο

1. (φ. 3 r -10 r ) ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, Περὶ τοῦ ἐνυπνίου ἤτοι βίος Λουκιανοῦ, Ἀρχ.
(ἀκέφ.) Πολλοῖς καὶ ἀγαθοῖς κοσμήμασι, σωφροσύνης τε καὶ
εὐσεβείας. ἔκδ. A.M. Harmon, Lucian, vol. 3, Cambridge, Mass.:
Harvard University Press, 1921 (repr. 1969): σ. 214-232. (10.5 κ.ἑ.)

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΩΔΙΚΩΝ 1-100

 103 

2. (φ. 10 r -112 v ) Νεκρικοί διάλογοι Ἔκδ. Jacobitz, Luciani, τ. 1. (φ. 10 r -14 v )
Διογένους καὶ Πολυδεύκους· Ἔκδ. σ. 136-138. – (φ. 14 v -23 r ) Χάρωνος
καὶ Ἑρμοῦ· Ἔκδ. σ. 149-154. – (φ. 23 v -28 r ) Μενίππου, Ἀχακοῦ,
Πυθαγόρου καὶ Σωκράτους· (φ. 28 r -30 r ) Πλούτων ἢ κατὰ
Μενίππου·Ἔκδ. σ. 138-139. – (φ. 30 r -32 r ) Ἑρμοῦ καὶ Χάρωνος· Ἔκδ.
σ. 140-141. – (φ. 32 v -34 r ) Πλούτωνος καὶ Ἑρμοῦ· (φ. 34 v -38 v )
Τερψίωνος καὶ Πλούτωνος·Ἔκδ. σ. 142-144. – (φ. 38 v -46 r )
Ἀλεξάνδρου, Ἀννίβα, Μίνωος καὶ Σκηπίωνος· (φ. 46 r -48 v ) Μίνωος καὶ
Σωστράτου· (φ. 48 v -51 r ) Διογένους καὶ Μαυσώλου· (φ. 51 v -53 r ) Νιρέως
καὶ Θερσίτου καὶ Μενίππου· (φ. 53 r -54 v ) Μενίππου καὶ Χείρωνος· (φ.
55 r -62 r ) Διογένους καὶ Ἀντισθένους καὶ Κράτητος· (φ. 62 r -64 v )
Μενίππου καὶ Τειρεσίου· (φ. 65 r -66 v ) Αἴαντος καὶ Ἀγαμέμνονος· (φ.
66 v -68 r ) Μενίππου καὶ Κερβέρου· (φ. 68 v -97 v ) Χάρων ἢ
ἐπισκοποῦντες· (φ. 98 r -112 v ) Μένιππος ἢ Νεκυιομαντία.
2.(φ. 112 v -133 r ) Περὶ τοῦ μὴ ῥᾳδίως πιστεύειν διαβολῇ. Ἔκδ. Bompaire,
Lucien, τ. 2, σ. 146-168.
3. (φ. 137 r -145 v ) Πατρίδος ἐγκώμιον. Ἔκδοση πρωτοτύπου στό: Bompaire,
Lucien, τ. 2, σ. 8-13.
4. (φ. 147 r -163 v ) Περὶ πένθους 147r: δύο καὶ μισὴ ἀράδες τοῦ κειμένου
ἀνολοκλήρωτες (Τίτλος καὶ Ἀρχ. Ἄξιον ρε παρατηρεῖν … τὰ
συμβαίνοντα, ἐπαναλαμβένεται πλήρως τὸ κείμενο ἐξ ἀρχῆς ἀπὸ τὸ φ.
147 v
5. (φ. 165 r –188 r ) ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Ὁμιλία κατὰ {τῶν} ὀργιζομένων
(CPG 2854). PG 31, 353-372.
6. (φ. 188 v -224 r ) Ὁμιλία κατὰ μεθυόντων (CPG 2858). PG 31, 444-464.
(φ. 224 r -256 r ) Περὶ τοῦ μὴ προσηλῶσθαι, ταῖς βιωτικαῖς (τοῖς βιωτικοῖς χφ.)
καὶ περὶ τοῦ ἐμπρησμοῦ (ἐμπυρισμοῦ ἔξωθεν τῆς ἐκκλησίας χφ.) (CPG
2866). PG 31, 540-553Α1, 560Β10-564
1. (φ. 256 v -289 r ) Ὁμιλία πρὸς τοὺς νέους ὅπως ἂν ἐξ ἑλληνικῶν
ὠφελοῖντο λόγων (CPG 2867). PG 31, 564-589. Ἔκδ. Boulenger, Saint
Basile, σ. 41-61.
2. (φ. 289 r -315 v ) Ὁμιλία ὅτι οὐκ ἔστιν αἴτιος τῶν κακῶν ὁ Θεός (CPG
2853). PG 31, 329-353.
3. (φ. 317 r – 366 v ) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Περὶ παίδων ἀγωγῆς. Sirinelli–
Philippon, Plutarque, σ. 34-63.
4. Κείμενο γιὰ τὶς ἐννέα Μοῦσες, Ἀρχ. Φασὶ τὰς Μούσας … Τέλ.
Καλλιόπην ποιήσεως· ἀπαντᾶ στὰ Σχόλια στὸν Λουκιανὸ, Σχόλιο στὶς
Εἰκόνες, ἀρ. 43, H. Rabe, Scholia in Lucianum, Leipzig: Teubner, 1906
(repr. 1971): σ.186. 7-12.
5. (φ. 371 r -408 v ) Περὶ τοῦ ἀκούειν. Klaerr – Philippon – Sirinelli,
Plutarque, σ. 36-62.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

 104 

6. (φ. 411 r -436 v ) Περὶ πολυπραγμοσύνης, Dumortier – Defradas,
Plutarque, σ. 266-284.
7. (φ. 439 r -481 v ) Περὶ ἀδολεσχίας, G. N. Bernardakis, Plutarchi Moralia,
τ. 3, Λειψία, 1891, σ. 322-333.

Λουκιανός

Γεράσιμος Βλάχος, Ρητορική. – Βικέντιος Δαμοδός , Ρητορική.

1. (σ. 1-22) ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΒΛΑΧΟΣ, «Διδασκαλία περὶ τοῦ ἀκραιφνοῦς τρόπου τοῦ
διδάσκειν τὸ θεῖον καὶ ἱερὸν εὐαγγέλιον, ἐκδοθεῖσα παρὰ Γερασίμου
Βλάχου τοῦ Κρητός». Ἀρχ. Προοίμιον ἐν εἴδει χρείας. Πορευθέντες εἰς
τὸν κόσμον ἅπαντα κηρύξατε τὸ εὐαγγέλιόν μου πάσῃ τῇ κτίσῃ. Τέλ.
ἡδοναῖς τισὶ καὶ εὐφροσύναις ἐνέτυχε, τὴν δὲ τούτων αἰτίαν ἐν ἄλλοις
δηλώσωμεν. Ἀκολουθεῖ ἁπλοϊκὸ σχῆμα ἐν εἴδει σχεδιαγράμματος: τῶν
καθ’ ὕπνους φαινομένων. α ον ἐνύπνιον. β ον φάντασμα. γ ον χρηματισμός.
δ ον ὅραμα. ε ον ὄνειρος. – Προηγεῖται τοῦ κειμένου προσφώνηση πρὸς τὸν
Βησσαρίωνα Μακρῆ, βάσει τῆς ὁποίας τεκμαίρεται ὅτι ἡ «Διδασκαλία
ἐκπονήθηκε κατ’ αἴτησιν τοῦ τελευταίου». Ἐπιγραφή: Τῷ
σεβασμιωτάτῳ ἐν πνευματικοῖς πατράσι καὶ λογιωτάτῳ ἐν Διδασκάλοις
κ(υρί)ῳ Βησ-σαρίωνι Μακρῇ, τῷ τῶν Ἰωαννίνων βλαστήματι καὶ
Διδασκάλῳ, Γεράσιμος Βλάχος κοινός, τῶν ἐπιστημῶν διδάσκαλος,
κήρυξ τοῦ ἱεροῦ εὐαγγελίου, καὶ καθηγούμενος τοῦ ἐν Κερκύρᾳ

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

 106 

σεβασμίου μοναστη-ρίου, τῆς ὑπεραγίας Θ(εοτό)κου Παλαιοπόλεως,
εὔχομαι εὖ διάγειν καθεκάτερον τὸν ἄνθρωπον. Ἀρχ. Ζητήσας παρὰ τῆς
ἡμετέρας εὐτελείας, σεβασμιώτατε, τὸν τρόπον τοῦ διδάσκειν τὸ θεῖον
καὶ ἱερὸν εὐαγγέλιον. Τέλ. καὶ διὰ γραμμάτων ἀποδοῦναι τὰς ἀμοιβάς.
Ἔῤῥωσο. –Ἔκδ. Κ. Δυοβουνιώτης, «Γερασίμου Βλάχου τοῦ Κρητός –
Διδασκαλία περὶ τοῦ ἀκραιφνοῦς τρόπου τοῦ διδάσκειν τὸ θεῖον καὶ
ἱερὸν εὐαγ-γέλιον», Ἐκκλησία 16 (1938) 163-165 (μερικὴ ἔκδ.)· Κ.
Κούρκουλας, Ἡ ἀνέκδοτος Ὁμιλητικὴ τοῦ Γερασίμου Βλάχου, Ἀθήνα
1958 (πλήρης ἔκδ.). Σχετικὰ μὲ τὸ ἔργο τοῦ Βλάχου βλ. Γ. Σπυριδάκης,
«Γεράσιμος Βλάχος», Ἐπετηρὶς τοῦ Μεσαιωνικοῦ Ἀρχείου 2 (1940) 70-
106: 258 188 (ΤΑ 31) 86 κ.ἑ.· Β. Τατάκης, Γεράσιμος Βλάχος ὁ Κρής
(1605/7-1685). Φιλόσοφος, Θεολόγος, Φιλόλογος, Βενετία 1973, σ. 44·
Βασιλικὴ Μπόμπου-Σταμάτη, «Παρατηρήσεις στὰ χειρόγραφα τῶν
ἔργων τοῦ Γερασίμου Βλάχου», Ἑλληνικὰ 28 (1975) 375-393: 387-389·
Χατζοπούλου, Κατάλογος χειρογράφων Μπενάκη, σ. 257-258. Γιὰ ἄλλα
χειρόγραφα βλ. https://archivesetmanuscrits.bnf.fr/ark:/12148/cc4290c/ca
112 .
1. (σ. 25-177) ΒΙΚΕΝΤΙΟΣ ΔΑΜΟΔΟΣ, «Ἐγχειρίδιον ῥητορικῆς, ἤτοι μέθοδος, καὶ
διδασκαλία, καὶ τρόπος τοῦ συνθέτειν τὰς διδαχάς» (24 κεφ.). Ἀρχ. Τὸ
πρῶτον, ὁποῦ πρέπει νὰ εἶναι εἰς εἴδησιν ἐκείνου, ὁποῦ θέλει νὰ κάμῃ
τὸ ἔργον τοῦ ἱεροκήρυκα. Τέλ. ἐκ τῶν ὁποίων οἱ ἔξω ῥήτορες ἐδύνοντο
νὰ συνθέσουν σχετικὰ προοίμια. – (σ. 178-181) «Πίναξ τῶν
περιεχομένων εἰς τοὺς ἐξ ἀρχῆς ταύτης τῆς βίβλου τρόπους ὑπὲρ τῶν
ἱεροκηρύκων». Γιὰ τὸ ἔργο βλ. κώδ. ΔΒΚ 24. — Βασιλικὴ Μπόμπου-
Σταμάτη, Ὁ Βικέντιος Δαμοδός. Βιογραφία-Ἐργογραφία 1700-1754,
ἐκδ. ΜΙΕΤ, Ἀθήνα, 1998, σ. 147-148
2. (σ. 183-227) ΒΙΚΕΝΤΙΟΣ ΔΑΜΟΔΟΣ, «Μέθοδος σύντομος πρακτικὴ περὶ
ῥητορικῆς τῶν ἱερῶν λόγων τοῦ δημηγορικοῦ, καὶ ἐπιδεικτικοῦ γένους,
πρὸς τὸν εὐλαβέστατον καὶ λογιώταταν ἐν ἱερεῦσι Πέτρον Μάνεσιν
Κερκυραῖον παρὰ Βικεντίου τοῦ Δαμῳδοῦ τοῦ ἐκ τῆς νήσου
Κεφαληνίας». Ἀρχ. Περὶ τοῦ δημηγορικοῦ λόγου, καὶ περὶ διδαχῆς.
Ὅλη ἡ δυσκολία ὁποῦ δοκιμάζεις, λογιώτατε δέσποτα, εἰς τὴν σύνθεσιν
τοῦ ῥητορικοῦ λόγου. Τέλ. Καὶ ταῦτα περὶ τῆς πραγματείας ταύτης
κατὰ συντομίαν γενομένης. Τέλος· τῷ Θεῷ δ’ ἔστω δόξα. — Βασιλικὴ
Μπόμπου-Σταμάτη, Ὁ Βικέντιος Δαμοδός. Βιογραφία-Ἐργογραφία
1700-1754, ἐκδ. ΜΙΕΤ, Ἀθήνα, 1998, σ. 147-148.

Βλάχος, Γεράσιμος ο Κρής, 1605 ή 7-1685

Σύμμικτος κοσμικός και θρησκευτικός.

(φ. 3 r -18 r ) 1778. ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, Πρὸς Δημόνικον (μὲ ἑρμηνεία).
(φ. 21 r -37 r ) ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Ὁμιλία κατὰ τῶν ὀργιζομένων (CPG
2854). PG 31, 353-372

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

 108 

(φ. 38 r -57 v ) Τοῦ αὐτοῦ, Εἰς τὸ «καθελῶ μου τὰς ἀποθήκας καὶ μείζονας
οἰκοδομήσω».
(φ. 58 r -79 r ) Τοῦ αὐτοῦ, Εἰς τὸ πρόσεχε σεαυτῷ 79 v :  Ἄρτι μὲν ἐπεπαύμην
εἰς τὰ διδασκαλεῖα φοιτῶν, Δοκίμιον κονδυλλίου: Βίος Λουκιανοῦ ἢ περὶ
ἐνυπνίου, 1.1.
(φ. 80 r -113 r ) ΘΕΟΔΩΡΗΤΟΣ ΚΥΡΟΥ, Περὶ προνοίας.
(φ. 116 r -142 r ) ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Ὁμιλία πρὸς τοὺς νέους ὅπως ἂν ἐξ
ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων (CPG 2867). PG 31, 564-589. Ἔκδ. Boulenger,
Saint Basile, σ. 41-61. Κείμενο μὲ διάστιχη ψυχαγωγικὴ ἑρμηνεία.
(φ. 144 r -171 v ) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Περὶ πολυπραγμοσύνης, Dumortier –
Defradas, Plutarque, σ. 266-284.
(φ. 172 r -275 v ) ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ, Τετράστιχα ἰαμβεῖα καὶ ἡρῶα εἰς
τὰ κεφαλαιωδῶς ρηθέντα ἐν τῇ παλαιᾷ, γραφῇ.
(φ. 276 r -319 r ) ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΝΑΖΙΑΝΖΗΝΟΣ, Εἰς Καισάριον τὸν ἑαυτοῦ
ἀδελφὸν ἐπιτάφιος.
(φ. 320 r -374 r ), Τοῦ αὐτοῦ, Εἰς τὸν Μέγαν Ἀθανάσιον.
(φ. 376 r -392 r ), φ. 376 r Ἐπίγραμμα Τὸν ἐξισωτὴν τῶν βασιλείων φόρων ὁ
γρήγορος νοῦς δεξιοῦται τοῖς λόγοις· καὶ τοὺς φόρους τίθησι μετριοτέρους,
εὐσπλαγχνίας πλάστιγγας αὐτῷ ῥυθμίσας. Ὑπόθεση: Τισί μὲν δοκεῖ
δικανικὸς Εἰς τοὺς λόγους καὶ εἰς τὸν ἐξισωτὴν Ἰουλιανόν (Λόγος 19).
Προηγεῖται τοῦ σχολιασμοῦ ἡ ὑπόθεση. Ἀρχ. Τισὶ μὲν δοκεῖ δικανικὸς εἶναι ὁ
λόγος … καὶ τῶν δημοσίων φόρων διορθωτήν. φ. 376 v Τίτλος: Τίς ἡ τυραννὶς
ἣν ἐξ ἀγάπης ἀεὶ τυραννούμεθα. ἀρχ. (σχόλια) Τίς ἡ τοσαύτη φησὶ τυρρανὶς
καὶ βία, τέλ. μίαν δόξαν τῆς ἁγίας Τριάδος. Γιὰ τὸ κείμενο βλ. CPG Suppl.
3010.19· ΒHGa 1918· PG 35, 1044-1064 – σχολιασμὸς ἀνέκδοτος. Βενετία
Μαρκιανὴ Βιβλιοθήκη, gr. II. 37, φ. 127 v -138 r , ΤΑ 302, σ. 642-652.
(φ. 392 v -410 r ) Τοῦ αὐτοῦ, Λόγος εἰς τοὺς Μακκαβαίους. (ἑρμηνεία καὶ
ἀνάλυση). Εἰς τοὺς Μακκαβαίους (Λόγος 15). Προηγεῖται τοῦ σχολι- ασμοῦ
ἡ ὑπόθεση. Ἀρχ. Ἐν ταῖς μακκαβαιϊκαῖς βίβλοις ἀναγέγραπταί τις ἀνὴρ
Ἰούδας, ἀρχ. (σχόλια) Ἐζητεῖτο παρὰ πολλοῖς ἰδεῖν μάρτυσι τακτέον τοὺς
Μακκαβαίους, τέλ. ὁ ἐξουθενῶν με ἀτιμωθήσεται. Γιὰ τὸ κείμενο βλ. CPG
Suppl. 3010.15· BHGa 1007· PG 35, 912-933.
(φ. 411 r -433 v ) Τοῦ αὐτοῦ, Ἐπιτάφιος εἰς Καισάριον. (Ἑρμηνεία καὶ
ἀνάλυση). Πβ. ἀριθ. 8 σ. 276-319.
(φ. 434 r -459 r ) Τοῦ αὐτοῦ, Εἰς τὸν Μέγαν Ἀθανάσιον (Ἀνάλυση). (πβ. σ.
320-391).
(φ. 462 r -484 r ) Τοῦ αὐτοῦ, Λόγος εἰς τὴν Χριστοῦ Γέννησιν. (Ἀνάλυση).
(φ. 484 v -485 v ) <Γνῶμαι διαφόρων>.

Ισοκράτης

Αποτελέσματα 41 έως 50 από 63