O Παύλος Μελάς ήταν αξιωματικός πυροβολικού του ελληνικού στρατού και μακεδονομάχος. Υπήρξε από τους πρωτεργάτες του Μακεδονικού αγώνα, ενισχύοντας τις ελληνικές διεκδικήσεις με όπλα και άνδρες. Στις 17 Φεβρουαρίου 1904 επισκέφτηκε την Μακεδονία και έφτασε μέχρι την Καστοριά και τις Πρέσπες. Αποφάσισε να αναλάβει αντάρτικη δράση στην περιοχή και πραγματοποίησε δεύτερη επίσκεψη τον Ιούλιο με αποκλειστικό προορισμό την Κοζάνη, ενώ στις 22 του μήνα επισκέφτηκε και την Σιάτιστα . Κατά την παραμονή του στην Κοζάνη αρχικά φιλοξενήθηκε στο ξενοδοχείο του Δ. Μπουρδούμα ή Πιτσέλη, στη συνέχεια στην Μητρόπολη για τρεις ημέρες, τέλος λόγω του κινδύνου τις υπόλοιπες έξι φιλοξενήθηκε στην οικία του Μακεδονομάχου Λάζαρου Μαλούτα.
Κατά την παραμονή του στην Κοζάνη οδηγήθηκε από τον Ιωάννη Τσιτσεκλή στη Μητρόπολη και όρισε Επιτρόπους του Μακεδονικού αγώνα στην Κοζάνη τους προκρίτους Ν. Μουμουζιά, ιατρό , Ν. Ρεπανά, ιατρό, Εμ. Στεργίου ή Δαρδούφα ,πρόεδρο επιτροπής, Κ. Δρίζη, Τραπεζίτη και γραμματέα - λογιστή τον γραμματέα της Μητρόπολης Αστέριο Παπαργυρούδη. Αποφασίστηκε να οργανώσουν ανταρτικό σώμα με 15 άνδρες, για την ενίσχυση του αγώνα ο Κ. Δρίζης έδωσε 30 χρυσές λίρες και άλλοι άλλα ποσά.
Το πρώτο ένοπλο τμήμα στην Κοζάνη αποτελούν οχτώ άνδρες, υπό τους Αλέξη Καραλίβανο και Σωτήρη Βισβίκη.
Από την επιτροπή Κοζάνης δημιουργήθηκαν μικροί εθνικοί πυρήνες στο Καταφύγι, στα Σέρβια , στο Βελβεντό και άλλού ενώ σημαντικό ρόλο ιδιαίτερα στη μεταφορά και στη διακίνηση ανθρώπων και πολεμικού υλικού διαδραμάτισαν οι ηγούμενοι των τοπικών μοναστηριών .
Τον Αύγουστο ο Π. Μελάς διορίστηκε από το νεοϊδρυθέν Μακεδονικό Κομιτάτο αρχηγός των ελληνικών ομάδων στην περιοχή Καστοριάς και Μοναστηρίου, εισήλθε για τρίτη φορά στην οθωμανοκρατούμενη τότε περιοχή της Μακεδονίας, αυτή τη φορά επικεφαλής ένοπλου σώματος, αγωνίστηκε μέχρι την προδοσία και τον ηρωικό χαμό του στο χωριό Στάτιστα των Κορεστίων, από τον τουρκικό στρατό, στις 13 Νοεμβρίου 1904