Τεκμήριο Χ16 - Γνωμικά μονόστιχα – Μύθοι Αισώπου απόδοση σε ἁπλὴ γλώσσα (ψυχαγωγική ερμηνεία, κατά σύνταξιν)

GR GR-KDBK (ΚΔΒΚ) GR GR-KDBK (ΚΔΒΚ) ASKX-ΚΤ01-Φ01-Χ16

Γνωμικά μονόστιχα – Μύθοι Αισώπου απόδοση σε ἁπλὴ γλώσσα (ψυχαγωγική ερμηνεία, κατά σύνταξιν)

Τεκμήριο

τεκμήριο 1 ASKX ( X16 Χαρτὶ 250195 χιλ. φ. 37 στ. 21-26)

Άγνωστο

Δωρεά

. (φ. 1r-12v) Γνῶμαι μονόστιχοι κατὰ στοιχεῖον. – Τίτλος (φ. 1r) «ΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ. ΕΙΣ ΑΓΑΘΟΥΣ ΑΝΔΡΑΣ». Ἀρχ. Πάντως βέβαια, ὁ ἄνθρωπος ὁ καλὸς ἀγαθὸς ἐνάρετος δίκαιος. – Πρόκειται γιὰ μετάφραση σὲ ἁπλὴ γλώσσα μονoστίχων ποὺ ἀποδίδονται ἐσφαλμένα στὸν Μανουὴλ Χρυσολωρά, καὶ ἐκδίδονται στὸ Γνωμολογικὸν περιέχον τὰ κατὰ ἀλφάβητον γνωμικὰ μονόστιχα Χρυσολωρᾶ, ἔργο ποὺ γνώρισε πολλὲς ἐκδόσεις: Βενετία 1746, 1755, 1760, 1766, 1769, 1775, 1777, 1778 (2), 1793 (ΘΠ, ἀρ. 2500-2508), καὶ Βενετία 1801, 1802, 1807, 1810, 1815, 1817, 1819, 1830 (2), 1832, 1843 (Ἠλιού Α΄, ἀρ. 1801.8, 1802.8, 1807.11, 1810.7, 1815.31, 1817.28 1819.24, 1830.32, 1830.34, 1832.27, 1843.33). Στὸν κώδ. ΔΒΚ 16 παρατίθεται μόνον ἡ μετάφραση (χωρὶς τὸ πρωτότυπο) ἀπὸ τὰ μονόστιχα (Α-Ε): Εἰς ἀγαθοὺς ἄνδρας, Εἰς Ἀλήθειαν, Εἰς Ἁμαρτίαν, Εἰς Ἀνάγκην, Εἰς Ἀρετήν, Εἰς Ἀχαριστίαν, Εἰς Βασιλέα, Εἰς Βίον, Εἰς Βοήθειαν, Εἰς Βουλήν, Εἰς Γάμον, Εἰς Γέλωτα, Εἰς Γῆρας, Εἰς Γονεῖς, Εἰς Γυναῖκα, Εἰς Δῆμον, Εἰς Δίκαιον, Εἰς Δόξαν, Εἰς Δούλους, Εἰς Δυστυχίαν, Εἰς Ἐγκράτειαν. Ἡ νεοελληνικὴ ἀπόδοση (ἁπλὴ γλώσσα) ἀκολουθεῖ τὴ μέθοδο τῆς κατὰ σύνταξιν ψυχαγωγικῆς ἑρμηνείας, βάσει τῆς ὁποίας παρατίθεται (συντάσσονται) σὲ συνεχὲς κείμενο συνώνυμες λέξεις γιὰ κάθε ὅρο τοῦ πρωτοτύπου. Μετὰ τὸ πέρας τοῦ κειμένου (φ. 12v):
Ὥσπερ ξένοι χαίρουσι ἰδεῖν Πατρίδα.
Καὶ οἱ θαλαττεύοντες, ἰδεῖν, Λιμένα.
Καὶ οἱ πραγματεύοντες ἰδεῖν τὸ Κέρδος.
Οὕτω καὶ οἱ γράφοντες ἰδεῖν τὸ Τέλος.
Πανομοιότυπο τίτλο ἐμφανίζει ὁ κώδ. Κιέβου 113.Φ.310, φ. 80r-94v, ἔτ. 1735 «Γνῶμαι μονόστιχοι κατὰ στοιχεῖον ἐκ διαφόρων ποιητῶν συντεθεῖσαι παρὰ Μανουὴλ τοῦ Χρυσολωρᾶ»· E. Černukhin, Грецькi рукописи у зiбраннях Киева. Каталог, Κίεβο – Οὐάσιγκτον 2000, σ. 120-122, ἀρ. 82 (http://pina kes.irht.cnrs.fr/notices/cote/37408/). Τὰ ἴδια ἢ παρόμοια μονόστιχα ἐμφανίζονται ἐπίσης σὲ ἀρκετὰ χειρόγραφα ὑπὸ τὸν τίτλο: Γνῶμαι μονόστιχοι κατὰ στοιχεῖον ἐκ διαφόρων ποιητῶν (καὶ σοφῶν). Πβ. (ἐνδεικτικά): κώδ. Κολυβᾶ 66 (ΝΕ 13 [1916] 128)· κώδ. Δοχειαρίου 124 (Λάμπρος, Κατάλογος Ἁγίου Ὄρους, τ. Α΄, σ. 252)· κώδ. ΜΠΤ 767 καὶ 805 (ΙΒ, τ. 5, σ. 259 καὶ 295)· κώδ. Ἁγ. Τριάδος Μετεώρων 31, 4r-17v (Σοφιανός, Τὰ χειρόγραφα τῆς Μονῆς Ἁγίας Τριάδος, τ. Δ1΄, σ. 414).
2. (φ. 14r-36r) «ΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ ΜΥΘΩΝ. ΑΛΙΕΙΣ». Ἀρχ. Κάποιοι σαγηνευταὶ ἁλιευταὶ ἰχθυοβόλοι ψαράδες. Μετάφραση στὴν ἁπλὴ γλώσσα, χωρὶς τὸ πρωτότυπο κείμενο, τῶν Μύθων τοῦ Αἰσώπου (κατ’ ἀλφαβητικὴ σειρά καὶ κατ’ ἐπιλογήν): Ἁλιεῖς καὶ θύννος, Ἀνὴρ φέναξ, Βάτραχοι ἐν λίμνῃ, Γέρων καὶ θάνατος, Γραῦς καὶ ἰατρός, Γεωργὸς καὶ παῖδες αὐτοῦ, Γεωργὸς καὶ κύνες, Κυνόδηκτος, Νεανίσκοι καὶ μάγειρος, Ἐχθροὶ δύο, Αἴλουρος καὶ μύες, Ἀλώπηξ καὶ πίθηκος βασιλεὺς αἱρεθείς, Θύννος καὶ Δελφίς, Ἰατρὸς καὶ νοσῶν, Ἰξευτὴς καὶ ἀσπίς, Κάστωρ, Κύων καὶ μάγειρος, Κύων κοιμώμενος καὶ λύκος, Κύων καὶ ἀλεκτρυὼν καὶ ἀλώπηξ, Λέων καὶ βάτραχος, Λέων καὶ ὄνος καὶ ἀλώπηξ, Λέων καὶ ἄρκτος καὶ ἀλώπηξ, Μάντις, Μύρμηξ καὶ περιστερά, Νυκτερὶς καὶ βάτος καὶ αἴθυια, Νοσῶν καὶ Ἰατρός, Ξυλευόμενος καὶ Ἑρμῆς, Ὄνος καὶ κηπουρός. – Ἔκδοση τῶν Μύθων τοῦ Αἰσώπου: Émile Chambry, Aesopi fabulae, 2 τ., ἐκδ. Les Belles Lettres, Παρίσι 1925-1926. Οἱ τίτλοι στὸ χειρόγραφο ἐνίοτε ἀνεπαίσθητα παραλλαγμένοι. Τῆς ἀπόδοσης σὲ ἁπλὴ γλώσσα ἀκολουθεῖ «Ἐπιμύθιον» ἐν εἴδει ἠθικοῦ διδάγματος ἀπὸ ἕκαστο μύθο. Ἡ νεοελληνικὴ ἀπόδοση ἀκολουθεῖ τὴ μέθοδο τῆς κατὰ σύνταξιν ψυχαγωγικῆς ἑρμηνείας (βλ. προηγούμενο κείμενο).

Δεν αναμένονται άλλες προσκτήσεις.

Σύμφωνα με τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας (ΕΚΛ) ΚΔΒΚ.

Σύμφωνα με τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας (ΕΚΛ) ΚΔΒΚ.

Γραφή:Ένας γραφέας γραφή συνήθης φιλολογική, δεξιοκλινής, αραιή. Μελάνι έντονα μαύρο. – Επιφάνεια κειμένου: 180-190130-135 Χιλ.

Ὕλη Χαρτὶ ὑποκάστανο, χονδρό, μαλακό, ἐλαφρῶς τραχὺ. – Χαράκωση: Πλαίσιο περιμετρικὰ τῆς ἐπιφάνειας κειμένου διὰ διπλῆς γραμμῆς, σχεδιασμένης μὲ μολύβι (ὀρθογώνιο παραλληλόγραμμο)· τὰ πρωτογράμματα ἐκτὸς πλαισίου. Χαράκωση ἐπὶ τοῦ recto· γραφὴ πάνω ἀπὸ τὴ γραμμὴ χαράκωσης. – Ὑδατόσημα: α) σάλπιγγα ἐντὸς θυρεοῦ μὲ ἐπίστεψη κορώνα, ἀπὸ κάτω KOTENSCHLOS. β) σάλπιγγα ἐντὸς ὁμοίου θυρεοῦ, ἀπὸ κάτω C & I HONIG. γ) τὸ ὄνομα I. G. FOERTSCH.
Τχ Τὸ χειρόγραφο ἀποτελεῖ τμῆμα ἀπὸ ἀπὸ ἄγνωστο χειρόγραφο. 11 (λυτὸ τὸ φ. 1), 14 (5), 48 (37). Δὲν ἀριθμοῦνται τεύχη. «Παραπομπὲς» σὲ recto-verso, στὴν κάτω δεξιὰ γωνία, κάτω ἀπὸ τὸ κείμενο καὶ παράλληλα πρὸς αὐτό, μετὰ ἀπὸ γωνιώδη ἀγκύλη. – Ἀρίθμηση φύλλων: Φυλλαρίθμηση ἀπὸ τὸν καταλογογράφο μὲ ἀραβ. στοιχεῖα, στὴν ἄνω δεξιὰ γωνία στὸ recto, μὲ μολύβι. Ἀρχικὴ σελιδαρίθμηση ἀπὸ τὸν γραφέα μὲ μελάνι κειμένου, σὲ recto (δεξιὰ ἄνω γωνία) – verso (ἀριστερὴ ἄνω γωνία): σ. 25-45 (φ. 1r-11r), σ. 36-38 (φ. 11v-12v), σ. 45-91 (φ. 14r-36r) [+ σ. 91α-γ]. – Ἄγραφα: φ. 13r-v, 36v-37v.
Διακ. Ἁπλὰ ἀρχικὰ μὲ μελάνι κειμένου. Εὐμεγέθη πρωτογράμματα μὲ ἀνθώδη ἁπλὸ διάκοσμο, μὲ μελάνι κειμένου στὰ φ. 1r (Π), 14r (Κ). Στὸ φ. 12v ἁπλὴ παράσταση μὲ μελάνι κειμένου, μετὰ τὸ πέρας τοῦ κειμένου: στεφάνι μὲ φυτικὸ πλαίσιο, ποὺ φέρει στὸ μέσον τοῦ κύκλου τετράγωνο σχῆμα μὲ σχεδιασμένες τὶς ἐσωτερικὲς διαγωνίους. Ἀπὸ κάτω κλάδος μὲ φύλλα, ἑκατέρωθεν τοῦ ὁποίου (στὶς δύο κάτω γωνίες τοῦ σχεδιασμένου πλαισίου τοῦ κειμένου) χέρι (δάκτυλα καὶ καρπός) μὲ τρία δάκτυλα (ἀντίχειρας-δείκτης-μέσος) ἑνωμένα, ποὺ παραπέμπει στὸ σημείου τοῦ σταυροῦ (σταυροκόπημα). Στὸ φ. 36r, μετὰ τὸ πέρας τοῦ κειμένου, μὲ μελάνι κειμένου, ἁπλὴ παράσταση: (ἀριστερὰ) σκοπός-στρατιώτης, μπροστὰ ἀπὸ τὸ φυλάκιο· μπροστὰ ἀπὸ τὸν σκοπὸ τέσσερα ἄνθη, ἕκαστο ἐντὸς τετράγωνου πλαισίου (τοιχεῖο;).
Στχ. Ἀστάχωτο. Πρόχειρα καλυμμένο μὲ ἐξώφυλλα ἀπὸ πράσινο χαρτόνι (ἔτ. 1916· πβ. ταξινόμηση τοῦ Ἀναγνωστηρίου Κοζάνης). Ἐπὶ τῶν ἐξωφύλλων καὶ τῆς ράχης (κάτω μέρος), σὲ ὅλο τὸ πλάτος, διαφανὴς κολλητικὴ ταινία, περαιουμένη στὰ ἔσω ἐξώφυλλα (ταξινόμηση 2004). Στὸ κάτω μέρος τῆς ράχης λευκὴ ἐτικέτα (ταξινόμηση 2004): Χ 16. Ἀπὸ κάτω λευκὴ ἐτικέτα: ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟΝ | ΚΟΖΑΝΗΣ | Χ ἀριθ. 16 (Χ καὶ 16 μὲ μελάνι, τὰ ἄλλα λοιπὰ ἔντυπα). Ἡ αὐτὴ ἐτικέτα καὶ στὸ ἔσω πρόσθιο ἐξώφυλλο (ἄνω). Στὸ φ. 1 (ἄνω μὲ μολύβι): 23.
Κατ. Καλή.

ASKX

KDBK

Για την περιγραφή του αρχείου χρησιµοποιήθηκε το ∆ΙΠΑΠ (Γ), έκδοση Β΄.

Τελικό

Μερική

18/6/2021

Η επιστημονική περιγραφή έγινε από τους Καρανάσιο Χαρίτωνα , Σκρέκα Δημήτριο .