(φ. 1 r -1 v ) Πίνακας περιεχομένων (ἀπὸ τὸ χέρι τοῦ Θεοφίλου Βεροίας),
1. (φ. 3 r -10 r ) Τοῦ αὐτοῦ Γερασίμου πρῴην Καστορίας λόγος εἰς τὸ ἐλέησόν
με ὁ θεὸς κατά. Ἀρχ. Προοίμιον. Καθὼς εἰς μίαν εἰκόνα στοχαζόμενος
τινὰς βλέπει ὅλα τὰ τοῦ πρωτοτύπου. Τέλ. καὶ εἴσελθε εἰς τὴν
ἡτοιμασμένην σοι βασιλείαν τῆς ἐκ δεξιῶν στάσεως τῶν δικαίων, ἧς
γένοιτο κ.λπ.
2. (φ. 12 r -28 r ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος τρίτος εἰς τὸ ρητὸν τοῦ πεντηκοστοῦ
ψαλμοῦ ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω. Τέλ. νὰ δοξασθοῦμεν εἰς
τὴν οὐράνιον δόξαν αἰνοῦντες καὶ εὐλογοῦντες τὸν π(ατέ)ρα κλπ
3. (φ. 30 r –40 v ) Λόγος Γερασίμου εἰς τὸ ρητὸν ἰδοὺ γὰρ ἀλήθειαν καὶ
ἠγάπησας τὰ ἄδηλα καὶ τὰ κρύφια. Ἀρχ. θέλει ὁ υψιπέτης αετός νά
μάθῃτοὺς νεοσσούς του. Τέλ. νά χαροῦμεν μὲ ἀγαλλίασιν, ἧς γένοιτο
κ.λπ. – φ. 30 r : ἐρρέθη εἰς τὸν ἅγιον Λάζα(ρον).
4. (φ. 42 r -52 r ) Τοῦ αὐτοῦ εἰς τὸ ρητὸν ῥαντιεῖς με ὑσσώπῳ καὶ
καθαρισθήσομαι. Ἀρχ. ἄτεχνα καὶ μὲ πολλὴν ἀμέλειαν τῆς δολερᾶς
του προαιρέσεως. Τέλ. ἀκαταπαύστως θὰ ὑμνοῦμεν τὸν ἄναρχον
π(ατέ)ρα κλπ. – φ. 42 r : ἐρρέθη εἰς τὰ Χανιά.
5. (φ. 54 r -61 v ) Τοῦ αὐτοῦ εἰς τὸ ρητόν τοῦ ψαλμοῦ ἀπόστρεψον τὸ
πρόσωπόν σου ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν μου. Ἀρχ. Περιγράφει εἰς τὰς ὑπὲρ
αἴσθησιν θεωρίας. Τέλ. νὰ ἀξιωθῆτε τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἧς
γένοιτο κλπ. – φ. 54 r : ἐρρέθη εἰς Κυδωνίας.
6. (φ. 62 r -67 r ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος α. Περὶ μυστηρίων. Ἀρχ. Ἰδίωμα καὶ φύσις
εἶναι εἰς τὸ ζῶον. Τέλ. ὁποῦ ψάλλει … ἡ ἁγία ἐκκλησία εἰς τὴν ὥραν

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΩΔΙΚΩΝ 1-100

 119 

τοῦ βαπτιζομένου. Ἔκδ. Χατζόγλου-Μπαλτᾶ, τ. 1, σ. 103-120.
7. (φ. 70 r -75 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος β ος Περὶ ἱερωσύνης. Ἀρχ. Ὅλοι ἠξεύρετε
καλὰ τὴν λαιμαργικὴν συνήθειαν ὁποῦ ἔχουν οἱ ἄνθρωποι. Τέλ. θέλει
σᾶς ἀξιώσει ἀντάμα εἰς τὸ ἕνα μέρος καὶ τὸ ἄλλο τῆς οὐρανίου αὐτοῦ
βασιλείας. ἔκδ. Χατζόγλου-Μπαλτᾶ, τ. 1, σ. 121-135.
8. (φ. 78 r -84 r ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εις τοὺς Τρεῖς Ἱεράρχας. Ἀρχ. Ἂν ἴσως
καὶ καμμίαν φορὰν ἐθέλασι. καθήση τινὲς τὸν καιρὸν τοῦ ἔαρος. Τέλ.
μιμηθεῖτε ταῖς πράξεις τους καὶ ταῖς πολιτείαις τους διὰ νά ἀξιωθῆτε
κλπ.
9. (φ. 86 r -91 r ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος τῇ Κυριακῇ ι΄ Ματθαίου ἐμβλέψατε εἰς τὰ
πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ. Ἀρχ. θαυμάζεται ὁ σοφώτατος Ἀριστοτέλης.
Τέλ. νὰ εὐχαριστοῦμεν ἐκεῖ ἀληθέστατα τὸ δεδοξασμένον σου κράτος
εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀμήν.
10. (φ. 94 r -101 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος τῇ Κυριακῇ τοῦ Ματθαίου εἰς τὸ ὁ λύχνος
τοῦ σώματος εστιν ὁ ὀφθαλμός. Ἀρχ. Εἶναι ρήτωρ ὁποῦ συμβουλεύει
μίαν πολιτείαν. Τέλ. νὰ ἐπίβλεψῃ εἰς ἡμᾶς ἀξιώνοντάς μας τῆς
οὐρανίου αὐτοῦ βασιλείας, ἧς γένοιτο κλπ.
11. (φ. 106 r -111 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εἰς τὸ τοῦ Ἠσαΐου ρηθέν. Ὁ λαὸς ὁ
καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα. Ἀρχ. εὑρισκόμενος κανένας
ἄρρωστος εἰς τὰ ὀλοίσθια. Τέλ. νὰ δοξάζῃς ἀντάμα μὲ ὅλους τοὺς
μακάριους τὸ ὑπερύμνητον ὄνομα.
12. (φ. 114 r -122 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εἰς τὴν θυγατέρα τοῦ ἀρχισυναγωγοῦ
Ἰαείρου. Ἀρχ. Πολλὴν καὶ θαυμαστὴν ὠφέλειαν πέρνουσιν. Τέλ. εἰς
τοὺς γνωρίμους της λέγω εἰς τὴν οὐράνιον βασιλείαν.
13. (φ. 124 r -129 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος τῇ Κυριακῇ τῶν δύο τυφλῶν. Ἀρχ. Καὶ
τὰ ἀναίσθητα πράγματα καὶ τὰ ἀπροαίρετα. Τέλ. καὶ νὰ ἐλπίσωμεν
πῶς θέλεις μας δεχθεῖς εἰς τήν.
14. (φ. 132 r -138 v ) Τοῦ αὐτοῦ εἰς τὴν ὑπόθεσιν τοῦ λεπροῦ. Ἀρχ. Ἐὰν τὸ
θέλημα τοῦ ἀνθρώπου τόσον εἶναι δυνατόν. Τέλ. νὰ γενοῦμεν ἄξιοι
τοῦ γάμου τῆς θείας σου μεγαλοπρεπείας δοξάζοντες κλπ.
15. (φ. 140 r -147 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εἰς τὴν παραβολὴν τῶν γάμων. Ἀρχ.
Πολλὴν παραπόνεσιν δείχνει σήμερον ὁ τῶν ὅλων βασιλεύς. Τέλ. νὰ σὲ
ὑμνοῦμεν καὶ νὰ σὲ δοξάζωμεν εἰς τοὺς αἰῶνας κλπ.
16. (φ. 148 r -154 r ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος τῇ ς Κυριακῇ. Ἀρχ. Ἂν ἴσως καὶ τινὰς
ἄνθρωπος ἤθελεν ἔχει κανένα πρᾶγμα μὲ πᾶσαν δικαιοσύνην. Τέλ.
ἄλλα στεφόμεστεν κατὰ ἀλήθειαν εἰς τὴν πατρίδα τῆς οὐρανίου
ἐκείνης δόξης.
17. (φ. 156 r -165 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εἰς τὸ τοῦ Λουκᾶ ρητὸν καὶ προσελθὼν
ἥψατο τῆς σοροῦ. Ἀρχ. Καθὼς ὁ ἔμπειρος ἰατρός. Τέλ. καὶ νὰ ἀνεβῆτε
εἰς τὸ καθολικόν σας κάστρον κλπ.
18. (φ. 166 r -173 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εἰς τὸν μονογενῆ υἱὸν τῆς χήρας. Ἀρχ.

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

 120 

Ἐὰν ἡ κοσμικὴ ἐξουσία, ὁποῦ ἔχει ἕνας ἄνθρωπος ἐπάνω εἰς ἕνα
πρᾶγμα. Τέλ. νὰ σὲ ἀναθέσῃ εἰς τὴν κατοικητήριον τῶν μακαρίων
ἀγγέλων.
19. (174 r -180 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος τῇ Κυριακῇ τῶν δέκα λεπρῶν. Ἀρχ. Πολὺν
πόθον εἴχασι παλαιὰ οἱ Ἑβραῖοι νά ψάλλουν. Τέλ. καὶ τὸ ἄλλον νὰ
κληρονομήσετε τῶν οὐρανίων ἀγαθῶν.
20. (φ. 182 r -190 v ) Τοῦ αὐτοῦ λόγος εἰς τὸ κατὰ Λουκᾶν 10 ὑπόθεσις τοῦ
πειράζοντος τὸν κύριον νομικοῦ. Ἀρχ. Ὅταν τινὰς ἀκούῃ ἕνα
ἄνθρωπον πλούσιον καὶ ἐξουσιαστήν. Τέλ. καὶ θέλει μᾶς δώση τὸν
ἀρραβῶνα τῆς οὐρανίου βασιλείας.

Τὸ κείμενο συνοδεύεται συνήθως ἀπὸ διάστιχες ἑρμηνευτικὲς σημειώσεις γλῶσσσες, ὑπομνηματισμὸ καὶ ἄλλες σποραδικὲς σημειώσεις στὸ περιθώριο.

(φ. Ir-Iv) ὑποτυπώδης πίνακας περιεχομένων μαζὶ μὲ δοκίμια κονδυλίου.
(φ. 1r-48v, σ. 1-96) «Βίος τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ θεολόγου Ἐπισκόπου Ναζιανζηνοῦ συγγραφεὶς ὑπὸ Γρηγορίου Πρεσβυτέρου». Ἀρχ. Συγκαλεῖ μὲν ὑμᾶς, ὦ ἄνδρες, Γρηγόριος... Τέλ. κολοβὸ (φ. 48v, σ. 96) συμπέσας αὐτοῦ τὸν πόδα ὀδυρμοῖς καὶ δά[κρυσιν ἱκέτευε τὸν μακάριον = κεφ. 19. 37. ἔκδ. X. Lequeux, Gregorii Presbyteri Vita Sancti Gregorii Theologi, Corpus Christianorum. Series Graeca 44, Turnhout, Brepols, 2001, σ. 119-201. Προηγεῖται τοῦ κειμένου περίληψη, Ἀρχ. Προίμιον μὲν ἀρεταὶ ποικίλαι. Τέλ. καὶ ἐμφύσεως σχηματίζει.
(φ. 55r-72v, σ. 109-136) «Τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου Ναζιανζηνοῦ τοῦ Θεολόγου, Περὶ Θεολογίας καὶ καταστάσεως 'Επισκόπου. Λόγος αος» (=Λόγος Κ΄). Ἀρχ. <Ὅ>ταν ἴδω τὴν νῦν γλωσσαλγίαν καὶ τοὺς ἀνθημερινοὺς σοφοὺς. Τέλ. ἐν αὐτῷ Χριστῷ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. PG 35, 1065-1080. Παρασελίδιες ἑρμηνευτικὲς σημειώσεις καὶ διάστιχες ἑρμηνευτικὲς σημειώσεις (γλῶσσσες).
(φ. 68r-73r, σ. 137-145) «Τοῦ αὐτοῦ Εἰς τὴν χειροτονίαν Δοαρῶν ὁμιλία ἐκδοθεῖσα Εὐλαλίῳ ἐπισκόπῳ». Ἀρχ. <Δ>έξασθε τὸν ἡμέτερον λόγον, ἀδελφοὶ, Τέλ. ἔθνος ἅγιον, βασίλειον ἱεράτευμα, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν, ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν. PG 35, 852-856. Παρασελίδιες ἑρμηνευτικὲς σημειώσεις καὶ διάστιχες ἑρμηνευτικὲς σημειώσεις (γλῶσσσες).
(φ. 73r-119r, σ. 145-237) «Τοῦ αὐτοῦ, Περὶ τῆς ἐν διαλέξεσιν εὐταξίας λόγος λδος» (Λόγος ΛΒ΄) Ἀρχ. Ἐπειδὴ συνεληλύθατε προθύμως. Τέλ. τεύξεσθε τῆς ἐκεῖθεν ἀληθείας καὶ θεωρίας, ἀμήν. PG 36, 173-212. Παρασελίδιες ἑρμηνευτικὲς σημειώσεις καὶ διάστιχες ἑρμηνευτικὲς σημειώσεις (γλῶσσσες).

(φ. 1 r -16 r ) ΑΓΑΠΗΤΟΣ, ΔΙΑΚΟΝΟΣ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ,
Ἔκθεσις κεφαλαίων παραινετικῶν. Τίτλος:«Ἔκθεσις κεφαλαίων
παραινετικῶν σχεδιασθεῖσα παρὰ Ἀγαπητοῦ διακόνου τῆς ἁγιωτάτης
ἐκκλησίας· ὧν ἡ ἀκροστιχὶς ὧδε πῶς ἔχει· Τῷ θειοτάτῳ, καὶ σεβασμιωτάτῳ
βασιλεῖ ἡμῶν Ἰουστινιανῷ, ἀγαπητὸς ὁ ἐλάχιστος διάκονος». Τὸ κείμενο
ἔκδ. R. Riedinger, Agapetos Diakonos. Der Fürstenspiegel für Kaiser
Iustinianos [Ἑταιρεία Φίλων του Λαοῦ. Κέντρον Ἐρεύνης Βυζαντίου 4.
Athens 1995]: 24, σ. 26-76. Μετὰ τὸ κείμενο: (φ. 16 r ) Τέλος ἐκθέσεως
παραινετικῆς ἀγαπητοῦ διακόνου Ἰουστινιανοῦ τοῦ Καίσαρα, ἥτις παρ᾽
Ἕλλησι βασιλικὴ ὀνομάζεται σχέδη.
(φ. 17 r -24 v ) ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, Περὶ τοῦ ἐνυπνίου ἤτοι βίος Λουκιανοῦ, ἔκδ. A.M.
Harmon, Lucian, vol. 3, Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1921
(repr. 1969): σ. 214-232.
(φ. 25 r -32 v ) ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, Νεκρικοὶ διάλογοι Ἔκδ. Jacobitz, Luciani, τ. 1. (φ.
25 r -26 v ) Διογένους καὶ Πολυδεύκους Ἔκδ. σ. 136-138. – (φ. 26 v -27 v ) Νεκρῶν
Πλούτωνι κατὰ Μενίππου (χφ. Πλούτων, ἢ κατὰ Μενίππου) Ἔκδ. σ. 138-
139. – (27 v -28 r ) Μενίππου, Ἀμφιλόχου καὶ Τροφωνίου (28 v -29 r ) Ἑρμοῦ καὶ
Χάρωνος Ἔκδ. σ. 140-141. – (29 r -30 r ) Πλούτωνος καὶ Ἑρμοῦ (30 r -31 v ),
Τερψίωνος καὶ Πλούτωνος Ἔκδ. σ. 142-144. – (32 r -32 v ) Ζηνοφάντου καὶ
Καλλιδημίδου Ἔκδ. σ. 145-146.
(φ. 35 r -52 v ) <ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ>, Πῶς ἄν τις ὑπ᾽ ἐχθρῶν ὠφελεῖτο. ἔκδ. F.C.
Babbitt, Plutarch's moralia, vol. 2, Cambridge, Mass.: Harvard University
Press, 1928 (repr. 1962): 4-40.
(φ. 53 r -70 v ) ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Ὁμιλία πρὸς τοὺς νέους ὅπως ἂν ἐξ
ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων (CPG 2867). PG 31, 564-589. Ἔκδ. Boulenger,
Saint Basile, σ. 41-61. Κείμενο μὲ διάστιχη ψυχαγωγικὴ ἑρμηνεία.
(φ. 70 v -71 r ) ΔΙΑΦΟΡΑ ΙΑΤΡΟΣΟΦΙΑ Τίτλος «Προφυλακτικὰ διὰ νὰ μὴ κάμῃ
τινὰς πέτραν». Ἀρχ. Γένια ἤτοι ρίζαις πρασῶν … Τέλ. καὶ ποτὲ δὲν θέλει
κάμῃ πέτραν φ. 71 r Τίτλος: «Ἰατρικὰ διὰ τὴν πέτραν». Ἀρχ. Βεργάουροι
λεγόμενον Τέλ. πολλὰ καλὸν διὰ τὴν πέτραν Τίτλος «εἰς πρίξιμον λαιμοῦ»
Ἀρχ. Μῆλα γλυκά. Τέλ. ἐπὶ τοῦ λαιμοῦ καὶ ἰατρεύσαι.
(φ. 73 v -82 v ) ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Περὶ φθόνου. PG 31, 372-385.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΩΔΙΚΩΝ 1-100

 95 

(φ. 82 v -93 r ) Εἰς τὸ πρόσεχε σεαυτῷ. S.Y. Rudberg, L'homélie de Basile de
Césarée sur le mot `observe-toi toi-même', Stockholm: Almqvist & Wiksell,
1962: 23-37.   
(φ. 93 r -103 r ) Τοῦ αὐτοῦ, Κατὰ {τῶν} ὀργιζομένων. PG 31, 353-372.
(φ. 103 r -119 v ) Τοῦ αὐτοῦ, Ὅτι οὐκ ἔστιν αἴτιος τῶν κακῶν ὁ Θεός. PG 31,
329-353.
(φ. 120 r -144 v ) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Περὶ παίδων ἀγωγῆς. Ἔκδ. Sirinelli –
Philippon, Plutarque, τ. 1, 1, σ. 34-63.
(φ. 145 r -167 v ) Τοῦ αὐτοῦ, Περὶ τοῦ ἀκούειν. Ἔκδ. Klaerr – Philippon –
Sirinelli, Plutarque, σ. 36-62.
(φ. 168 r -186 r ) Τοῦ αὐτοῦ, Περὶ πολυπραγμοσύνης, Dumortier – Defradas,
Plutarque, σ. 266-284.
(φ. 186 v -213 r ) Τοῦ αὐτοῦ, Περὶ τοῦ πῶς ἄν τις αἴσθοιτο ἑαυτοῦ
προκόπτοντος ἐπ᾽ ἀρετῇ. F.C. Babbitt, Plutarch's moralia, vol. 1, Cambridge,
Mass.: Harvard University Press, 1927 (repr. 1969): 400-456.
(φ. 216 r -271 v ) ΣΥΝΕΣΙΟΣ ΚΥΡΗΝΗΣ, Ἐπιστολαί. Τέλος κολοβό: ἅττα
ἡμεῖς περὶ τοῦ χρόνου πρὸς σὲ ἤδη βούλει καὶ τὴν ἐπιστολήν.
(Ἐπιστολὴ 61, 42) A. Garzya, Synésios de Cyrène, Correspondance: Lettres I-
CLVI, vols. 2-3, Paris: Les Belles Lettres, 2000: 1:1-79; 2:173-307.