Εμφανίζει 101 αποτελέσματα

Αρχειακή περιγραφή
Αρχείο Συλλογικού Kαταλόγου Xειρογράφων
Προεπισκόπηση εκτύπωσης Hierarchy Προβολή:

<ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΨΑΛΙΔΑΣ;> Μεταφυσικὴ

(φ. 5 r -108 r ) <ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΨΑΛΙΔΑΣΣ;>, Στοιχεῖα Μεταφυσικῆς. Ἀνέκδοτο. – (φ.
5 r -7 r ) «Τὰ πρὸ τῆς μεταφυσικῆς εἰωθότα προλέγεσθαι, ἔνθα καὶ περὶ τῆς
φύσεως αὐτῆς καὶ χρήσεως». Ἀρχ. (α΄) Φιλοσοφία τὸ θειότατον ἅμα καὶ
κάλλιστον τοῖς ἀνθρώποις εἶναι μάθημα. – (φ. 7 r -42 r ) «Περὶ Ὀντολογίας».
Ἀρχ. Ἔστιν οὖν τῆς Ὀντολογίας τὰς ὁλικωτέρας καὶ κοινὰς ἐννοίας, εὖ τε καὶ
διακεκριμένως ἀναπτύξασθαι. – (φ. 42 v -58 v ) «Μεταφυσικῆς μέρος Β΄.
Κοσμολογία γενική». Ἀρχ. Κοσμολογία γενική ἐστιν ἐπιστήμη τοῦ κόσμου ἐν
γένει. – (φ. 59 r -96 r ) «Μεταφυσικῆς μέρος Γ΄. Ἡ Ψυχολογία». Ἀρχ. Διὰ τοῦ
πνεύματος ἐν γένει ἐκληφθέντος, οὐδὲν ἕτερον ἐννοοῦμεν εἰμὴ οὐσίαν ἁπλῆν.
– (φ. 96 v -108 r ) «Μεταφυσικῆς μέρος Δ΄. Θεολογία φυσική». Ἀρχ. Ὅσα περὶ
θεοῦ καὶ τῶν ἐκείνων ἰδίων, ἐξ ἡγήτορος καὶ διδασκάλου τοῦ λόγου
γινώσκομεν. – Πιθανότατα πρόκειται γιὰ μετάφραση/διασκευὴ ἀπὸ τὸν Ἀθ.
Ψαλίδα τοῦ ἔργου Christian Wolff, Philosophia prima sive Ontologia (1730),
Cosmologia generalis (1731), Psychologia empirica (1732), Psychologia
rationalis (1734) Theologia naturalis (1736, 1737) [Chr. Wolff, Gesammelte
Werke, II. Abteilung: Lateinische Schriften, έκδ. J. Ecole, Hildesheim – New
York, 1964 κ.ἑ.]· βλ. καὶ Παν. Νοῦτσος, «Ἕνα μαθηματάριο ‘Μεταφυσικῆς’
τοῦ Ἀθανασίου Ψαλίδα», Ὁ Ἐρανιστὴς 18 (1986) 93-104.

<ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΓΔΟΥΡΗΣ>, Σχόλια σὲ ἀριστοτελικὰ ἔργα

1. (φ. 2 r -64 v ) <ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΓΔΟΥΡΗΣ>, Σχόλια στὸ Φυσικὴ ἀκρόασις. Τίτλος (2 r ):
«Φυσική. Εἰς τὰ τοῦ φιλοσόφου περὶ Φυσικῆς ἀκροάσεως
ὑπομνήματα» [διαλέξεις α΄-η΄]. Ἀρχ. Συντομίας χάς ᾖ χαίρω ὥστ’ ὰν
μάλιστα δυνατόν, ἐκείνων δή μοι τῶν ζητημάτων ἀπέχεσθαι δέδοκται.
Τέλ. Καὶ περὶ μὲν τῶν τῆς Φυσικῆς ἀκροάσεως ἀρκείσθω ταῦτα. Διὰ δὲ
τὸ τέλος τῷ Θεῷ δόξα. Ἀνέκδοτο.
2. (φ. 65 r -77 v , 78 r -84 v ) <ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΓΔΟΥΡΗΣ>, Σχόλια στὸ Περὶ οὐρανοῦ καὶ
κόσμου. Τίτλος (65 r ): «Εἰς τὰ τοῦ φιλοσόφου περὶ οὐρανοῦ καὶ κόσμου
Διάλεξις θ΄». Ἀρχ. Εἴπομεν τὰ τῷ φυσικῷ σώματι κοινῶς ἀνήκοντα.
Νῦν δὲ καὶ περὶ τοῦ φυσικοῦ σὠματος ἐν μέρει ῥητέον. Τέλ. Καὶ περὶ
μὲν τοῦ οὐρανοῦ καὶ κόσμου ἅλις. Περὶ γὰρ τούτων μακρολογεῖν
ἀστρολογίας ἂν εἴη οἰκεῖον, ἧς μικρόν τι παράδειγμα ἄντικρυς
σχηματίσαιμεν. Ἀνέκδοτο.
– Στὰ φ. 78 r -84 v κείμενο περὶ οῦρανοῦ καὶ ζωδίων. Τίτλος στὸ 78 v
(ἐρυθρόγραφος): «Προγνωστικὸν τοῦ Ἀριστοτέλους πότε γίνεται ἄνεμος
ἢ βροχή». Ἀρχ. Μηνὶ μαρτίῳ, δεκάτῃ ὀγδόῃ, εἶναι ἰσημερία.
– Στὰ φ. 68 v , 69 r , 69v, 75 r , 79 v , 81 r , 81 v , 82 r , παραστάσεις τῆς γῆς καὶ
ζω3. (φ. 91 r -99 v ) <ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΓΔΟΥΡΗΣ>, Σχόλια στὸ Περὶ γενέσεως καὶ φθορᾶς.
Τίτλος (91 r ): «Εἰς τὰ τοῦ φιλοσόφου περὶ γενέσεως καὶ φθορᾶς
διαλέξεις». Ἀρχ. Ἐπεὶ μὲν ὁ τῆς φύσεως μύστης ἀδύτων, ἐν τῇ τῶν
περὶ οὐρανοῦ ἐκδόσει τὸ ἓν τῶν τοῦ φυσικοῦ σώματος εἰδῶν. Τέλ. Ἄρ’
οὖν κύριον αὐτῆς αἴτιον οὔτε συνώνυμον οὔτε ὁμώνυμον εἶναι δύναται.
Ἀνέκδοτο.
4. (φ. 134 r -153 r ) <ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΓΔΟΥΡΗΣ>, Σχόλια στὸ Περὶ ψυχῆς. Τίτλος (134 r ):
«Εἰς τὰ τοῦ φιλοσόφου περὶ ψυχῆς διάλεξις α΄». Ἀρχ. Τῷ καλλίστῳ οὐ
τῆς φυσικῆς μόνον, ἀλλὰ καὶ τῆς φιλοσοφίας ἁπάσης μέρει
ἐπιχειροῦμεν. Τέλ. Φαμὲν τὰς νοηματικὰς ἕξεις ἅτε δὴ ἐκ τῶν
ἐπισφραγισθέντων εἰδῶν, ἀδιαίρετα. Ἀνέκδοτο.δίων (ἐν μέρει ἐρυθρόγραφες)· βλ. ΠΙΝΑΚΕΣ.

<ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΝΟΤΑΡΑΣ,

<ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΝΟΤΑΡΑΣ, μεταφραστὴς τοῦ Stanislaw Herakliusz
Lubomirski, De vanitate conciliorum liber unus, in quo vanitas et veritas
rerum humanarum politicis et moralibus rationibus clarè demonstratur, et
dialogicè exhibitur, Βαρσοβία 1700.>, Περὶ τῆς τῶν συμβουλιῶν
ματαιότητος.(φ. 3 r -58 r ) φ. 3 r Τίτλος: «Περὶ ματαιότητος (μετανοίας, Σιγάλας) Περὶ τῆς
τῶν συμβουλιῶν ματαιότητος». Ἀρχ. α. ματαιότης τὸ ὡραιότατον τῶν
πραγμάτων. Τέλ. καὶ ἀπὸ αὐτὴν τὴν τῶν πραγμάτων καταλλαγήν. φ. 2 v
:σύντομες σημειώσεις μεταγενέστερες. Ἀνέκδοτο· βλ. Δ. Γ. Ἀποστολόπουλος,
«“Περὶ τῆς τῶν συμβουλίων ματαιότητος”, Ἕνα ἀκόμα φαναριώτικο
ἐγχειρίδιο Πολιτικῆς», Ἐρανιστὴς 21 (1997) 31-42. (σ. 32) «Τὸ πρωτότυπο
τοῦ “Περὶ τῆς τῶν συμβουλίων ματαιότητος”», Ἐρανιστὴς 22 (1999) 251-
252.

<ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΕΑΣ >, Γεωγραφία

1. (φ. 3 r -24 r ) <ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΕΑΣ>, Σύνοψις εἰσαγωγικωτέρα εἰς
γεωγραφίαν καὶ πρότερον εἰς θεωρίαν σφαιρικήν. – (φ. 3 r -4 r )
Ἐπιστολὴ Θεοφίλου Κορυδαλλέα πρὸς τὸν [Βλάσιο] Σκαρλάτο. Ἀρχ.
Δόγμα οὐχ ἧττον ἢ παλαιὸν αἷς ἔργον ψυχαῖς ἡ κάλλους τοῦ νοεροῦ
θεωρία. Τέλ. Εἴ τις εὐθυμῶν ἐῤῥωμένως τὸ λαμπρότατον κλέος
ἑλλήνων, τῶν ποτὲ εὐδαιμόνων, οὐχ ἧττον, ἢ καὶ σοφῶν. – (φ. 4 v )
«Προοίμιον». Ἀρχ. Πλάττει ταῖς μούσαις ὁ φυσικὸς μῦθος
συμπεπλεγμέναις μίαν μετ’ ἄλλην νὰ κάμνουσι χορόν. – (φ. 5 r -24 r )
«Ἀπαρίθμησις, καὶ τάξις τῶν μερῶν τοῦ κόσμου». Ἀρχ. Ὅλος οὗτος ὁ
αἰσθητὸς κόσμος εἶναι σχηματισμὸς στρογγυλός. Τέλ. Ἡ σύνοδος τῶν
καλῶν εἶναι καλὴ μετρίως τῶν κακῶν εἶναι πολλὰ κακή.
– Τὸ αὐτὸ κείμενο καὶ στὸν κώδ. Μουσείου Μπενάκη 93 (ΤΑ 250), φ.
8 r -21 v · Εὐριδίκη Λάππα-Ζιζήκα – Ματούλα Ρίζου-Κουρουποῦ,
Κατάλογος ἑλληνικῶν χειρογράφων τοῦ Μουσείου Μπενάκη (10ος-
16ος αἰ.), Ἀθήνα 2017 [ἠλεκτρ. ἔκδοση], σ. 328 [ἔντυπη ἔκδ., Ἀθήνα
1991]. Γιὰ τὸ κείμενο βλ. Β. Ι. Τσιότρας, Ἡ ἐξηγητικὴ παράδοση τῆς
Γεωγραφικῆς ὑφηγήσεως τοῦ Κλαυδίου Πτολεμαίου. Οἱ ἐπώνυμοι
σχολιαστές, διδακτ. διατριβή, Θεσσαλονίκη 1999, σ. 232-242· ὁ ἴδιος,
«Τρεῖς ἀνέκδοτες ἐπιστολὲς τοῦ Θεοφίλου Κορυδαλλέως καὶ οἱ
ἀριστοτελικὲς πηγές τους», Ὁ Ἐρανιστὴς 24 (2003) 11-12· πβ. ὁ ἴδιος,
«Κλαύδιος Πτολεμαίος και Θεόφιλος Κορυδαλλεύς: Τα αστρολογικά
κείμενα», Σιναϊτικά Ανάλεκτα, τ. Α΄, Αθήνα 2002, σ. 171-208.

<ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΜΑΣ, Σύνταγμα Φιλοσοφίας> Βλ. καὶ κώδ. ΔΒΚ 47, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ τὸ β΄ μέρος τοῦ ἔργου.

(φ. 2 r -139 v ) Φιλοσοφία. – (φ. 2 r ) Τίτλος: «Φιλοσοφίας συνοπτικῶς πρὸς
χρῆσιν τοῦ κατὰ τὴν Σμύρνην φιλολογικοῦ γυμνασίου ἐκτεθείσης ΜΕΡΟΣ
ΠΡΩΤΟΝ Ἐμπειρικὴ Ψυχολογία. Ἐν Σμύρνῃ ˏαωιβ΄ [1812]». Κεφ. α΄-θ΄, § α΄-σθ΄.
– (φ. 3 r-v ) «Σκοπὸς τοῦ πονήματος». Ἀρχ. Ἡ σύνταξις τοῦ πονήματος τούτου
σκοπὸν ἄλλον δὲν ἔχει εἰ μὴ τὴν εἰς τὰ τῆς φιλοσοφίας ἀνάτωρα χειραγωγίαν.
– (φ. 4 r -61 v ) «Προδιοίκησις. Τί εἶναι φιλοσοφία καὶ περὶ τῶν αὐτῆς μερῶν.
Α΄». Ἀρχ. Κατὰ τοὺς πρώτους χρόνους τῆς τοῦ κόσμου γεννέσεως
μετεχειρίσθησαν οἱ ἄνθρωποι τὰς ψυχικὰς αὐτῶν δυνάμεις. – (φ. 62 r -69 v )
«Κρηπὶς φιλοσοφίας». Ἀρχ. [Κεφ. Α΄, § α΄] Ἀρχόμενος νὰ φιλοσοφήσω
ὑποθέτω ἐμαυτὸν ἀμαθῆ. Κεφ. α΄-ε΄, § α΄-νϛ΄. – (φ. 70 r -139 v ) «Φιλοσοφίας
Μέρος Δεύτερον. Λογική». «Προδιοίκησις. Τί εἶναι λογικὴ καὶ πόσα αὐτῆς τὰ
μέρη. Α΄». Ἀρχ. Λογικὴ εἶναι ἐπιστήμη τῶν γενικῶν καὶ ἀναγκαίων κανόνων
τοῦ συλλογίζεσθαι. Τέλ. Ἀναποσπάστως ἀκολουθεῖ ἡ ἡμερότης· ἅπαντας ἡ
μάθησις ἡμέρους ποιεῖ. Ἔκδ. Κ. Μ. Κούμας, Σύνταγμα φιλοσοφίας, τ. 1:
Περιέχων Ἐμπειρικὴν Ψυχολογίαν καὶ Κρηπίδα τῆς Φιλοσοφίας, Βιέννη 1818,
τ. 2: Περιέχων Λογικήν, καὶ ἐπίμετρον αὐτῆς τὴν καθολικὴν Γραμματικήν,
Βιέννη 1818.
Στὰ φ, 8 r , 63 r , 72 r (δεξιὸ περιθώριο) ἐπικολλημένο τεμάχιο χάρτου μὲ
συμπλήρωμα κειμένου (ἄγραο τὸ verso).

ΑΔΗΛΟΣ Λογικὴ

(σ. 1-112) ΑΔΗΛΟΣ, Λογικὴ πραγματεία. Ἀρχ. Βουληθεὶς ὁ τῶν ὅλων Κύριος,
καὶ ποιητὴς τῶν ἁπάντων θεός. Τέλ. κολ. Ἐπὶ τῶν κατὰ ἀπόφασιν
λεγομένων, ὡς ὅταν λέγομεν τὸν λίθον ἀναιδῆς ἢ μὴ ὁρῶντα [.

Αθανάσιος Ψαλίδας , Στοιχεία μεταφυσικής (σε κοινή γλώσσα).

(φ. 1r-3v) «Στοιχεῖα Μεταφυσικῆς. Προοίμιον». Ἀρχ. Μεταφυσικὴ ἦτον ἡ πρώτη, καὶ κυριωτέρα ἀσχολία τῶν ἀρχαίων φιλοσόφων, ἡ ἀρχὴ τοῦ κόσμου. Τέλ. ἐπειδὴ αὐτὴ εἶναι ἡ ἀξιολογωτέρα, καὶ πρέπει νὰ πραγματευθῇ πλέον ἐκτεταμένα. Πβ. Παν. Νοῦτσος, «Ἕνα μαθηματάριο ‘Μεταφυσικῆς’ τοῦ Ἀθανασίου Ψαλίδα», Ὁ Ἐρανιστὴς 18 (1986) 93-104.
(φ. 3v-80r) «Στοιχεῖα τῆς Μεταφυσικῆς. Μέρος Α΄. Ψυχολογία». Ἀρχ. Ὁ ὅρος Ψυχολογία ἑτοιμολογεῖται [!] παρὰ τὸ ψυχὴ καὶ λόγος καὶ θέλει νὰ λόγος ἢ πραγματεία περὶ τῆς ψυχῆς. Τέλ. ὅθεν ποῖος ἤθελε τολμήσῃ ποτὲ νὰ ὀνομάσῃ τὸν θεὸν σκληρὸν διὰ τὸ δῶρον ὁποῦ τὰ ἔκαμε;
(φ. 80v-158r) «Στοιχεῖα Μεταφυσικῆς Μέρος Δεύτερον. Ὀντολογία ἢ ἀνάλυσις τῶν ἰδεῶν καὶ ἐννοιῶν περὶ τὰ ὄντα». Ἀρχ. Ἡ Ὀντολογία ὁποῦ θέλει νὰ εἰπῇ λόγος ἢ πραγματεία περὶ τῶν ὄντων, εἶναι τὸ μέρος τῆς Μεταφυσικῆς ὁποῦ πραγματεύεται περὶ τῶν καθόλου ἰδιοτήτων τῶν ὄντων. Τέλ. μὲ τί μέτωπον θέλουν ἀντισταθῇ οἱ Λαϊβνιτζιανοὶ εἰς τὸ δυνατὸν τούτης τῆς μεταβολῆς;
Τὸ Μέρος Γ΄ (Κοσμολογία) παραλείπεται ἀπὸ τὸν γραφέα.
(φ. 159r-167v) «Στοιχεῖα τῆς Μεταφυσικῆς. Μέρος Δ΄. Φυσικὴ θεολογία». Ἀρχ. Πῶς φθάνει ὁ ἄνθρωπος εἰς τὴν γνῶσιν τῆς ὑπάρξεως τοῦ θεοῦ δὲν εἶναι δύσκολον νὰ ἀποδειχθῇ. Τέλ. Καὶ ἄλλοι πολλοί, τοὺς ὁποίους θέλεις τοὺς εὕρῃ συναθροισμένους εἰς Ἰουστῖνον τὸν φιλόσοφον ἐν τῷ Περὶ θεοῦ μοναρχίας.

Ψαλίδας, Αθανάσιος Π., 1767-1829

Ακολουθία Αγίου Μάρτυρος Γεωργίου του νέου του εξ Ιωαννίνων.

«Κατὰ τοὺς ͵αωλη´ ἰανουαρίου 17 ἐμαρτύρησεν εἰς Ἰωάννινα ὁ νέος μάρτυς τοῦ Χριστοῦ Γεώργιος. Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου μάρτυρος Γεωργίου, πονηθεῖσα παρὰ ἐλαχίστου Ἱερομονάχου Χρυσάνθου τοῦ Παπάϊνα». (ἀνέκδοτο)
(φ. 1r-3v, σ. 1-6) Μ. Ἑσπερινός
(φ. 4r-17r, σ. 7-33) Ὄρθρος.

Ακολουθίες – Μάξιμος Πελοποννήσιος

1. (φ. 2) Ἀκολουθία τοῦ ὁσιομάρτυρος Νικολάου. Τῇ εἰκοστῇ Μαΐου.
(φ. 2r-5v): Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ.
(φ. 5v-9v): Ἀκολουθία τοῦ Ὄρθρου καὶ τῆς Θ. Λειτουργίας.
(φ. 10r-21r) Μαρτύριον τοῦ ὁσιομάρτυρος Νικολάου τοῦ νέου. Ἀρχ. Πάντοτε πρέπει, ἀγαπητοί, νὰ σπουδάζωμεν διὰ τὴν σωτηρίαν. Τέλ. ἀμὴ ὅταν χορτάσετε τοὺς πτωχούς, σᾶς τὸ ἀνταποδίδει ὁ κ(ύριο)ς ἑκατονταπλασίωνα εἰς τὴν βασιλείαν του.
(φ. 22r) Ἀκολουθία Τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Χαραλάμπους. Ἀρχ. Σήμερον εξέλαμψεν.
2. (φ. 27) Μαξίμου Ἱερομόναχου τοῦ Πελοποννησίου, «'Επιστολή ἐγκύκλιος». – (φ. 29v-30r) Πίναξ τοῦ παρόντος Κυριακοδρομίου. – (φ. 31) Μαξίμου Ἱερομονάχου, Ὁμιλίαι εἰς τὰς κυριακὰς τῶν εὐαγγελιστῶν τοῦ ὅλου ἐνιαυτοῦ «πάνυ ὠφέλιμαι εἰς τοὺς ἀναγιγνώσκοντας». Κυριακὴ πρὸ (χφ πρώ) τῶν φώτων. Τέλ. (φ. 378) ἂς ζητοῦμεν καὶ ἐμεῖς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν διὰ νὰ γενοῦμεν ἄξιοι τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἐν Χ(ριστ)ῷ Ἰ(ησο)ῦ τῷ Κ(υρί)ῳ ἡμῶν.

ΑΝΑΝΙΑΣ ΑΝΤΙΠΑΡΙΟΣ, Σπλάγχνον γραμματικῆς ἢ περὶ μορίων

(σ. 1-314) Τίτλος (σ. 1): «Ἀνανίου ἐκ τῶν συνουσιῶν Δωροθέου τοῦ
φιλοσόφου σπλάγχνον γραμματικῆς ὴ περὶ μορίων περὶ τῆς πρὸς τὸ ὄνομα
συνεπείας τοῦ ὑποτακτικοῦ ἄρθρου». Ἀρχ. Οὐ μόνος ἕπεται τῷ ὀνόματι,
ἀλλὰ καὶ ἡγεῖται αὐτοῦ. Τέλ. Ἐπὶ Σεραφεὶμ μετὰ τὸ ἐπιβῆναι τὴν ἤδη
ἑκατοντάδα Πατριάρχου δευτέρου, πυανεψιῶνος ἑβδόμῃ ἐπὶ δέκα. – (σ. 319-
331) «Πίναξ τοῦ τῆς τοῦ Ἀνανίου Γραμματικῆς σπλάγχνου». Ἔκδ. Ἀνανίας
Ἀντιπάριος, Σπλάγχνον Γραμματικῆς ἢ Περὶ μορίων, Βενετία 1764. σ. 1-309
(πέρας τοῦ χειρογράφου μὲ τὸ κεφ. «Οὕτω τῇ γε Πτώσει το, τε Μέτρον καὶ
τὸ Μετρούμενον ἔχει πρὸς ἄλληλα»). Πιθανότατα τὸ χειρόγραφο ἀντεγράφη
ἀπὸ τὴν ἔκδοση, ὥστε ἡ ἀντιγραφὴ μπορεῖ νὰ χρονολογηθεῖ μετὰ τὸ ἔτ. 1764.
Αποτελέσματα 1 έως 10 από 101