Χειρόγραφα
105 Αρχειακή περιγραφή results for Χειρόγραφα
Βλ. καὶ κώδ. ΔΒΚ 70, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ τὸ α΄ μέρος τοῦ ἔργου. Βάσει τοῦ
ἀνωτέρω χειρογράφου, ποὺ φέρει χρονολογία 1812, χρονολογεῖται καὶ ὁ
παρὼν κώδ. 47 περὶ τὸ ἔτος 1812, καὶ πρέπει νὰ ἀντιγράφηκε στὴ Σμύρνη.
(Α σ. 1-148· Β, 1-88) Σύνταγμα Φιλοσοφίας, κολοβό.
Α (σ. 1-148) Μεταφυσική. – (σ. 1) Τίτλος: «Φιλοσοφίας Μέρος Τέταρτον.
Μεταφυσική». – (σ. 2) χωρίο ἀπὸ τὰ Μετὰ τὰ Φυσικὰ τοῦ Ἀριστοτέλη,
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΩΔΙΚΩΝ 1-100
91
ἐλαφρῶς παραλλαγμένο [996b8-12]: οὐδαμῶς ἔχειν λόγον ἑκάστη τῶν
ἐπιστημῶν … τὰς ἄλλας ἐπιστήμας δίκαον τοιαύτη.
– (σ. 3-7) «Εἰσαγωγή. § α΄». Ἀρχ. Μεταφυσικὴ εἶναι ἐπιστήμη τῶν ἀρχικῶν
νόμων τοῦ ἀνθρωπίνου νοός. Τέλ. ὑποσυνάπτομεν κεφαλαιωδῶς τὰ μέρη, εἰς
τὰ ὁποῖα πάλιν ὑποδιαιρεῖται καθέν. – (σ. 7-65) «Μεταφυσικῆς μέρος
πρῶτον. Καθαρὰ Μεταφυσική, Ὀντολογία». – (σ. 65-95) «Μεταφυσικῆς
μέρος δεύτερον. Ἐφηρμοσμένη Μεταφυσική». – (σ. 96-109) «Ἐφηρμοσμένης
Μεταφυσικῆς τμῆμα δεύτερον. Μεταφυσική, ’Οργανολογία». – (σ. 110-116)
«Ἐφηρμοσμένης Μεταφυσικῆς τμῆμα τρίτον. Μεταφυσικὴ Τελεολογία». – (σ.
117-118) «Ἐφηρμοσμένης Μεταφυσικῆς τμῆμα δεύτερον. Μεταφυσικῆς τῶν
ὑπὲρ αἴσθησιν. Ὑψηλοτέρα Μεταφυσική». – (σ. 118-129) «Ὑψηλοτέρας
Μεταφυσικῆς τμῆμα πρῶτον. Λογικὴ Ψυχολογία». – (σ. 129-139)
«Ὑψηλοτέρας Μεταφυσικῆς τμῆμα δεύτερον. Λογικὴ Κοσμολογία». – (σ.
139-148) «Ὑψηλοτέρας Μεταφυσικῆς τμῆμα τρίτον. Λογικὴ Θεολογία». –
Ἔκδ. Κ. Κούμας, Σύνταγμα φιλοσοφίας, τ. 3, Βιέννη 1819, σ. 1-149. Τὸ
χειρόγραφο ἀκολουθεῖ γενικῶς τὴν ἔκδοση, ἀλλὰ μὲ παραλείψεις, ἐνίοτε
παραφρασμένο κείμενο, μικρὲς διαφορὲς στοὺς ὅρους, ἀλλὰ καὶ διαφορετικὴ
ἀρίθμηση ταῶν παραγράφων. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ δὲν εἶναι βέβαιο ὅτι
ἀντιγράφηκε ἀπὸ τὴν ἔκδοση.
Β (σ. 1-88) Αἰσθητική (κολοβό). – (σ. 1) Τίτλος: «Φιλοσοφίας Μέρος
Πέμπτον. Αἰσθητική». – (σ. 2) χωρίο ἀπὸ τὸ Ἱππίας μείζων τοῦ Πλάτωνος
[128a1-6]: Οἵ τε καλοὶ ἄνθρωποι και τὰ ποικίλματα πάντα … καλὸν ἄρα ἐστὶ
τὸ δι’ ἀκοῆς τε καὶ δι' ὄψεως ἡδύ.
– (σ. 3-6) «Εἰσαγωγή. § α΄». Ἀρχ. Ἡ Αἰσθητικὴ εἶναι ἐπιστήμη τῶν ἀρχικῶν
νόμων τοῦ νοὸς τοῦ ἀνθρώπου. Τέλ. ἀπὸ τὰ νεώτερα συγγράμματα τῶν εἰς
ταύτην τὴν ὕλην ἀγωνισθέντων Γερμανῶν φιλοσόφων. – (σ. 6-78) «Αἰσθητικῆς
μέρος πρῶτον. Καθαρὰ Αἰσθητική». – (σ. 79-88) «Ἐφηρμοσμένης Αἰσθητικῆς
τμῆμα Α΄. Γενικὴ Καλλιτεχνία». Τέλ. (κολ.) [§ πϛ΄] διὰ τοῦτο διαιρεῖται τὸ
δαιμόνιον εἰς καθόλου καὶ μερικόν· ἀλλ’ ἐὰν εὑρίσκεται ἄνθρωπος ἔχων. –
Ἔκδ. Κ. Κούμας, Σύνταγμα φιλοσοφίας, τ. 3: Περιέχων Μεταφυσικὴν καὶ
Αἰσθηματικήν, Βιέννη 1819, σ. 153-242 (στὴν ἔκδοση § ΡΜΖ)· βλ. καὶ καὶ
ἀμέσως ἀνωτέρω, στὸ Α΄ μέρος (Μεταφυσική).
α) Ληξιαρχική πράξη γεννήσεως
β) Ληξιαρχική πράξη βαπτίσεως
γ) Ληξιαρχική πράξη θανάτου
2. (φ. 6v-178 r) Συνεσίου Κυρήνης, Μητροπολίτου Πτολεμαΐδος. Ἐπιστολαί. Ἀρχ. Ἔστι δὲ οὗτος ὁ Συνέσιος τὴν φρᾶσιν ὑψηλός.
3. (φ. 179r-218r) 'Ιουλιανοῦ αὐτοκράτορος Ἐπιστολαί.
4. (φ. 221r-238v) Βασιλείου τοῦ μεγάλου, Πρὸς τοὺς νέους.
5. (φ. 239r-261r) Τοῦ αὐτοῦ, Εἰς Εὐαγόραν ἐγκώμιον.
6. (φ. 263r-291v) Πλουτάρχου, Περὶ παίδων ἀγωγῆς.
7. (φ. 292r-309v) Προς Νιγρῖνον ἢ περὶ φιλοσόφου ἤθους.
8. (φ. 312r-318r) «Περὶ πένθους λόγος ιβ.» Ἄξιόν γε παρατηρεῖν τὰ ὑπὸ
τῶν πολλῶν ἐν τοῖς πένθεσι γιγνόμενα καὶ λεγόμενα. Τέλ. διὰ τὸ τοὺς πολλοὺς τῶν κακών τι μέγιστον τὸν θάνατον ὁρᾶσθαι.
9. (φ. 319r-372v) Εὐριπίδου, Ἑκάβη.
10. (φ. 375r-400r) Ἰλιάδος Α.
11. (φ. 402r-416r) Κάτωνος, Γνῶμαι παραινετικαὶ δ', Ἀναπολήσας ἐγὼ κατὰ νοῦν, ὡς oἱ πλεῖστοι . . . Τέλ. διπλοῖς τοῦτο δὲ νοῦν βραχύτις δρᾷ μὲν δύο ταῦτα τιθεῖσα.
12. (φ. 417r-439v) Λόγοι διάφοροι ἐπὶ τοῦ Εὐαγγελίου εἰς ἁπλῆν
γλῶσσαν. Βίβλος γενέσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ υἱοῦ Δαβίδ, υἱοῦ Ἀβραάμ. Κ(εφάλαι)ον
πρῶτον τοῦ Ματθαίου. Οὐδὲ καμμίαν ἄλλην φορὰν φαίνεται νὰ ἔλαβεν ὁ κόσμος
οὗτος οὔτε βιβλιον πλέον εὐφρόσυνον ἀπὸ τὸ σημερινόν, οὔτε μάθημα πλέον
εὐφρόσυνον ἀπὸ τὸ σημερινόν, οὔτε μάθημα πλέον ὑψηλότερον. Τέλ, ἐγὼ διὰ
νὰ σᾶς εὐγάλω καὶ ἀπὸ αὐτὸν τὸν κόπον σᾶς λέγω, ὦ ἀκροαταί, οἱ ἀπόστολοι ἐφώναζαν εἰς τοὺς προπάτοράς σας τὸν παλαιὸν καιρὸν πίστιν, πίστιν, ἐγὼ τώρα φωνάζω εἰς ἐσᾶς ἔργα, ἔργα.
(φ. 444r) + τὰ ἐναντία τῶν βρεττανῶν καὶ εἰς μερικὰ ζητήματα ὁποῦ θέλουσι συγκατάβασιν καὶ εἰς μερικὰ ὁποῦ διστάζουσι.
13. (φ. 444v) Ἀντίγραφον ἐπιστολῆς. Ὁ Ἀδριανουπόλεως ὑπέρτιμος
καὶ ἔξαρχος ... Τὸ τέλος ἐπὶ τῆς ἐσωτερικῆς πλευρᾶς τοῦ ὀπισθίου περιβλήματος, ὅπου ὑπάρχουν καὶ ἄλλες μεταγενέστερες σημειώσεις.
1. (φ. 3 r -10 r ) ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ, Περὶ τοῦ ἐνυπνίου ἤτοι βίος Λουκιανοῦ, Ἀρχ.
(ἀκέφ.) Πολλοῖς καὶ ἀγαθοῖς κοσμήμασι, σωφροσύνης τε καὶ
εὐσεβείας. ἔκδ. A.M. Harmon, Lucian, vol. 3, Cambridge, Mass.:
Harvard University Press, 1921 (repr. 1969): σ. 214-232. (10.5 κ.ἑ.)
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΩΔΙΚΩΝ 1-100
103
2. (φ. 10 r -112 v ) Νεκρικοί διάλογοι Ἔκδ. Jacobitz, Luciani, τ. 1. (φ. 10 r -14 v )
Διογένους καὶ Πολυδεύκους· Ἔκδ. σ. 136-138. – (φ. 14 v -23 r ) Χάρωνος
καὶ Ἑρμοῦ· Ἔκδ. σ. 149-154. – (φ. 23 v -28 r ) Μενίππου, Ἀχακοῦ,
Πυθαγόρου καὶ Σωκράτους· (φ. 28 r -30 r ) Πλούτων ἢ κατὰ
Μενίππου·Ἔκδ. σ. 138-139. – (φ. 30 r -32 r ) Ἑρμοῦ καὶ Χάρωνος· Ἔκδ.
σ. 140-141. – (φ. 32 v -34 r ) Πλούτωνος καὶ Ἑρμοῦ· (φ. 34 v -38 v )
Τερψίωνος καὶ Πλούτωνος·Ἔκδ. σ. 142-144. – (φ. 38 v -46 r )
Ἀλεξάνδρου, Ἀννίβα, Μίνωος καὶ Σκηπίωνος· (φ. 46 r -48 v ) Μίνωος καὶ
Σωστράτου· (φ. 48 v -51 r ) Διογένους καὶ Μαυσώλου· (φ. 51 v -53 r ) Νιρέως
καὶ Θερσίτου καὶ Μενίππου· (φ. 53 r -54 v ) Μενίππου καὶ Χείρωνος· (φ.
55 r -62 r ) Διογένους καὶ Ἀντισθένους καὶ Κράτητος· (φ. 62 r -64 v )
Μενίππου καὶ Τειρεσίου· (φ. 65 r -66 v ) Αἴαντος καὶ Ἀγαμέμνονος· (φ.
66 v -68 r ) Μενίππου καὶ Κερβέρου· (φ. 68 v -97 v ) Χάρων ἢ
ἐπισκοποῦντες· (φ. 98 r -112 v ) Μένιππος ἢ Νεκυιομαντία.
2.(φ. 112 v -133 r ) Περὶ τοῦ μὴ ῥᾳδίως πιστεύειν διαβολῇ. Ἔκδ. Bompaire,
Lucien, τ. 2, σ. 146-168.
3. (φ. 137 r -145 v ) Πατρίδος ἐγκώμιον. Ἔκδοση πρωτοτύπου στό: Bompaire,
Lucien, τ. 2, σ. 8-13.
4. (φ. 147 r -163 v ) Περὶ πένθους 147r: δύο καὶ μισὴ ἀράδες τοῦ κειμένου
ἀνολοκλήρωτες (Τίτλος καὶ Ἀρχ. Ἄξιον ρε παρατηρεῖν … τὰ
συμβαίνοντα, ἐπαναλαμβένεται πλήρως τὸ κείμενο ἐξ ἀρχῆς ἀπὸ τὸ φ.
147 v
5. (φ. 165 r –188 r ) ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Ὁμιλία κατὰ {τῶν} ὀργιζομένων
(CPG 2854). PG 31, 353-372.
6. (φ. 188 v -224 r ) Ὁμιλία κατὰ μεθυόντων (CPG 2858). PG 31, 444-464.
(φ. 224 r -256 r ) Περὶ τοῦ μὴ προσηλῶσθαι, ταῖς βιωτικαῖς (τοῖς βιωτικοῖς χφ.)
καὶ περὶ τοῦ ἐμπρησμοῦ (ἐμπυρισμοῦ ἔξωθεν τῆς ἐκκλησίας χφ.) (CPG
2866). PG 31, 540-553Α1, 560Β10-564
1. (φ. 256 v -289 r ) Ὁμιλία πρὸς τοὺς νέους ὅπως ἂν ἐξ ἑλληνικῶν
ὠφελοῖντο λόγων (CPG 2867). PG 31, 564-589. Ἔκδ. Boulenger, Saint
Basile, σ. 41-61.
2. (φ. 289 r -315 v ) Ὁμιλία ὅτι οὐκ ἔστιν αἴτιος τῶν κακῶν ὁ Θεός (CPG
2853). PG 31, 329-353.
3. (φ. 317 r – 366 v ) ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Περὶ παίδων ἀγωγῆς. Sirinelli–
Philippon, Plutarque, σ. 34-63.
4. Κείμενο γιὰ τὶς ἐννέα Μοῦσες, Ἀρχ. Φασὶ τὰς Μούσας … Τέλ.
Καλλιόπην ποιήσεως· ἀπαντᾶ στὰ Σχόλια στὸν Λουκιανὸ, Σχόλιο στὶς
Εἰκόνες, ἀρ. 43, H. Rabe, Scholia in Lucianum, Leipzig: Teubner, 1906
(repr. 1971): σ.186. 7-12.
5. (φ. 371 r -408 v ) Περὶ τοῦ ἀκούειν. Klaerr – Philippon – Sirinelli,
Plutarque, σ. 36-62.
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ
104
6. (φ. 411 r -436 v ) Περὶ πολυπραγμοσύνης, Dumortier – Defradas,
Plutarque, σ. 266-284.
7. (φ. 439 r -481 v ) Περὶ ἀδολεσχίας, G. N. Bernardakis, Plutarchi Moralia,
τ. 3, Λειψία, 1891, σ. 322-333.
2. (φ. 13r-21v) Παράφραση Λουκιανοῦ, Περὶ τοῦ ἐνυπνίου, ἤτοι βίος Λουκια-νοῦ. «Λουκιανοῦ Σαμωσατέως, Περὶ τοῦ ἐνυπνίου, ἤτοι βίος Λουκιανοῦ». Ἀρχ. Ἔναγχος πρόσφατος πρὸ μικροῦ πρὸ ὀλίγου. Τέλ. ἄδοξος καταφρονεμένος.
3. (φ. 22r) Ἐπιστολὴ Σουλτάνου πρὸς τὸν αὐτοκράτορα Λεοπόλδο. «Τὸ ἴσον τῆς ἐπιστολής ὁποῦ ἔστειλεν ὁ βασιλεὺς τῶν Τουρκῶν πρὸς τὸν αὐτοκράτορα Λεοπόλδον φανερώνοντάς του τὴν μάχην εἰς τοὺς 1663: μεταγλωττισθείσης ἀπὸ τὸ λατινικὸν εἰς ἡμετέραν γλῶτταν». Ἀρχ. Μωαμέτης ὁ υἱὸς τῆς πλέον περιφήμου φήμης. Τέλ. ἀτελ. βασιλεὺς ὅλου τοῦ κόσμου.
4. (φ. 25r-56r) <Παράφραση τοῦ Λουκιανοῦ, Τίμων ἢ μισάνθρωπος>. Ἀρχ. Ὦ θεὲ Ζεῦ εὔφορε δεφεντευτὰ ὑπερασπιστὰ τῶν φίλων καὶ τῶν ξένων. Τέλ. μήτε χωρὶς τραύματος μώλωπας λαβώματα πληγώματα σακατλήκια.
5. (φ. 60r-76v) Παράφραση τοῦ Λουκιανοῦ, Περὶ τοῦ μὴ πιστεύειν ραδίως τῇ διαβολῇ. Ἀρχ. Ἔστι φρικτὸν τρομακτικὸν τῇ ψυχῇ τοῦ ἀνθρώπου. Τέλ. δὲν ἐκακούργησε δὲν ἐποίησε τὸ χαλοιπὸν ἀπὸ τὸν Ἀριστείδην.
6. (φ. 78r-79v) Λεξικογραφικά. Ἀρχ. Ὑπάρχει εὑρίσκεται τινάς. Τέλ. τὰ πράγματα αἱ γνῶμαι: ἀπὸ τὴν ἀλήθειαν.
7. (φ. 80r-119r) Εἰσαγωγικὰ στὴν παράφραση Λουκιανοῦ, Τόξαρις ἢ φιλία, «Ἐν τῷ παρόντι λόγῳ ὁπόσον ἡ φιλία περισπούδαστον διέξησι, καὶ ἐξ ἱστορίας ἐπιδείκνυνται. Φίλου πιστοῦ μηδὲν εἶναι ἀντάλλαγμα τοῦ λεγομένου». Ἀρχ. Ὀρέστης υἱὸς Ἀγαμέμνονος. Τέλ. ἐπανῆλθον εἰς τὴν Ἑλλάδα. (φ. 80v-119r) Παράφραση: Ἀρχ. Τί λέγεις ὦ Τόξαρι. Τέλ. ὤφθης ἔδοξες: εἰς ἡμᾶς διὰ τῆς διαλέξεως ταύτης.
8. (φ. 123r-134v) «Στίχοι ἴαμβοι χρηστοηθείας πλήρεις, παραφρασθέντες Δανιὴλ τῷ Πατμίῳ χάριτι μέτρου εἰσαγωγικῶν χάριν». Πβ. ΕΒΕ 1117, καὶ Παπάζογλου, 148: α) (φ. 123r) «Προοίμιον». Ἀρχ. Ψυχὴ καὶ σῶμα οὐσία βροτῶν πέλει. Τέλ. σεμνοῦ βίου ὅσα πρὸς φίλτρον δὴ νύξει. – β) (123r-124r) «Περὶ προσευχῆς». Ἀρχ. Ὡς εὐσεβὲς καὶ βιωφελὲς πέλει. Τέλ. ἀλλ᾽ ἐκκαλύπτειν χρῆ ἐν καιρῷ καὶ τότε. – Γ) (φ. 124r-128v) «Περὶ τῆς ἐν ταῖς ἀναστροφαῖς εὐταξίας». Ἀρχ. Ἀεὶ μὲν οὐχ ἦττον δ᾽ ἐν ταῖς ἀναστροφαῖς. Τέλ. φεύγειν ἀνάγκη οἷς φρονεῖν δοκεῖν μέλλει. – Δ) (φ. 128v-129r) «Περὶ παραινέσεως». Ἀρχ. Παραίνεσις καιροῦ τυχοῦσα ἰσχύει. Τέλ. φίλτρῳ δὲ μᾶλλον, καὶ φειδοῖ τῆς τῶν πέλας. – Ε) (φ. 129r-129v) «Περὶ κόσμου». Ἀρχ. Ἀποτρόπαιον μὲν καὶ σεπτὸν ὑπάρχει. Τέλ. μόνοις φίλοι τοῖς ζηλωταῖς Γανυμήδους. – ΣΤ) (φ. 129v) «Περὶ περιπάτου». Ἀρχ. Περιπάτῳ δὲ χρῶ μήδ᾽ ἄγαν σπουδαίως. Τέλ. οὐ σωφρονούντων δήπου τυγχάνει ἔθη. – Ζ) (φ. 129v-130r) «Περὶ τοῦ καθῆσθαι». Ἀρχ. Περὶ καθέδραν χρῆσθαι δεῖ ἀναγκαίως. Τέλ. ποιεῖσθαι δήπου τὴν καθέδραν εἰς γόνυ. – Η) (φ. 130r-133r) Περὶ τραπέζης (in marg.) Ἀρχ. Πρὸ τῆς τραπέζης τὰς χεῖρας νίπτειν πρέπει. Τέλ. δίδωσιν ἀμείβεσθαι χωρὶς αἰσχύνης. – Θ) (φ. 133r-134r) «Περὶ εὐεργεσίας». Ἀρχ. Ἄξιός ἐστι χαρίτων δήπου μόνος. Τέλ. ἔδοξεν ὄψιν αἰσχρὰν ὡς νηρηΐδα. – (φ. 134r-134v) «Περὶ ἐπιμελείας». Ἀρχ. Πόνων ἑκουσίων τριβὴ ἀναγκαία. Τέλ. οἴσει τὸ εἶναι πάντως ἐπεφευγέναι.
9. (φ. 135r- 156r, 158r) Ἀρχ. Ἡ λογικὴ ψυχή: καὶ τὸ ὑλικὸν σῶμα: τὸ εἶναι ἡ ὕπαρξις ἡ ὀντότης. Τέλ. ὅ τι ἔφυγεν, ἔλειπεν ἀπὸ ἐκείνους.
10. (φ. 161r-207v) Διάφορα τεμάχια κειμένων γραμματικοῦ περιεχομένου. «Τοῖς ἐντυγχάνουσι». Ἀρχ. Τῶν ἐννόμων μὲν ὅπως ἕκαστος ἔχει τοὺς πλησίον. Τέλ. τῶν ἀποῤῥήτων χαρισμάτων.
11. (φ. 208r-262v) Παραφράσεις: (φ. 208r-217r) Δημοσθένους Ὀλυνθιακὸς Λόγος α´. Ἀρχ. Ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ἐγὼ φρονῶ πέπεισμαι ἀκριβῶς οἶδα. Τέλ. διὰ κάθε τῶν προειρημένων ἢ διὰ κάθε αἴτιον. (φ. 217r-227r) Τοῦ αὐτοῦ λόγος β´. Ἀρχ. Ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, φαίνεται εἰς ἐμένα. Τέλ. πρὸς ὑμᾶς, ἐπειδὴ θέλει διάκειται. (φ. 227v-239r) Τοῦ αὐτοῦ Γος. Ἀρχ. Ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, ὅμοια οὐκ ἐπέρχεταί μοι.
12. Θεματογραφικὲς Ἀσκήσεις στοὺς 'Ολυνθιακοὺς καὶ Φιλιππικοὺς λόγους τοῦ Δημοσθένη.
13. (φ. 268r-301v) Γραμματικά. Τί ἐστί τὸ εὖ συντάττειν.
14. (φ. 304r-375v) Εἰς τὸ πρῶτον εἶδος θέμα κατὰ Θεόδωρον παρὰ τοῦ Δανιὴλ Πατμίου.
15. (φ. 377r-392v) Νεοφύτου Ἱεροδιακόνου. Θέματα (ἐν τῇ κατὰ τὸ ἁγιώνυμον ὄρος σχολῇ ἐκδοθέντα). Ἀρχ. Ἀναγκαία μὲν εἶναι καὶ ἡ ἁρμοδία ὕλη εἰς κάθε τεχνίτην. Τέλ. κολυμβητοῦ γὰρ δεῖται δηλίου τὰ γραφέντα. Ἔρρωσο.
Ὁ κώδικας ἀποτελεῖται ἀπὸ τεύχη ποὺ συσταχώθηκαν πιθανῶς ἀπὸ κάποιον μαθητὴ στὶς ἀρχὲς τοῦ 19ου αἰώνα.
1. (φ. 1r-12v) ΜΙΧΑΗΛ ΠΕΡΔΙΚΑΡΗΣ, «Περὶ θεωρίας ἰατρικῆς σύνοψις». Ἀρχ. Εἰ ἰδίως ἡ τέχνη τῆς ἰατρικῆς οὐκ ἔστιν ἕτερον ἢ δύναμίς τις δι’ ἧς ἰατρεύονται τὰ νοσήματα τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος, καὶ φυλάττεται ἡ ὑγεία. Τέλ. τοῖς δὲ στυφοῦσας ἔχουσας κοιλίας ὡς τὴν βούγλωσσον, καὶ μαλάχην, σεύτλων, σπαναχίων, καὶ τῶν ὁμοίων. Τέλος καὶ τῷ θεῷ δόξα.
Περιλαμβάνει τὰ κεφάλαια: – (1r-v) «Περὶ θεωρίας ἰατρικῆς σύνοψις». – (1v-2r) «Περὶ τῶν μὴ φυσικῶν». – (2r-3r) «Περὶ τῶν παρὰ φύσιν». – (3r-v) «Περὶ τῆς αἰτίας τῆς νόσου». – (3v-4r) «Περὶ τῶν συμπτωμάτων τῆς νόσου». – (4r-v) «Περὶ σφιγμῶν καὶ τῶν διαφορῶν αὐτοῦ». – (4v-5v) «Περὶ οὔρων διαγνώσεως». – (5v-6v) «Περὶ κρίσεων καὶ κρισίμων ἡμερῶν». – (6v) «Περὶ τῶν τεσσάρων καθόλου καιρῶν τῶν νοσημάτων». – (7r-8v) «Περὶ προγνώσεων κανόνες». (8v-9r) «Περὶ τῶν τεσσάρων καιρῶν τοῦ χρόνου». – (9r-10v) «Περὶ τῶν εἰδῶν τῶν θεραπειῶν κατὰ γένος». – (10v-11r) «Περὶ συκειάσεως». – (11r-12r) «Περὶ βδελλῶν». – (12v) «Περὶ διαίτης». – Μετὰ τὸ πέρας τοῦ κειμένου, σημείωμα τοῦ γραφέα: Ἐκφωνηθέντα μοι παρὰ τοῦ ἐξοχωτάτου κυρίου Μιχαὴλ τοῦ Πρεδηκάρη. Θεὸς δὲ αὐτῷ τάχος ὄλβια δώσει. Ἀνέκδοτο.
Στὸ φ. 13r-v πέντε συνταγές «διὰ κτικιάρους».
Στὸ φ. 15r (ἴδιο χέρι) «Περὶ τῶν σφιγμῶν τῶν ἀσθενούντων». Ἀρχ. Ὅταν προσέλθῃς τῷ νοσοῦντι, κράτησον τὸν σφιγμὸν αὐτοῦ πρὸς ὀλίγον.
2. (φ. 23r-83v) ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ, Στοιχεῖα (Βιβλία 1-6). Τίτλος: «Εὐκλείδου<ς> στοιχεῖον 1ον. Ἐκ τῶν τοῦ Θέωνος συνουσιῶν ὅροι». Ἀρχ. αον. Σημεῖον ἐστίν, οὗ μέρος οὐθέν. Τέλ. οὕτως καὶ ἡ γωνία πρὸς τὴν γωνίαν. Ἐν τοῖς ἴσοις κύκλοις κ(αὶ τὰ τοιαῦτα). Τέλος τοῦ ϛ΄ βιβλίου τοῦ Εὐκλείδους. Μεγάλη ὁμοιότητα κειμένου μὲ τὴν ἔκδοση: [Μεθόδιος Ἀνθρακίτης – Μπαλάνος Βασιλόπουλος], Ὁδὸς μαθηματικῆς, Βενετία 1749, σ. 7-171. Γιὰ τὴν ἔκδοση τοῦ Εὐκλείδη βλ. Euclidis, Elementa, post I. L. Heiberg edidit E.S. Stamatis, ἐκδ. Teubner, 21969. Στὰ περιθώρια, σὲ κάθε σελίδα, γεωμετρικὰ σχήματα.
3. (φ. 84r-132r) <ΜΕΘΟΔΙΟΣ ΑΝΘΡΑΚΙΤΗΣ>, Λογικὴ Πραγματεία.
(φ. 84r-106v) Τίτλος: «Εἰσαγωγὴ τῆς Λογικῆς <πραγματείας>». Ἀρχ. Τὸ μέσον δι’ οὗ ἕκαστος ἐν ἁπάσῃ ἐπιστήμῃ καὶ τέχνῃ διαλέγεσθαι δύναται. Τέλ. δεῖ δὲ ἐν τοῖς τοιούτοις μὴ ἁπλῶς ἀπαντᾶν, ἀλλὰ διαιρέσει, τὰ μὲν ξυγχωροῦντες τὰ δὲ ἀναιροῦντες. Τέλος καὶ τῷ θεῷ δόξα. – Τὸ αὐτὸ κείμενο, μὲ ἀπόδοση στὸν Ἀνθρακίτη, καὶ στὸν κώδ. British Library 8227, φ. 4r-42r, τοῦ ἔτους 1726, μὲ τίτλο: «Εἰσαγωγὴ τῆς Λογικῆς Πραγματείας»· βλ. Κ. Θ. Πέτσιος, «Ἡ διδασκαλία τῆς Λογικῆς κατὰ τὴν περίοδο τοῦ νεοελληνικοῦ Διαφωτισμοῦ», Πρακτικὰ Συνεδρίου “Nεοελληνικὸς Διαφωτισμός”, Kοζάνη 8-10.11.1996, [Ἰνστ. Bιβλίου καὶ Ἀνάγνωσης], Κοζάνη 1999, σ. 369-370. Τὸ κείμενο ἐπίσης στὸν κώδ. Πατρ. Ἱεροσολύμων 107.4 καὶ πιθανῶς στὸν κώδ. Μονῆς Σπηλαίου 101 (olim)· βλ. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, ΙΒ, τ. 1, σ. 201 (ἀνώνυμα), καὶ N. A. Bees, Verzeichnis der griechischen Handschriften des peloponnesischen Klosters Mega Spileon, τ. 1, Λειψία 1915, σ. 96 (μὲ ἐσφαλμένη ἀπόδοση στὸ Γεώργιο Σουγδουρή).
(φ. 107r-116r) Τίτλος: «Ζητήματα τῆς Λογικῆς πρὸς ἄσκησιν τῶν λογικευoμένων». Ἀρχ. Ζήτημα α΄. Διάλεξις α΄. Πότερον ἀναγκαία ἐστὶν ἡ λογικὴ πρὸς τὴν τῶν ἐπιστημῶν ἐπίκτησιν. Διχῶς ἡ λογική, ἡ μὲν φυσική, ἡ δ’ ἔντεχνος. Τέλ. καὶ ὅπερ ἡ λογικὴ συνεσταλμένως, τοῦτο ἡ ῥητορικὴ διεξοδικωτέρως διαλαμβάνει. Μετὰ τὸ πέρας: Τέλος τῆς λογικῆς τέχνης, ἐφ’ ἑξῆς δὲ περὶ τῶν καθόλου. – Τὸ αὐτὸ κείμενο καὶ στὸν κώδ. British Library 8227, φ. 42v-63r, τοῦ ἔτους 1726, καθὼς καὶ στὸν κώδ. ΔΒΚ 45, φ. 106r-113v.
(φ. 118r-132r) Τίτλος: «Κοινῶς περὶ τῶν καθόλου». Ἀρχ. Εἴρηται τὰς ἐπιστήμας περὶ τῶν καθόλου καταγίνεσθαι, τὴν δὲ λογικὴν ὄργανον τούτων εἶναι. Τέλ. καὶ ὅτε αἱ φύσεις γινώσκονται ὡς μία, τότε οὐκ εἰσὶ καθ’ ἑαυτὰς χωρισταί. Τέλος.
– Τὸ αὐτὸ κείμενο καὶ στὸν κώδ. British Library 8227, φ. 63r-88r, ὅπου ὅμως τὸ κείμενο περαιτοῦται ὡς: ἑτερότης οὐ δίδοται ἐσωτερικῶς ὡς δέδεικται, καθὼς ὁ κώδ, ΔΒΚ 41 περιέχει καὶ μικρὸ κεφάλαιο (24 ἀράδες) ὑπὸ τὸν τίτλο: «Ἀνασκευὴ τῶν καθόλου μετὰ τὰ πολλά». Ἀρχ. Δοξάζουσι τινὲς τὸ καθόλου οὐκ ἐκ μέρους τοῦ πράγματος ἐντελῶς. Τὸ κείμενο ἐπίσης στὸν κώδ. Πατρ. Ἱεροσολύμων 107.5 (ἀνώνυμα), καὶ στὸν κώδ. Μονῆς Σπηλαίου 101 (olim)· βλ. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, ΙΒ, τ. 1, σ. 201, καὶ N. A. Bees, Verzeichnis der griechischen Handschriften des peloponnesischen Klosters Mega Spileon, τ. 1, Λειψία 1915, σ. 96 (μὲ ἐσφαλμένη ἀπόδοση στὸ Γεώργιο Σουγδουρή). Βλ. καὶ κώδ, ΔΒΚ 45, φ. 113v-114r.
4. (φ. 134r-182r) ΑΔΗΛΟΣ, «Περὶ φυσικῆς» (ἀτελές). Ἀρχ. Μέρος α΄. Κεφάλαιον α΄. Τί φυσικὴ καὶ τίνα τὰ παρ’ αὐτῆς θεωρούμενα. Τῷ τῆς φυσικῆς ὀνόματι τὴν τῶν φυσικῶν πραγμάτων ὡς οἷόν τε ἐπιστήμην ἀρχάς τε καὶ λόγους χορηγοῦσαν. Τέλ. ὁ γὰρ ἰατρὸς τὴν τοῦ φαρμάκου δύναμιν, οὐ δύναται προορῶν [ .
5. (φ. 184r-202v) <ΜΕΘΟΔΙΟΣ ΑΝΘΡΑΚΙΤΗΣ>, [Φιλοσοφικὸ τετράδιο] (κολ.). Τίτλος: «Ὅπως διὰ τῆς ἀψευδοῦς γνώσεως ἣν ἕκαστος ἔχει περὶ αὑτοῦ δύναται βαθμηδὸν ἐλθεῖν ἐφ’ ἑτέρας καθόλου». Ἀρχ. Οὐκ οἶδ’ ὅπως τῶν πάλαι τινὲς τῷ τῆς φιλοσοφίας οὐκ εἰκότως τιμηθέντες ὀνόματι. Τέλ. (κολ.) οὐ δύνανται, ὡς ἐστὶν ἐν τῷ θείῳ νοῒ ἀληθῶς;
Τὸ ἴδιο ἔργο περιέχεται καὶ στὸν κώδ. ΕΒΕ 1331, φ. 101r-168v, μὲ Τέλ. καὶ ταῦτα μὲν ἅλις περὶ τούτων· ἐφεξῆς δὲ ῥητέον περὶ τῶν ἐν σώματι θεωρουμένων αἰσθήσεων (http://dacalbo.hpdst.gr/archive/item/722?lang=en, ὅπου περιγραφὴ καὶ ψηφιακὸ ἀντίγραφο τοῦ κώδικα). Τὸ πέρας τοῦ κειμένου στὸν κώδ. ΔΒΚ 41 ἀντιστοιχεῖ στὸ τέλος τοῦ φ. 136r στὸν ΕΒΕ 1331. Τὸ αὐτὸ ἔργο καὶ στὸν κώδ. ΕΒΕ 1324, φ. 1r-20r (http://dacalbo.hpdst.gr/archive/item/754?lang=en, ὅπου περιγραφὴ καὶ ψηφιακὸ ἀντίγραφο τοῦ κώδ.), τὸν κώδ. Πατρ. Ἱεροσολύμων 117.6 (ἀνώνυμα) καὶ τὸν κώδ. Μονῆς Σπηλαίου 101 (olim)· βλ. Καράς, Οἱ ἐπιστῆμες στὴν Τουρκοκρατία, τ. 2, σ. 326-327, 559 (χωρὶς ἀπόδοση σὲ κάποιον συγγραφέα), Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, ΙΒ, τ. 1, σ. 201, καὶ N. A. Bees, Verzeichnis der griechischen Handschriften des peloponnesischen Klosters Mega Spileon, τ. 1, Λειψία 1915, σ. 96 (μὲ ἐσφαλμένη ἀπόδοση στὸ Γεώργιο Σουγδουρή).
Ἡ ταύτιση στὸ Κ. Θ. Πέτσιος, «Μεθόδιος Ἀνθρακίτης: Ἐργοβιογραφικὴ ἀνασυγκρότηση. Ἕνα ἄγνωστο φιλοσοφικὸ ‘Τετράδιο’: Ἡ Φυσική». Ἡ Λογιοσύνη τοῦ Ἀνατολικοῦ Ζαγορίου. Α΄ Πανελλήνιο ἐπιστημονικό συνέδριο, [Πανεπ. Ἰωαννίνων. Τομέας Φιλοσοφίας], Ἰωάννινα 2002, σ. 69-120. – Ὁ Σοφοκλῆς Κ. Οἰκονόμος ἀποδίδει τὸ ἔργο ἐσφαλμένα στὸν Γεράσιμο Βλάχο, βάσει σύγκρισης τοῦ ὕφους τοῦ ἀνωτέρω κειμένου, ποὺ σωζόταν σὲ χειρόγραφο τῆς προσωπικῆς του βιβλιοθήκης, μὲ τὰ σχόλια τοῦ Βλάχου στὰ Μετεωρολογικὰ τοῦ Ἀριστοτέλη· βλ. Γ. Κ. Σπυριδάκης, «Γεράσιμος Βλάχος», ΕΜΑ 2 (1940)101 καὶ σημ. 2. Τὸ χειρόγραφο τοῦ Οἰκονόμου ταυτίζεται μὲ τὸν κώδ. ΕΒΕ 1324· βλ. Βασιλικὴ Μπόμπου-Σταμάτη, «Παρατηρήσεις στὰ χειρόγραφα τῶν ἔργων τοῦ Γερασίμου Βλάχου», Ἑλληνικὰ 28/2 (1975) 384-385, ἡ ὁποία ἐπίσης τὸ ἀποδίδει στὸν Βλάχο.
(σ. 1-128) Ἀριθμητική, Πρακτικὸ μέρος.
(σ. 1-56) Βιβλίο Α΄ (ἀπὸ χ2): «Καὶ πρῶτον περὶ τοῦ πρακτικοῦ μέρους αὐτῆς» [ἀρχικὸς τίτλος ἀπὸ χ1, διαγραμμένος: Περὶ ἀριθμητικῆς πρακτικῆς]. Ἀρχ. Τὸ μὲν δὴ ζητεῖν [δὴ ζητεῖν add. sl. χ2] εἰ ἐστὶν ἐν τοῖς οὖσιν [ζητεῖν del. χ2] ἐπὶ τῶν καθ’ αὑτὸ γνωρίμων καὶ πᾶσιν ὁμολογουμένων. Τέλ. ὅτου χάριν καὶ ἡμεῖς συντομίας ἕνεκα πέρας τοῦ αου βιβλίου ἐνταῦθα δεδώκαμεν.
(σ. 57-100) Βιβλίο Β΄: «Περὶ κλασμάτων, τί τε ἐστὶ τὸ κλάσμα, καὶ ὅπως γράφεται». Ἀρχ. Κεφ. αον. Πληρωθέντος ἤδη τοῦ αου βιβλίου τῆς παρούσης πραγματείας, καὶ τῶν ταύτῃ χρειωδεστέρων. Τέλ. ὡς καὶ ἐν τῷ ϛῳ ὑπετέθη τοῦ προτέρου προβλήματι (εἶτα ἀκολουθεῖ, τό, τοιαύτη μὲν οὖν ἡ τῶν κλασμάτων χρῆσις, σελ.).
(σ. 101-110) «Περὶ Γεωμετρικῆς [διορθωμένο ἀπό: Ἀστρονομικῆς] ψηφοφορίας». Ἀρχ, Ψηφοφορία, ἥτις καὶ ψηφηφορία μεταλήψει τοῦ στοιχείου παρά τισι λέγεται. Τέλ. Τοιαύτην γάρ τινα πρὸς ἄλληλα τὰ λεπτὰ ἀναλογίαν τηροῦσιν ἐν τῷ γράφεσθαι.
(σ. 111-128) «Περὶ Ἀστρονομικῆς ψηφοφορίας». Ἀρχ, Ἀστρονομικὴ δὲ ψηφηφορία ἐστίν, ᾗπερ οἱ τῶν ἀστρονόμων παῖδες ἐπὶ τῶν κινήσεων τῶν οὐρανίων σφαιρῶν καὶ ἀστέρων χρῶνται. Τέλ. σαφεστέρα γενήσεται [διαγραμμένο: ἡ περὶ αὐτῶν ἑρμηνεία] ἐπί τε τῆς τῶν γεωμετρικῶν καὶ ἀστρονομικῶν προβλημάτων πραγματείας.
(σ. 129-178) Ἀριθμητική, Θεωρητικὸ μέρος. «Περὶ τοῦ θεωρητικοῦ τῆς ἀριθμητικῆς μέρους. Βιβλίον Α΄. Προοίμιον». Ἀρχ. Τοῦ αου τῆς ἀριθμητικῆς πληρωθέντος μέρους εἰς χρῆσιν ἀνήκοντος τῶν ἀριθμῶν, ἑπόμενόν ἐστι διαλαβεῖν καὶ περὶ τοῦ βου ταύτης μέρους. Τέλ. (σ. 176) ἵνα δὲ σαφεστέρα ἡ τούτων γένηται ἑρμηνεία, ταχθήτω καὶ ταῦτα εὐτάκτως, συστοιχοῦντα τοῖς παρ’ Ἕλλησιν ἀριθμητικοῖς χαρακτῆρσι. – Ἀκολουθοῦν (σ. 176-178) οἱ χαρακτῆρες τῶν ἀρχαιοελληνικῶν ἀριθμῶν καὶ ἀριθμητικῶν.
Στὰ φ. Ιr-ΙΙv καὶ στὶς σ. 35α-β, 82α-β, 129α-β, 179-181, σημειώσεις σχετικὰ μὲ τὸ κείμενο, μὲ παραπομπὲς σὲ ἀντίστοιχες σελίδες. Στὴ σ. 181α δοκίμια κονδυλίου καὶ ἀριθμητικὲς πράξεις. Βασιλόπουλος, Μπαλάνος