Item Χ42 - Σύμμικτος Φιλολογικός

GR GR-KDBK (ΚΔΒΚ) GR GR-KDBK (ΚΔΒΚ) ASKX-ΚΤ01-Φ01-Χ42

Σύμμικτος Φιλολογικός

Item

τεκμήριο 1 ASKX (X42 Χαρτὶ 215x160 χιλ. φ. 215 (–68-77, –86-88, +145bis, –155-159, –166, –201) στ. 25-27 ἀκέφ. (ἐξέπεσαν 3 φύλ.)

Άγνωστο

Δωρεά

1. (φ. 1r-31r) <ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΓΔΟΥΡΗΣ, Εἰσαγωγὴ Λογικῆς> (ἀκέφ.). Ἀρχ. ἑαυ]τοῦ οὐκ ἐσήμαινον οἷον ἡ φωνή, ἄνθρωπος, ἥτις ἀφ’ ἑαυτῆς οὐδὲν [μᾶλλον ση]μαίνει, ἥπερ ἡ βλίτηρι (τὸ κείμενο ἄρχεται ἀπὸ τὸ μέσον τοῦ κεφ. β΄ τοῦ α΄ μέρους. – (1r-12r) <«Μέρος α΄. Περὶ τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν βαν τοῦ νοὸς ἐνέργειαν, ἤτοι περὶ ὅρων»> (βάσει του κώδ. ΔΒΚ 44, φ. 11r). – (12v-20r) «Μέρος β΄ Περὶ τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν βαν τοῦ νοὸς ἐνέργειαν». – (12v-20r) «Μέρος γ΄. Περὶ τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν γαν τοῦ νοὸς ἐνέργειαν». Διαγράμματα: φ. 5v, 17v, 19v. – Ἔκδ. Γεώργιος Σουγδουρῆς, Εἰσαγωγὴ Λογικὴ ἤτοι Προδιοίκησις, Βιέννη 1792 (ΘΠ, ἀρ. 5318)· πβ. κώδ. ΔΒΚ 44, φ. 10r-49v.
2. (φ. 33r-48v) ΑΦΘΟΝΙΟΣ, Προγυμνάσματα. Τίτλος: «Ἀφθονίου σοφιστοῦ Προγυμνάσματα. Ὅρος μύθου». Ἀρχ. Ὁ μῦθος ποιητῶν μὲν προήλθε, γεγένηται δὲ καὶ ῥητόρων κοινὸς ἐκ παραινέσεως. Τέλ. καὶ τὸ κεκολάσθαι οὐ πέρας, ἀλλ’ ἀρχὴν γενήσεται πάθους. – Ἔκδ. Patillon, Corpus Rhetoricum, σ. 112-162.
Στὸ φ. 49v (ἀπὸ μετγν. χέρι, ἀρχ. 19ου αἰ.): τὸ διδασκαλικὸν διαιρεῖται εἰς δίδαξιν τινὸς α. τέχνης ἢ ἐπιστήμης, β. ἢ ἐξηγήσεις ἢ παλαιῶν ὑπομνήματα, γ. καὶ ἄλλο τι σαφηνίζοντες.
3. (φ. 49r-94r) ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΓΔΟΥΡΗΣ, Περὶ τοῦ πῶς δεῖ ὁμιλίαν συγγράφειν. (49r) Τίτλος: «Περὶ τοῦ πῶς δεῖ ὁμιλίαν, ἤξτοι διδαχὴν ξυγγράφειν· (μετὰ ἀπὸ κενό) 1678 ἐν Παταυΐῳ. Μεταφρασθὲν ἐκ τῆς τῶν Ἰταλῶν εἰς τὴν τῶν Ἑλλήνων φωνὴν παρὰ τοῦ σοφωτάτου καὶ λογιωτάτου ἡμῶν καὶ κατ’ ἄμφω [προσθήκη: τῆς τε ἑλληνικῆς καὶ Ἰταλίδι] δασκάλου κυρίου κυρίου Γεωργίου ἱερέως Σουγδουρῆ τοῦ ἐξ Ἰωαννίνων». Τὸ κείμενο στὰ φ. 50r-94r. Ἀρχ. Μέλλοντι ὁμιλίαν συγράφειν (ἣν διδαχὴν εἰώθαμεν λέγειν). Τέλ. εἰς τὸ δύνασθαι ἀφ’ ἑαυτῶν εὑρεῖν κρείττω τῶν ὑφ’ ἡμῶν ἁπλῶς εἰρημένων. – Ἔκδ. Κ. Δυοβουνιώτης, «Μελετίου Ἀθηνῶν, Περὶ τοῦ πῶς δεῖ ὁμιλίαν συγγράφειν», Ἐκκλησιαστικὸς Φάρος 19 (1920) 326-341 (ἀποσπ. κεφ. 3 καὶ πλῆρες τὸ κεφ. 10)· Κ. Κούρκουλας, Ἡ θεωρία τοῦ κηρύγματος κατὰ τοὺς χρόνους τῆς Τουρκοκρατίας, Ἀθήνα 1957, σ. 45-49 (ἀποσπ.)· πβ. Χατζοπούλου, Κατάλογος χειρογράφων Μπενάκη, σ. 72.
Στὸ φ. 94v (χέρι τοῦ φ. 49v): α. θάπτο (!) τὶς νεοσφαγὲς σῶμα ἐπ’ ἐρήμιας ἄρα τὸ θάπτεις ἐστι σημεῖον φόνου οὐκ ἔστι πιθανόν, ὅτι θάπτουσι, καὶ ἀγαθοὶ καὶ φαῦλοι. Διὸ καὶ τὸν θάπτοντα ἐξετάζειν, καὶ μάρτυρας. β. υἱοῦ τινὸς ἀσώτου ὁ πατὴρ ἐφονεύθη. ἄρα ὁ υἱὸς ἀμφίβολος. ἔστι γὰρ καὶ πατρικὴ στοργὴ ήτι δύναται νικήση τὴν ἀσωτίαν, ὅθεν μάρτυρας. γ. νέοι ώμοσαν μὴ γῆμαι, καὶ φεύγουσι κακοῦ βίον. τὸ δὲ τέλος ἀμφίβολον. οὐ γὰρ βουλοντα πορνεύειν, ἀλλὰ παρθενεύειν. διὸ καὶ τοὺς βίους αὐτῶν ἐξετάζουσι.
4. (φ. 97r-209v) ΝΙΚΟΜΑΧΟΣ ΓΕΡΑΣΗΝΟΣ, Ἀριθμητική. – (φ. 97r) Τίτλος: «Νικομάχου Γερασηνοῦ Ἀριθμητικῆς εἰσαγωγῆς τῶν εἰς δύο τὸ αον, ὅπερ ἐξηγεῖται ὁ φιλόσοφος Πρόκλος». Ἀρχ. Οἱ παλαιοὶ καὶ πρῶτοι μεθοδεύσαντες ἐπιστήμην κατάρξαντος Πυθαγόρου. Τέλ. καὶ πάντες οἱ ἐν τῷ τῆς μουσικῆς ὀργάνῳ τῶν συμφωνιῶν λόγοι ἀνελλειπεῖς. Ἐνίοτε μὲ μικρὰ παρασελίδια σχόλια, ἐνσωματωμένο στὸ κείμενο σχήματα, καθὼς καὶ ἐρυθρόγραφα γράμματα. – Ἔκδ. Nicomachi Geraseni Pythagorei introductionis arithmeticae libri II. ἐκδ. R. Hoche, Teubner, Λειψία 1866. Βλ. καὶ Εὐάγγ. Κ. Σπανδάγος, Ἡ Ἀριθμητικὴ Εἰσαγωγὴ τοῦ Νικομάχου τοῦ Γερασηνού, ἐκδ. Αἴθρα, Ἀθήνα 2001.
Στὸ φ. 209v ὑπὸ τὸν τίτλο «τοῦ Ψελλοῦ» οἱ ἑξῆς στίχοι, γνωστοὶ ὡς Hexastichon iambicum ex theologia Leonis magistri fortasse desumpti:
θεὸς τὸ διττὸν οὐκ ἔχων τῶν πνευμάτων
ἔχει τὸ τριττὸν οὐδενὶ τῶν σωμάτων.
Αὐτὸς μετασχὼν οὐ ρεούσης τετράδος
Αίσθήσεως πέφυκεν ἔξω πεντάδος.
Κίνησιν οὐ πάσχων δὲ διπλῆς ἑξάδος,
Φέρει τὸ σεπτὸν τῆς ἀρίστης ἑπτάδος.
Ἐρυθρόγραφες «γλῶσσες» ἐπὶ τῶν ὑπογραμμισμένων λέξεων:
στ. 1: κτιστὸν περιγραπτὸν
στ. 2: πλάτος, μῆκος, καὶ βάθος
στ. 3: τῶν [τεσσάρων;] στοιχείων
στ. 4: ἀμέτοχος τῶν ε΄ αἰσθήσεων
στ. 5: γέν[εσις], φθ[ορά], αὔξησ[ις], μείωσις, ἀλλοίωσ[ις], φορ[ὰ] ἄνω, κάτω, δεξιά. ἀριστερά, ἔμπροσθεν, ὄπισθεν
στ. 6: τῶν ἑπτὰ χαρισμάτων
Γιὰ ἄλλα χειρόγραφα μὲ τὸ Ἑξάστιχο βλ. στοὺς Pinakes (http://pinakes.irht.cnrs.fr/notices/oeuvre/4139/).

Δεν αναμένονται άλλες προσκτήσεις.

Σύμφωνα με τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας (ΕΚΛ) ΚΔΒΚ.

Σύμφωνα με τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας (ΕΚΛ) ΚΔΒΚ.

Γραφή: Τρεις γραφείς με παρόμοιο ductus· χ1: φ. 1r-94r [πλὴν τῶν φ. 21r, 50v, ποὺ εἶναι αντιγραμμένο από το χ2 (συνέχεια κειμένου)] καὶ 119v-209v·.χ3: 97r-119r· Γραφή δεξιοκλινής, (πυκνὴ στὰ φ. 1r-94r) συνήθης φιλολογική τῶν αρχών τοῦ 18ου αἰώνα. Μελάνι βαθυκάστανο.

Ὕλη Χαρτὶ ὑποκίτρινο, σχετικὰ χονδρό-τραχύ-σκληρό. – Χαράκωση: σχῆμα Leroy 20D1. Χαράκωση στὸ verso, γραφὴ ἐπὶ τῆς γραμμῆς χαράκωσης. – Ὑδατόσημα: α) AL PAPA ἐντὸς κύκλου, ποὺ φέρει ἀνω καὶ κάτω ἀνθοειδὲς σχῆμα (πβ. ἀνωτέρω, κώδ. 36, ὑδατ. γ΄)· β) trois chapeau· γ) γράμματα G M Z, ὑπεράνω σταυρός· δ) ἐντὸς κυκλικοῦ πλαισίου: trois chapeau καὶ κάτωθεν F SAMUEL· ε) trois chapeau (παραλλαγή) μὲ ἀντίσημο Ζ· ϛ) γράμματα E C· ζ) ἐντὸς κυκλικοῦ πλαισίου: trois chapeau καὶ κάτωθεν S FIS.
Τχ 18–1 (5· 1ο-3ο φύλ. ἐξέπεσαν μὲ ἀπώλεια κειμ.), 18 (13), 18–1 (20· 4ο φύλ. ψαλιδισμένο μὲ ἀπώλεια κειμ.), 18 (28), 14 (32), 28 (48), 18 (55· τὸ φ. 53 ἀποσπάσθηκε ἀπὸ τὴ ραφή, ἐνῶ τὸ παραπληρωματικό του εἶναι ψαλιδισμένο [ἀρχικῶς 1ο φύλ. τοῦ τχ]), 38 (92· πβ. –68-77, –86-88, χωρὶς ἀπώλεια κειμ.), 14 (96), 68 (144), 18 (151· πβ. +145bis), 18 (164· πβ.· –155-159), 18 (173· πβ. –166), 48 (206· πβ. –201), 18–2 (212· 7ο-8ο φύλ. ἐξέπεσαν χωρὶς ἀπώλεια κειμ.), 14 (215· 4ο φύλ. ἐπικολλημένο στὸ ἔσω ὀπίσθιο κάλυμμα). – Ἀρίθμηση τευχῶν. Στὰ φ. 1r-31r: στὴν κάτω ὤα (μέσον) τοῦ 1ου recto ὡς [αον], βον, γον· στὰ φ. 97r-209v: στὴν κάτω ὤα (μέσον) τοῦ τελευταίου verso ὡς βον-γον (προφανῶς στὴ συνέχεια μερικοὶ ἀριθμοὶ ἀπεκόπησαν λόγω ξακρίσματος). «Παραπομπές» στὴν κάτω δεξιὰ ὤα, ἐνίοτε στὸ recto, ἐνίοτε στὸ verso, ἐνίοτε σὲ recto-verso. – Ἀρίθμηση φύλλων. Φυλλαρίθμηση μτγν. μὲ μολύβι, σὲ ἕκαστο recto (ἄνω δεξιὰ γωνία), μὲ ἀραβ. στοιχεῖα δυτ. τύπου, ὡς φ, 1-211 καὶ στὴ συνέχεια 112-115· διόρθωση ἀπὸ τὸν καταλογογράφο σὲ φ. 212-215. – Ἄγραφα: φ. 31v-32v, 49v (πλὴν σημ.) 95r-96v, 210r-213r, 213v-214v (πλὴν σημ.).
Σημ. Στὸ φ. 31r: Τέλος καὶ τῷ θεῷ δόξα. Τέλος εἴληφε ἡ παροῦσα, 1705 μαρτίου 25.
Στὸ φ. 48v: Τέλος καὶ τῷ θεῷ δόξα. 1705 ἀπριλίου 4.
Στὸ φ. 94r: Τέλος καὶ τῷ θεῷ δόξα. 1705 ἰουλίου 5 εἰς Ἰωάννινα.
Στὸ φ. 209v: 1707 ὀκτωβρίου 4 ἐν Ἰωαννίνοις.
Στὸ φ. 213v καὶ 214r ἡ ἀλβάβητος ὡς δοκίμιο κονδυλίου· στὸ φ. 213v δυσανάγνωστη φράση (δοκίμιο κονδυλίου).
Στὸ φ. 215r (πιθανῶς χ1):
τοῦ δεσπότου 1
τοῦ πρωτοσυγκέλου 1
τοῦ χατζῆ 1
τοῦ π(α)πα κὺρ ἀναστασίου 1
τοῦ κὺρ παρθενίου 1
τοῦ κὺρ ἱεροθέου 1
τοῦ κῦρ ἀγαπίου 1
τοῦ κύρ σεραφεὶμ 1
(παρακάτω)
τοῦ κὺρ δόνου (;) π(α)πα μάνθου 1
τοῦ κὺρ ἰωάννου στάνου 1
τοῦ κὺρ ἀναστασίου πώπα 1
(παρακάτω)
Τοῦ ἰω[άννου] π(α)πα γ. 1
Δίπλα στὴ λίστα ὀνομάτων δηλώνεται (ἴδιο χέρι): ταῦτα εἰσὶ βιβλία τοῦ κὺρ φραγγίσκου προσσαλέντη τοῦ Κερκυραίου, ἐκ τῶν βρεττανικῶν νήσων σταλέντα καὶ δωρηθέντα. Πιθανῶς ὑπονοεῖται ἀποστολὴ τῆς μικρῆς ἔκδοσης τοῦ Προσσαλέντη «Ὁ αἱρετικὸς διδάσκαλος ὑπὸ τοῦ ὀρθοδόξου μαθητοῦ ἐλεγχόμενος», Ἄμστερνταμ 1706. Γιὰ τὸν διάκονο Προσσαλέντη (1679-1728) –στὴ συνέχεια ἱερομόναχος Φιλόθεος, σπουδαστὴ στὸ Ἑλληνικὸ Κολλέγιο τῆς Ὀξφόρδης (1703-1705–, βλ. Γ. Α. Λαζάρου, «Ἑλληνικὴ ἰατρικὴ παρουσία στὴν Ἀγγλία στὸ μεταίχμιο τοῦ 16ου καὶ 17ου αἰώνα», Παρνασσὸς 40 (1998) 315, 325 καὶ σημ. 34, 328 (ὅπου καὶ βιβλιογραφία). Ὁ Ἀναστάσιος Πώπας εἶναι ὁ γνωστὸς δάσκαλος ἀπὸ τὰ Ἰωάννινα. Το σημείωμα πρέπει νὰ γράφτηκε λίγο μετὰ τὸ 1709.
Στὸ φ. 215v: Ἰωαννίνων Ἱερόθεος. Μᾶλλον πρόκειται γιὰ τὸν μητροπ. Ἱερόθεο Ράπτη (1716-1735), ἐνῶ Ἕνας ἄλλος Ἰωαννίνων Ἱερόθεος εἶναι γνωστὸς ἀργότερα (1776). Ἀπὸ κάτω ἀνάστροφα: 1773 φευρουαρίου 28 εδανησα τιν θιαν μι κυριαν οικονομίνα ἄσ(πρα) 15. Κατωτέρω (ἐπίσης ἀνάστροφα μὲ μτγν. μολύβι): 1043. Στὴ συνέχεια μονοκονδυλιά: Ἰωαννίκιος. Στὴν κάτω ὤα (ἐπίσης ἀνάστροφα): οὐλπιανοῦ. Στὴν ἴδια σελίδα ἀριθμητικὲς πράξεις καὶ σχήματα.
Στὸ ἔσω ὀπίσθιο κάλυμμα ἀριθμητικὲς πράξεις καὶ τὸ σημείωμα: 2 ὀβολῶν ἀπεμπόληται φιλία παρὰ […]· πβ. «καὶ κήρυκα ἐπιστήσας ἀπημπόλησεν, ὥς φασιν, τοὺς μὲν ἐπὶ πολλῷ, ἐνίους δὲ μνᾶς Ἀττικῆς, ἐμὲ δὲ ὁ παμπονηρότατος οὗτος δύ’ ὀβολῶν οἱ παρόντες δὲ ἐγέλων» (Λουκιανός, Ἀναβιοῦντες ἢ ἁλιεύς).
Στχ. Φθαρμένη (ὁ Σιγάλας [βλ. Βιβλ.] ἀναφέρει τὸ χειρόγραφο ὡς δερματόδετο). Τὸ πρόσθιο κάλυμμα πράσινο χαρτόνι, ἀποκολλημένο ἀπὸ τὴ ράχη καὶ τῶν σῶμα ταῶν τευχῶν· τὸ ὀπίσθιο κάλυμμα ἀπὸ σκληρὸ κυρτὸ συμπιεσμένο χάρτη, καλυμμένο μὲ περγαμηνή (δυσανάγνωστο κείμενο λόγω φθορᾶς, 12ου αἰ;), διαστάσεων 220165 χιλ.. Ἐπὶ τῆς ράχης ἐρυθρωπὸ λινό. Τρία πραγματικὰ σηκώματα. Ἐπὶ τῶν καλυμμάτων καὶ τῆς ράχης (κάτω μέρος), σὲ ὅλο τὸ πλάτος, διαφανὴς κολλητικὴ ταινία, περαιουμένη στὰ ἔσω καλύμματα (ταξινόμηση 2004). Στὸ κάτω μέρος τῆς ράχης λευκὴ ἐτικέτα (ταξινόμηση 2004): Χ 42. Ἀπὸ κάτω ἴχνη παλαιότερης ταξινόμησης (ἐτικέτα). Στὸ ἔσω πρόσθιο κάλυμμα (ἄνω) ἐπικολλημένη ἐτικέτα: ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟΝ | ΚΟΖΑΝΗΣ | Χ ἀριθ. 42 (Χ καὶ 42 μὲ μελάνι, τὰ λοιπὰ στοιχεῖα ἔντυπα).
Κατ. Μέτρια. Στὰ πρῶτα 40 φύλλα τὸ ἄνω-δεξιὸ περιοθώριο φθαρμένο (μυόβρωτο) μὲ μικρὴ ἀπώλεια κειμένου. Τὸ φ. 55 λυτό. Ὑγρασία στὸ ἄνω καὶ μεσαῖο μέρος ὁρισμένων φύλλων, ἰδιαίτερα ἀπὸ τὸ μέσον τοῦ χειρογράφου πρὸς τὸ τέλος. Στὸ φ. 1r (κάτω ὤα, μὲ γαλάζιο μελάνι): 42.

ASKX

KDBK

Για την περιγραφή του αρχείου χρησιµοποιήθηκε το ∆ΙΠΑΠ (Γ), έκδοση Β΄.

Final

Partial

18/6/2021

Η επιστημονική περιγραφή έγινε από τους Καρανάσιο Χαρίτωνα , Σκρέκα Δημήτριο .