Τεκμήριο Χ54 - Γεράσιμος Βλάχος, Ρητορική. – Βικέντιος Δαμοδός , Ρητορική.

1. (σ. 1-22) ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΒΛΑΧΟΣ, «Διδασκαλία περὶ τοῦ ἀκραιφνοῦς τρόπου τοῦ
διδάσκειν τὸ θεῖον καὶ ἱερὸν εὐαγγέλιον, ἐκδοθεῖσα παρὰ Γερασίμου
Βλάχου τοῦ Κρητός». Ἀρχ. Προοίμιον ἐν εἴδει χρείας. Πορευθέντες εἰς
τὸν κόσμον ἅπαντα κηρύξατε τὸ εὐαγγέλιόν μου πάσῃ τῇ κτίσῃ. Τέλ.
ἡδοναῖς τισὶ καὶ εὐφροσύναις ἐνέτυχε, τὴν δὲ τούτων αἰτίαν ἐν ἄλλοις
δηλώσωμεν. Ἀκολουθεῖ ἁπλοϊκὸ σχῆμα ἐν εἴδει σχεδιαγράμματος: τῶν
καθ’ ὕπνους φαινομένων. α ον ἐνύπνιον. β ον φάντασμα. γ ον χρηματισμός.
δ ον ὅραμα. ε ον ὄνειρος. – Προηγεῖται τοῦ κειμένου προσφώνηση πρὸς τὸν
Βησσαρίωνα Μακρῆ, βάσει τῆς ὁποίας τεκμαίρεται ὅτι ἡ «Διδασκαλία
ἐκπονήθηκε κατ’ αἴτησιν τοῦ τελευταίου». Ἐπιγραφή: Τῷ
σεβασμιωτάτῳ ἐν πνευματικοῖς πατράσι καὶ λογιωτάτῳ ἐν Διδασκάλοις
κ(υρί)ῳ Βησ-σαρίωνι Μακρῇ, τῷ τῶν Ἰωαννίνων βλαστήματι καὶ
Διδασκάλῳ, Γεράσιμος Βλάχος κοινός, τῶν ἐπιστημῶν διδάσκαλος,
κήρυξ τοῦ ἱεροῦ εὐαγγελίου, καὶ καθηγούμενος τοῦ ἐν Κερκύρᾳ

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

 106 

σεβασμίου μοναστη-ρίου, τῆς ὑπεραγίας Θ(εοτό)κου Παλαιοπόλεως,
εὔχομαι εὖ διάγειν καθεκάτερον τὸν ἄνθρωπον. Ἀρχ. Ζητήσας παρὰ τῆς
ἡμετέρας εὐτελείας, σεβασμιώτατε, τὸν τρόπον τοῦ διδάσκειν τὸ θεῖον
καὶ ἱερὸν εὐαγγέλιον. Τέλ. καὶ διὰ γραμμάτων ἀποδοῦναι τὰς ἀμοιβάς.
Ἔῤῥωσο. –Ἔκδ. Κ. Δυοβουνιώτης, «Γερασίμου Βλάχου τοῦ Κρητός –
Διδασκαλία περὶ τοῦ ἀκραιφνοῦς τρόπου τοῦ διδάσκειν τὸ θεῖον καὶ
ἱερὸν εὐαγ-γέλιον», Ἐκκλησία 16 (1938) 163-165 (μερικὴ ἔκδ.)· Κ.
Κούρκουλας, Ἡ ἀνέκδοτος Ὁμιλητικὴ τοῦ Γερασίμου Βλάχου, Ἀθήνα
1958 (πλήρης ἔκδ.). Σχετικὰ μὲ τὸ ἔργο τοῦ Βλάχου βλ. Γ. Σπυριδάκης,
«Γεράσιμος Βλάχος», Ἐπετηρὶς τοῦ Μεσαιωνικοῦ Ἀρχείου 2 (1940) 70-
106: 258 188 (ΤΑ 31) 86 κ.ἑ.· Β. Τατάκης, Γεράσιμος Βλάχος ὁ Κρής
(1605/7-1685). Φιλόσοφος, Θεολόγος, Φιλόλογος, Βενετία 1973, σ. 44·
Βασιλικὴ Μπόμπου-Σταμάτη, «Παρατηρήσεις στὰ χειρόγραφα τῶν
ἔργων τοῦ Γερασίμου Βλάχου», Ἑλληνικὰ 28 (1975) 375-393: 387-389·
Χατζοπούλου, Κατάλογος χειρογράφων Μπενάκη, σ. 257-258. Γιὰ ἄλλα
χειρόγραφα βλ. https://archivesetmanuscrits.bnf.fr/ark:/12148/cc4290c/ca
112 .
1. (σ. 25-177) ΒΙΚΕΝΤΙΟΣ ΔΑΜΟΔΟΣ, «Ἐγχειρίδιον ῥητορικῆς, ἤτοι μέθοδος, καὶ
διδασκαλία, καὶ τρόπος τοῦ συνθέτειν τὰς διδαχάς» (24 κεφ.). Ἀρχ. Τὸ
πρῶτον, ὁποῦ πρέπει νὰ εἶναι εἰς εἴδησιν ἐκείνου, ὁποῦ θέλει νὰ κάμῃ
τὸ ἔργον τοῦ ἱεροκήρυκα. Τέλ. ἐκ τῶν ὁποίων οἱ ἔξω ῥήτορες ἐδύνοντο
νὰ συνθέσουν σχετικὰ προοίμια. – (σ. 178-181) «Πίναξ τῶν
περιεχομένων εἰς τοὺς ἐξ ἀρχῆς ταύτης τῆς βίβλου τρόπους ὑπὲρ τῶν
ἱεροκηρύκων». Γιὰ τὸ ἔργο βλ. κώδ. ΔΒΚ 24. — Βασιλικὴ Μπόμπου-
Σταμάτη, Ὁ Βικέντιος Δαμοδός. Βιογραφία-Ἐργογραφία 1700-1754,
ἐκδ. ΜΙΕΤ, Ἀθήνα, 1998, σ. 147-148
2. (σ. 183-227) ΒΙΚΕΝΤΙΟΣ ΔΑΜΟΔΟΣ, «Μέθοδος σύντομος πρακτικὴ περὶ
ῥητορικῆς τῶν ἱερῶν λόγων τοῦ δημηγορικοῦ, καὶ ἐπιδεικτικοῦ γένους,
πρὸς τὸν εὐλαβέστατον καὶ λογιώταταν ἐν ἱερεῦσι Πέτρον Μάνεσιν
Κερκυραῖον παρὰ Βικεντίου τοῦ Δαμῳδοῦ τοῦ ἐκ τῆς νήσου
Κεφαληνίας». Ἀρχ. Περὶ τοῦ δημηγορικοῦ λόγου, καὶ περὶ διδαχῆς.
Ὅλη ἡ δυσκολία ὁποῦ δοκιμάζεις, λογιώτατε δέσποτα, εἰς τὴν σύνθεσιν
τοῦ ῥητορικοῦ λόγου. Τέλ. Καὶ ταῦτα περὶ τῆς πραγματείας ταύτης
κατὰ συντομίαν γενομένης. Τέλος· τῷ Θεῷ δ’ ἔστω δόξα. — Βασιλικὴ
Μπόμπου-Σταμάτη, Ὁ Βικέντιος Δαμοδός. Βιογραφία-Ἐργογραφία
1700-1754, ἐκδ. ΜΙΕΤ, Ἀθήνα, 1998, σ. 147-148.

• Ελληνικά

• Ελληνικό

Ὕλη Χαρτὶ ὑποκίτρινο, μετριως χονδρό-σκληρό-τραχύ. – Χαράκωση: στὸ verso, περ.
σχῆμα Leroy 11D1bn (δίχως τὴν κάτω ὁριζόντια ὁρίζουσα). Γραφὴ κρέμεται καὶ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΩΔΙΚΩΝ 1-100

 107 

ἐλαφρῶς ἐπὶ τῆς γραμμῆς χαράκωσης – Ὑδατόσημα: α) trois chapeau, β) γράμμα C
καὶ ὁρισμένα ἄλλα δυσδιάκριτα.
Τχ 1´2 (φ. Ι [πφ. στάχ.]· τὸ παραπληρωματικὸ φύλ. ἐπικολλημένο στὸ ἔσω πρόσθιο
κάλυμμα), 1´8 (σ. 13/14), 1´4 (σ. 21/22), 20´8 (σ. 181/182), 2´12 (σ. 229/230). Δὲν
ἀριθμοῦνται τεύχη. «Παραπομπὲς» (μόνον ἀπὸ χ 1 ) στὸ κάτω δεξιὸ περιθώριο σὲ
recto verso, ἐντὸς γωνιώδους ἀγκύλης, παράλληλα πρὸς τὸ κείμενο.– Ἀρίθμηση
φύλλων: Ἀριθμοῦνται σελίδες ἀπὸ γραφέα μὲ μελάνι κειμένου ὡς 1-181, σὲ recto-
verso (δεξιά-ἀριστερὴ ἄνω γωνία). Ἡ σ. 182 ἀπὸ νεώτερο χέρι. Στὴ συνέχεια τὸ
αὐτὸ χέρι ἀριθμεῖ φύλλα ὡς 183-209, ἡ ἀρίθμηση τῶν ὁποίων διορθώθηκε ἀπὸ τὸν
καταλογογράφο ὡς σ. 183-209. – Ἄγραφα: φ. Ι r -ΙΙ v , σ. 23-24, 182, 228 (πλὴν σημ.),
229-230, φ. Ι΄ r-v .
Διακ. Στὴ σ. 1 (ἀρχὴ κειμ.) ἐπίτιτλο ἀνθοειδὲς μὲ μελάνι κειμένου· κάτωθεν πλοχμοειδές.
Στὴ σ. 25 (ἀρχὴ κειμ.) ἐπίτιτλο, διπλό, ἁπλοϊκὸ πλοχμοειδές, μὲ μελάνι κειμένου.
Στὴ σ. 178 (πίν. περιεχ.) ἐπίτιτλο, ταινιοειδές, γεωμετρικό, σὲ ἐρυθρό-κυανό-
κίτρινο. Εὐμεγέθη Πρωτογράμματα μὲ ἀνθοειδῆ διάκοσμο σὲ μελάνι κειμένου.
Σημ. Στὸ φ. ΙΙ r : καὶ τόδε σὺν τοῖς ἄ [ . Στὸ φ. ΙΙ v διαγραμμένη (ἀποξεσμένη) λέξη/-εις.
Στὴ σ. 220: καὶ τόδε γιωρι […]. Κατωτέρω δυσανάγνωστα γράμματα.
Στχ. Νεωτρική· συμπιεσμένος χάρτης, καλυμμένος ἀπὸ ἐρυθροκάστανο-μαῦρο λεῖο
δέρμα. Τὰ δύο ἔργα τοῦ κώδικα συσταχώθηκαν ἐλαφρῶς μετὰ τὴν ἀντιγραφή. Τρία
πραγματικὰ σηκώματα, ράχη ἐλαφρῶς καμπύλη. Διαστ. καλυμμάτων: 225´155 χιλ.
Τὰ φ. Ι, Ι΄ παράφυλλα στάχωσης (ἔσω πρόσθιο κάλυμμα, φ. Ι r , Ι v ΄, ἔσω πίσω
κάλυμμα: μαρμαρόκολλα μὲ σχέδια κύβων). Ἐπὶ τῶν καλυμμάτων καὶ τῆς ράχης
(κάτω μέρος), σὲ ὅλο τὸ πλάτος, διαφανὴς κολλητικὴ ταινία, περαιουμένη στὰ ἔσω
καλύμματα (ταξινόμηση 2004). Στὸ κάτω μέρος τῆς ράχης λευκὴ ἐτικέτα
(ταξινόμηση 2004): Χ 54. Ἀπὸ κάτω ἴχνη (ἐτικέτας) παλαιότερης ταξινόμησης
(1916). Στὸ ἔσω πρόσθιο κάλυμμα (ἄνω) ἐπικολλημένη ἐτικέτα: ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟΝ
| ΚΟΖΑΝΗΣ | Χ ἀριθ. 55 (Χ καὶ 55 μὲ μελάνι, τὰ λοιπὰ στοιχεῖα ἔντυπα). Στὸ φ.
ΙΙ v (μέσον, μὲ μολύβι): 2,363. Στὸ ἄνω μέρος τῆς ράχης ἀποκομμένο τεμάχιο
δέρματος. Σχισμὲς καὶ ὀπὲς ἐπὶ τῶν καλυμμάτων.
Κατ. Καλή. Ταὸ ἄνω μέρος τοῦ φύλλου των σ. 1/2 ἀποσχισμένο (παράλλλα πρὸς τὸ
κείμενα)· διακρίνονται ἴχνη γραμμάτων. Ἀνεπαίσθητη ὑγρασία στὰ φύλλα στὸ ἄνω
μέρος.
Βιβλ. Σιγάλας, Βιβλιοθῆκαι Δυτ. Μακεδονίας, σ. 29-30, ἀρ. 55.

• Ελληνικά

• Ελληνικό